Direct naar artikelinhoud
Klopt dit wel?Plastic in zee

Straks meer plastic dan vis in zeeën – Klopt dit wel?

Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Vandaag: in 2050 drijft er meer plastic in zee dan er vis zwemt.

Een walvishaai zwemt langs een plastic zak, in de Golf van Aden.Beeld Thomas P. Peschak

Van wie komt die claim?

‘Wist je dat we in 2050 meer kilo plastic in de zee hebben dan vis?’, zegt een medewerker van ABN Amro in een promotiefilmpje van de bank op Twitter. Een slecht vooruitzicht, concludeert de video, en daarom steekt ABN Amro geld in duurzaamheidsprojecten om dat te voorkomen. Het is altijd goed om plastic vervuiling tegen te gaan, maar je kunt je afvragen of vis wat gewicht betreft binnenkort zal onderdoen voor plastic.

Klopt het?

De bewering dat dat in 2050 zo is, gonst een jaar of twee rond. Oorspronkelijk komt de claim van de Ellen MacArthur Foundation, een duurzaamheidsdenktank. Die combineert wetenschappelijke schattingen van plastic en vis en rekent voor dat in 2050 er zo’n 850 tot 950 miljoen ton aan plastic in de zee drijft, tegenover 812 miljoen ton vis.

Eerst het plastic: die schatting blijkt niet uit de lucht gegrepen. De denktank gaat uit van een scenario van Jenna Jambeck in het tijdschrift Science, die de wereldwijde productie aan plastic samenbalt en met behulp van lozingspercentages in San Francisco uitrekent hoeveel plastic er elk jaar aan zee bijkomt. Een onzekere berekening misschien, maar wel een van de weinige wetenschappelijk verantwoorde pogingen op dit moment.

Voor vis ligt het verhaal veel lastiger. Niemand kan alle vissen in zee tellen of wegen. Net als voor plastic zijn ‘productiecijfers’ voor vis wel te schatten, op basis van hoeveel ton aan voedingsstoffen elk jaar in zee opduiken en door te rekenen welk gedeelte daarvan via de voedselketen eindigt als vis. Punt is echter: die schattingen lopen wild uiteen.

Zo komt de denktank op de 812 miljoen ton vis met een tien jaar oude berekening van visserijbioloog Simon Jennings. Maar er zijn nieuwere schattingen die op fors meer vis duiden, zeggen onderzoekers van het Nederlandse visserij-instituut WMR in een reactie. In 2015 kwam Jennings zelf uit op 2 miljard ton aan vis, en onderzeese geluidsmetingen van Xabier Irigoien stuitten op veel meer rondzwemmende vissen dan gedacht: hij denkt dat er wel tot 10 miljard ton vis in zee leeft. Zelfs bij één miljard ton plastic in 2050 zou er dus nog altijd twee tot tien keer zo veel vis in zee zitten.

Maar uiteindelijk is het een ‘non-discussiepunt’, vindt WMR-bioloog Jan Andries van Franeker. Er zijn volgens hem al genoeg aanwijzingen om maatregelen tegen plastic te nemen, en daar verandert zo’n plastic-visverhouding niets aan. Zijn collega Niels Hintzen vult aan: ‘Het gaat bij vis én plastic om onvoorstelbaar grote getallen, waarvan we eigenlijk niet meer begrijpen wat ze precies betekenen.’

Eindoordeel

Het is onwaarschijnlijk dat er in 2050 meer plastic dan vis in zee zit, maar het is wel zeker dat het om enorme hoeveelheden gaat.