Eurogroep besluit toch tot schuldverlichting Griekenland

Pas om 2 uur 's ochtends, na 11 uur vergaderen, bereikten de ministers van Financiën van de eurozone een akkoord: onderling én met het IMF. Naast schuldverlichting krijgt Athene ook een nieuwe tranche (van 10,3 miljard euro) uit de vorige zomer toegezegde noodlening van 86 miljard. Daarmee kan de regering-Tsipras tot eind oktober zijn financiële verplichtingen voldoen.

'Een belangrijk moment', zei Eurogroepvoorzitter Dijsselbloem na afloop. Het vertrouwen in Griekenland - dat vorige zomer met de toenmalige Griekse minister van Financiën Varoufakis volledig verdween - is volgens Dijsselbloem weer terug. Europees Commissaris Moscovici (Economische en Financiële Zaken) sprak over het 'omslaan van een pagina in de Griekse saga'. De Commissaris prees Dijsselbloem voor zijn inzet en leiding die het akkoord over de Griekse schuldherschikking mogelijk maakten.

Rustiger vaarwater

Volgens betrokkenen zal de discussie over de Griekse crisis nu in rustiger vaarwater belanden. De financiële geste van de euroministers komt na het besluit van het Griekse parlement afgelopen zondag om opnieuw voor miljarden euro's te hervormen en besparen. De schuldverlichting verloopt conform de Duitse eisen: voor 2017 minimaal, zodat de Grieken niet achterover gaan leunen; en pas na de Duitse verkiezingen volgend najaar een besluit over een grotere stap. Iets anders krijgt Schäuble volgens eigen zeggen niet langs de Bundestag.

Dat de weerzin van Schäuble overwonnen zou worden, stond vóór de Eurogroepvergadering geenszins vast. Voorbereidend ambtelijk overleg maandagavond was uitgelopen op een harde aanvaring tussen Duitsland en het IMF. Schäuble verborg zijn irritatie dinsdag niet bij aankomst in Brussel. Hij hekelde de publicatie door het IMF van een rapport waarin vergaande schuldverlichting voor Griekenland wordt bepleit: het voordeel voor Athene zou oplopen tot 85 miljard euro in 2060. Onverteerbaar voor Schäuble en de meeste van zijn eurocollega's.

Irritatie

Tekenend voor zijn boosheid hekelde Schäuble de afwezigheid van IMF-baas Lagarde bij de Eurogroep. Die gaf de voorkeur aan een conferentie in Kazachstan. 'Ze is daar kennelijk onmisbaar', sneerde Schäuble.

Het IMF-rapport over Griekenland velt een hard oordeel over de Europese geldschieters, die sinds 2010 ruim 216 miljard euro aan Griekenland leenden. Kort samengevat stelt het Fonds dat van alle Griekse beloften en Brusselse groeiscenario's, weinig terecht is gekomen. Als voorbeeld verwijst het IMF naar de harde, nachtelijke onderhandelingen in 2012 opdat de Griekse staatsschuld in 2020 op 124 procent van het bruto binnenlands product zou uitkomen. De schatting is nu 174 procent.

Opeenvolgende Griekse regeringen voerden de beloofde sanerings- en hervormingsafspraken niet uit, zegt het IMF. Met als dieptepunt de vorige Griekse regering met Varoufakis. Maar ook de huidige ploeg van premier Tsipras vindt geen draagvlak voor de hervormingen, getuige de aanhoudende stakingen. 'Op alle belangrijke beleidsterreinen - financiën, stabiliteit banken, arbeids-, goederen- en dienstenmarkt - schieten de regeringsplannen tekort', aldus het IMF.

Onhoudbaar

Griekenland moet niet alleen hervormen maar ook lucht krijgen, aldus het Fonds. Zonder schuldverlichting bereikt de Griekse schuldberg in 2060 een recordhoogte van 250 procent en gaat dan 60 procent van het nationaal inkomen op aan aflossing en rente. Een onhoudbare zaak, vandaar de vergaande voorstellen van het IMF: verlenging van de looptijd van de bestaande leningen met maximaal 30 jaar; nog langere aflossingsvrije periodes; en een maximum van 1,5 procent rente op de rente die betaald moet worden. En dat alles nu en zonder nadere eisen te besluiten. Anders kan het IMF niet langer meedoen aan de Griekse hulpprogramma's, luidde het dreigement.

Het IMF kreeg echter niet waarom het vroeg. De ministers geven Athene volgend jaar een minimale renteverlaging (voordeel voor Athene: 220 miljoen). Verder wordt de looptijd van een deel van de verstrekte leningen iets verlengd. Pas in 2018 (als Griekenland financieel weer op eigen benen moet leren staan), kan er over grotere stappen gesproken worden, inclusief het omruilen van duurdere door het IMF verstrekte leningen door die van het Europees noodfonds.

IMF-deelname

Na telefonisch overleg met zijn baas Lagarde accepteerde IMF-directeur Europa Thomsen (bij de Eurogroep aanwezig) toch het akkoord over de schuldverlichting. Het IMF-bestuur zal zijn leden vragen deel te nemen in de derde noodlening voor Griekenland (86 miljard euro) die de eurolanden in augustus 2015 toezegden. Voorwaarde is dat komende maanden uit een doorrekening van het IMF blijkt dat de afgesproken maatregelen de Griekse schuld houdbaar maken. Dijsselbloem zei daar alle vertrouwen in te hebben.

Thomsen erkende dat hij concessies had moeten doen maar noemde het een overwinning dat alle eurolanden - ook Duitsland - nu erkennen dat de Griekse schuld verlaagd moet worden. Volgens Dijsselbloem hebben de ministers met het akkoord de grenzen van hun politieke mandaat opgezocht. Hij bestreed dat de beloofde schuldverlichting niet ambitieus is. 'Laat je niet voor de gek houden', aldus Dijsselbloem. Hij benadrukte dat vanaf 2018 de maatregelen, indien nodig, verder kunnen worden opgerekt.