May wacht vertrouwensstemming na grootste regeringsnederlaag in de Britse geschiedenis
Niet minder dan 432 parlementariërs in het Britse Lagerhuis keerden zich dinsdagavond tegen hun eigen premier. De impasse rond de Brexit is daarmee compleet. Vandaag wordt duidelijk of ze kan aanblijven. Dan wacht haar een motie van wantrouwen van Labour.
Het Lagerhuis heeft het Brexit-akkoord van Theresa May totaal vernietigd. Liefst 432 parlementsleden stemden tegen het compromis dat de Britse premier na twee jaar onderhandelen had bereikt met Brussel. 202 parlementsleden stemden voor.
Nog nooit in de Britse geschiedenis heeft een regering zo’n grote nederlaag geleden. Voor oppositieleider Jeremy Corbyn was het reden om het vertrouwen in de regering-May meteen op te zeggen. Over deze motie zal het Lagerhuis woensdag stemmen.
Wanneer May deze vertrouwensstemming overleeft, zal ze het Lagerhuis maandag een nieuw Brexit-voorstel doen. Voor die tijd zal ze overleg plegen met zowel haar ministers, als met parlementsleden van beide grote partijen. Na het verlies had May gezegd dat ze geen idee heeft wat het Lagerhuis wel wil. In normale tijden zou een premier na zo’n dramatisch verlies zijn afgetreden, maar ze vindt dat ze het land op dit cruciale moment niet in de steek kan laten.
De kans is groot dat May, de grote overlever, de vertrouwensstemming gaat winnen, omdat de Conservatieve Brexiteers en de Noord-Ierse DUP, die de minderheidsregering gedoogsteun verleent, hebben toegezegd haar niet te laten vallen. De steun van de Brexiteers is ironisch, omdat ze voor kerst hadden getracht haar via een interne stemming weg te krijgen. Ze zijn nu echter bang dat met het vallen van de regering ook de kans op een harde Brexit verdwijnt.
Zodoende kan Corbyns motie ertoe leiden dat de verdeelde Tories weer bijeenkomen. De Labour-leider heeft gezegd dat als er geen parlementsverkiezingen komen, hij zal overwegen een nieuw referendum te steunen, iets dat 85 procent van de Labour-leden wil. May kan opnieuw naar Brussel reizen en volgens de DUP heeft ze na deze parlementaire afkeuring een sterkere hand. Binnen haar kabinet zal ondertussen weer discussie ontstaan over een plan-B.
Dat May de stemming zou verliezen zat er al weken aan te komen, maar deze nederlaag is zwaarder dan verwacht. De waarschuwing van de invloedrijke minister en Brexiteer Michael Gove dat ‘de winter aanbreekt’ na een verlies, een verwijzing naar Game of Thrones, had geen effect meer. Dinsdagmiddag waren haar fractiemanagers al gestopt met het ompraten van Conservatieve afgevaardigden. Liefst 118 van hen stemden tegen de regeringsmotie.
Snoepgoed
Aan de Labour-zijde werden alle fractieleden naar de stemkamers gedirigeerd. De hoogzwangere Tulip Siddiq werd zelfs in een rolstoel het parlement binnengereden. Corbyn verweet May de Brexit vanaf het begin te hebben beschouwd als ‘een probleem van de Conservatieve Partij in plaats van een zaak van nationaal belang’. Pas op het laatst, zei de oppositieleider, kwam May met smeekbedes en snoepgoed naar Labour en de vakbonden.
Voor het Verenigd Koninkrijk is dit de grootste politieke crisis sinds de katholiek Guy Fawkes vier eeuwen geleden poogde het parlement op te blazen. Het Lagerhuis is verdeeld in vier kampen: Mays loyalisten, harde Brexiteers, voorstanders van een nieuw referendum en parlementsleden die een lidmaatschap van de Europese Economische Ruimte willen, net als Noorwegen. Bewindsman en strafpleiter Geoffrey Cox had tegenstanders van Mays deal vergeleken met kinderen in een speeltuin.
Optimisme is er ook. Elders in Westminster hadden Brexiteers, onder wie twee voormalige Brexit-ministers, eerder op de dag A Better Deal gepresenteerd. Ze willen de EU een basaal handelsakkoord aanbieden. Wanneer Brussel daar niet op ingaat, moet het VK gaan handelen onder WTO-regels, zonder de door May overeengekomen eindrekening van 39 miljard pond te betalen. ‘We don’t crash out’, beloofde oud-minister Peter Lilley optimistisch. ‘We cash in.’
Weet de premier politiek te overleven? Volg het laatste nieuws over de nasleep van de cruciale stemming in dit liveblog.
Op de dag van de Brexit-stemming zijn Theresa Mays landgenoten diep verdeeld over de politieke koers van hun land. Al kan een traditioneel kopje thee ze nog altijd nader tot elkaar brengen. ‘Je kunt hooguit kibbelen over de vraag of eerst het theezakje of eerst de melk erin moet.’