Nog ruim negentig dagen tot de provinciale statenverkiezingen, maar premier Mark Rutte begint nu al de campagne. Zijn belangrijkste boodschap voor de kiezer: geen experimenten, kies voor de zittende macht, een Brexit-achtige chaos ligt ook hier op de loer.

Verder: Wie wordt politicus van het jaar en wie is dé bakfietspartij van Nederland? (Spoiler: niet GroenLinks.)

Hier zijn uw politieke Dagkoersen. 

Nog niet zo lang geleden was de conventionele wijsheid binnen de VVD dat een verkiezingscampagne zo laat mogelijk moet starten. Pas in de laatste twee weken voor de verkiezingen gaan ‘gewone, normale Nederlanders’ een beetje opletten. Alles wat daarvoor gebeurt, is verspilde moeite.

Inmiddels zijn de liberalen helemaal teruggekomen van dat idee. Tegenwoordig wil de VVD juist zelf de toon van het debat bepalen. Zo begon Mark Rutte zijn campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017 al in september 2016 met een optreden bij Zomergasten. Rond die tijd presenteerde hij ook zijn eigen ‘plan voor Nederland’ in het AD. De krant was daar destijds zo van onder de indruk dat de premier het stuk gratis mocht afdrukken. ‘Er zijn momenten dat het fijn is als er tussen het nieuws en de lezer even geen journalist staat',  legde AD-hoofdredacteur Hans Nijenhuis uit. 

Ook nu heeft de premier ruim drie maanden voor de provinciale statenverkiezingen een brief geschreven aan de Nederlanders, al moest er dit keer wel betaald worden voor de advertentie in het AD. Het epistel is een bekende variatie op de vertrouwde boodschap van alle zittende leiders sinds Konrad Adenauer: Keine Experimente.  Zonder de ervaren leider Rutte valt het broze vaasje dat Nederland heet pardoes in duigen, meent Rutte. ‘Heus, het kan ook kapotgaan',  waarschuwt de premier.

De parlementaire pers is er inmiddels mee gestopt, maar actualiteitenprogramma EenVandaag gaat stug door met de uitverkiezing van de politicus van het jaar. Traditiegetrouw leidt dat ook weer tot verontwaardiging op social media. De verkeerde politici zijn genomineerd  (waarom geen Sigrid Kaag of Pia Dijkstra, waarom alleen maar mannen?), mopperen sommige critici. En eigenlijk moet een journalistiek programma zich helemaal niet inlaten met dit soort frivoliteiten, oordelen weer andere  commentatoren.

Hoe dan ook: EenVandaag laat zich deze traditie niet afpakken. Het opiniepanel van de nieuwsrubriek heeft net als ieder jaar de short list samengesteld en kwam bij de usual suspects uit: Geert Wilders (winnaar in 2010, 2013, 2015 en 2016), Thierry Baudet (winnaar 2017), Mark Rutte, Klaas Dijkhoff en Jesse Klaver (politicus van het jaar voor jongeren in 2015, 2016, 2017).  Uitslag: vandaag om 18.15 uur op NPO1.

Het idee van GroenLinks om de productie van xtc voortaan door de overheid te laten reguleren kan vooralsnog op weinig bijval rekenen in de Tweede Kamer. ‘De overheid moet niet gaan dealen', meent bijvoorbeeld ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. ‘Ver heen,’ oordeelt CDA'er Sybrand Buma over het voorstel. 

Staatsxtc laat dus nog even op zich wachten, maar de staat is wel al succesvol als producent van  medicinale wiet. ‘We exporteren jaarlijks honderden kilo’s', constateert verslaggever Gijs Herderscheê naar aanleiding van een recente kabinetsbrief. ‘Het gaat om medicinale cannabis ‘van constante farmaceutische kwaliteit’, zoals die sinds 2003 in Nederland via de apotheek op doktersvoorschrift verkrijgbaar is. Patiënten in het buitenland vragen ook om de Hollandse waar. Die wordt nu gebruikt in Polen, Israël, Zweden, Noorwegen, Zwitserland, Finland, Australië, Denemarken, Duitsland, Macedonië en Groot Brittannië. In principe levert Nederland drie jaar lang steeds 100 kilo. Daarna moeten de afnemers hun eigen productie op orde hebben.

‘Maar in Italië lukt dat niet. Sinds 2011 kopen ze hun jaarlijkse portie van 100 kilo. Het land heeft inmiddels een eigen kwekerij maar de kwaliteit is niet goed, terwijl de vraag sterk stijgt. In 2017 kocht Italië 250 kilo, dit jaar en in 2019 700 kilo, omdat ,,het aantal recepten voor bepaalde variëteiten van medicinale cannabis sneller toeneemt dan verwacht", schrijft minister Bruno Bruins (VVD) voor Medische Zorg aan de Tweede Kamer. ‘Onze’ teler  kan overigens makkelijk voldoen aan de toegenomen vraag. 

‘Het levert de staatskas niets op omdat de ,,extra kosten worden gedekt met de inkomsten uit de toegenomen afzet". Misschien zit er wel een meevallertje aan te komen voor Nederlandse gebruikers van medicinale cannabis. Dit jaar zakte de prijs van 6,20 euro naar 5,80 euro per gram door de stijgende inkomsten uit de export van medicinale cannabis.’

Zelfs Haagse clichés staan nu op losse schroeven. GroenLinks staat sinds jaar en dag bekend als dé bakfietspartij van Nederland. Stedelijk, milieubewust, hoogopgeleid. Partijleider Jesse Klaver bevestigt het imago door zelf met een bakfiets door Den Haag te rijden. 

De VVD leek er tot voor kort ook blind vanuit te gaan dat er maar één echte bakfietspartij is in Nederland: GroenLinks. Zo maakte de liberale afdeling in Amsterdam dit jaar nog een spottend filmpje over het woonbeleid van Klavers partij. Plot: uiteindelijk verhuizen GroenLinkser met hun bakfiets naar Haarlem omdat er onvoldoende koophuizen zijn in de hoofdstad.

Het klopt alleen niet. De echte bakfietspartij is de VVD, blijkt uit een factcheck van de Volkskrant. ‘Van de ouders met kinderen tot kleuterleeftijd heeft 8 procent een bakfiets. Voor deze groep geldt wél dat GroenLinks-stemmers wat vaker dan gemiddeld een bakfiets hebben, namelijk in 10 procent van de gevallen. Zij staan echter niet bovenaan: VVD-stemmende ouders hebben namelijk in 12 procent van de gevallen een bakfiets.’

Dagkoersen is de politieke nieuwsbrief van de Volkskrant. Tips of opmerkingen? Mail naar haag@volkskrant.nl. Deze nieuwsbrief elke werkdag per e-mail ontvangen? Vink dan hier ‘Volkskrant politiek’ aan.