Chinese ruimtesonde succesvol geland op de achterkant van de maan: een primeur
Voor het eerst in de geschiedenis is een sonde, een onbemand ruimtevoertuig voor onderzoeksdoeleinden, geland op de achterkant van de maan. De Chang’e 4 is volgens de Chinese staatszender CCTV donderdag succesvol op zijn bestemming aangekomen.
De raket Lange Mars 3b met de sonde Chang’e 4 vertrok op 7 december vanaf een startplatform in het Zuid-Chinese Xichang naar de achterkant van de maan, de kant die je vanaf aarde nooit kunt zien.
Het is een prestigeproject, zei astronoom Marc Klein Wolt (Radboud Universiteit), die met de Chinezen samenwerkte aan een eerdere maansatelliet, in de Volkskrant. ‘Ze willen zich meten met Amerika, Rusland en India – landen met een uitgebreid ruimtevaartprogramma én plannen voor nieuwe maanmissies.’
Naast prestige is de missie ook van wetenschappelijk belang. Zo moet bodemonderzoek nieuw licht werpen op de vraag hoe de maan is ontstaan. Werd hij geboren uit de aarde, door botsing met een andere planeet? Of zit het net anders? Tijdens de zoektocht naar een antwoord zullen geplande Chinese vervolgmissies zelfs bodemmonsters van de maan terug naar aarde brengen.
Tot slot neemt Chang’e 4 ook zaden van bloemen en aardappelen mee naar de maan. Op die manier wil men ontdekken of je op een toekomstige maanbasis eten kunt verbouwen.
Nederlands aandeel
Ook Nederland heeft een aandeel in dit experiment. Onderzoekers van onder meer de Radboud Universiteit werkten mee aan satelliet Queqiao met de Netherlands China Low-frequency Explorer aan boord.
Met dit radio-instrument willen astronomen signalen opvangen van een vroege periode in de kosmische geschiedenis, een periode nog voordat de eerste sterren ontstonden. Het heelal zat destijds tjokvol waterstofgas, het basisbestanddeel van de eerste sterren. Straling afkomstig van die waterstofatomen werd opgerekt door de uitdijing van het heelal en heeft daardoor nu een lange golflengte van 10 tot 30 meter.
De achterkant van de maan is daarvoor de perfecte onderzoeksplek omdat er geen storing is van radio- en televisie-uitzendingen die op precies die golflengten zitten. ‘Eerst gaan we bepalen hoe stil het aan de achterkant van de maan is’, zegt Klein Wolt. ‘Als we die signalen straks zonder storing in beeld kunnen krijgen – en dat is een fikse uitdaging – kunnen we ontdekken hoe de eerste sterren zijn ontstaan. Zoiets is nog nooit eerder geprobeerd.’
Lees ook
Er vloog nog nooit een Nederlands instrument naar de maan, maar dat kan gaan veranderen. Als het Radboud Radio Lab het gevecht tegen de tijd en tegen de communicatieproblemen met de Chinezen weet te winnen.
Wat kunnen we verwachten op de ‘donkere kant’ van de maan? En wat is de Nederlandse inbreng? Vier vragen over de Chinese terugkeer naar de maan.