Direct naar artikelinhoud
nieuwsbombardementen Israël

Waarom is Israël plots zo openhartig over aanvallen op Iraanse doelen in Syrië?

Met een zelden vertoonde openheid heeft Israël maandag details vrijgegeven over aanvallen op Syrisch grondgebied, de nacht tevoren. Volgens onafhankelijke bronnen zouden daarbij elf militairen om het leven zijn gekomen.

en
Syrisch luchtafweergeschut in actie tegen raketten die door Israël zijn afgevuurd.Beeld AFP

Dat de Israëlische luchtmacht herhaaldelijk doelen in het buurland bestookt is bekend, maar nu werd in woord en beeld gemeld dat Iraanse elite-eenheden waren aangevallen. 

Iran, Israëls aartsvijand, is een belangrijke bondgenoot van de Syrische president Assad. Het is mede aan Iran en de door dat land bewapende Hezbollah-beweging te danken dat hij na bijna acht jaar burgeroorlog nog in het zadel zit.

Een door Iraanse militairen afgeschoten raket op de door Israël bezette Golanhoogte, zondag, was de directe aanleiding voor Israëlische bombardementen op stellingen van de Iraanse Quds-eenheid. De raket werd boven een ski-oord op de Golan onderschept door Israëlisch luchtafweergeschut. Daarop volgden aanvallen op ten minste vier doelwitten, volgens een verklaring van het Israëlische leger. Het ging onder meer om munitiedepots en een trainingskamp van de Quds-brigade, een onderdeel van de Iraanse Revolutionaire Garde dat vooral in het buitenland wordt ingezet.

Ferme taal

Premier Benjamin Netanyahu, tevens minister van Defensie, reageerde luttele uren na de aanvallen van zijn strijdkrachten: ‘We zullen zulke agressieve acties niet onbeantwoord laten terwijl Iran zich militair in Syrië nestelt. Zeker niet in het licht van de expliciete Iraanse dreigementen om Israël te vernietigen’. Ongeveer tezelfder tijd zei het hoofd van de Iraanse luchtmacht, generaal Aziz Nassirzadeh, dat zijn manschappen staan te popelen om het ‘zionistische regime van de wereld te vagen’.

Netanyahu toonde zich vorige week al openhartig, door mee te delen dat Israël de afgelopen jaren ‘honderden’ aanvallen in Syrië heeft uitgevoerd, in een poging Iran en Hezbollah te beknotten. Een jaar eerder sprak hij nog over ‘tientallen’ bombardementen. Konvooien met geavanceerde wapens voor Hezbollah zijn een geliefd doelwit. Volgens Israëlische inlichtingendiensten beschikt Hezbollah dankzij Iran over meer dan 100 duizend raketten. De afgelopen maanden ontmantelde Israël zes tunnels die Hezbollah vanuit zijn bakermat Zuid-Libanon had gegraven onder Israëlisch grondgebied.

Twitter bericht wordt geladen...

Hoewel menigeen in en buiten Israël maandag de vrees voor een escalatie van geweld uitte, wees militair analist Ron Ben-Yishai juist op het beperkte karakter van de Israëlische vergeldingsactie. Een klein jaar geleden, zo memoreerde hij op de Israëlische website Ynet, vuurden Quds-eenheden tientallen raketten af. Het merendeel daalde neer op Syrisch grondgebied, maar enkele moesten boven Israël worden neergehaald. De Israëlische luchtmacht reageerde met zo’n zestig aanvallen op Iraanse posities in Syrië. ‘Die operatie creëerde een effectieve afschrikking, en lange tijd onthield Iran zich van directe confrontaties met de Israëliërs’. Hij suggereerde dat Netanyahu’s mededeling over honderden raketaanvallen een getergd Iran er zondag toe heeft aangezet het nog eens te proberen.

Verkiezingen

Netanyahu’s mededeelzaamheid heeft volgens waarnemers in Israël, en niet de minsten, alles te maken met de aanstaande verkiezingen, in april. De premier wil zijn bijnaam ‘Mr. Security’ (Meneer Veiligheid) eer aandoen, zoals hij met succes deed in eerdere campagnes. Ook zou hij de aandacht willen afleiden van corruptieaffaires waarin hij volgens de politie verwikkeld is. ‘Helaas, alles draait om zijn politieke leven’, zei oud-minister van Defensie Moshe Yaalon in een radio-interview. ‘Wat is de zin van alle verstrekte informatie? Kan iemand me vertellen wat het voordeel is, behalve politiek?’ Volgens Yaalon, die onder Netanyahu diende, was het leger door de gretigheid van de premier genoodzaakt veel informatie te verschaffen over de operatie van maandag.

Sinds de burgeroorlog in Syrië begon, in maart 2011, heeft Israël zich lange tijd geprobeerd afzijdig te houden. In die houding kwam verandering toen Iran er vaste voet aan de grond kreeg. President Assad heeft Iran gevraagd militair aanwezig te blijven in zijn land, dat hij nu weer grotendeels in handen heeft.

De laatste tijd wordt de Israëlische bezorgdheid gevoed door de aankondiging van president Donald Trump om de Amerikaanse troepen uit Syrië weg te halen. Trump reageerde op die zorgen in de trant van: we geven Israël jaarlijks miljarden dollars aan militaire steun, daarmee redt het land het wel.

Relatie met Rusland cruciaal

Cruciaal voor Israël is de relatie met Rusland, de facto de machtigste partij in Syrië. Moskou staat de Israëlische aanvallen oogluikend toe, mits de eigen troepen niet in gevaar komen. Ook moet Israël aanvallen op Syrisch grondgebied tevoren melden. De Russen onthielden zich maandag van kritiek. Ze deelden slechts mee dat Syrisch afweergeschut van Russische makelij circa dertig Israëlische raketten heeft onderschept.

Israël had Rusland gevraagd de Iraniërs ver van de grens te houden. Rusland beloofde dat ze 80 kilometer van de Golanhoogte verwijderd zouden blijven. Maar het vliegveld van Damascus ligt binnen die zone. Volgens Israël was de raket, die zondag boven de Golan werd neergehaald, vanuit de hoofdstad Damascus gelanceerd. De meeste doelen die Israël daarop trof, liggen ook in en om de stad. Volgens militair analist Ben-Yishai waren die bombardementen niet alleen ‘een signaal’ aan het adres van Iran, ‘maar ook aan de Russen’: Israël wil dat zij zich aan hun woord houden.

Netanyahu en de zijnen beseffen dat ze, met een onbetrouwbaar Rusland en een ophanden zijnde Amerikaanse terugtrekking van troepen, in toenemende mate op zichzelf zijn aangewezen. Maandag klonk dan ook ferme taal vanuit het kabinet. Een partijgenoot van Netanyahu, generaal b.d. Yoav Galant, bezwoer: ‘We zullen Iran uit Syrië verbannen. We zullen geen Iraans leger in Syrië toestaan en we dulden geen nieuw front van Hezbollah bij de Golanhoogte’.