Museumplein zonder I amsterdam? Dan maar ‘gewoon’ op de foto
De rood-witte I amsterdam-letters zijn vanochtend vroeg van het Museumplein gehaald, op initiatief van GroenLinks. Een symbolische daad tegen massatoerisme, of gaat het om de ‘i’ van individualisme?
Op hun laatste ochtend op het Amsterdamse Museumplein maken de iconische I amsterdam-letters nog steeds de tongen los. De tien letters zijn - opgeknipt - in alle vroegte op twee opleggers gehesen, terwijl voor- en tegenstanders hun licht laten schijnen over het waarom van deze verbanning van het plein.
Dat de grootste politieke partij in Amsterdam de initiator is, leidt niet tot discussie - wel het achterliggende motief.
Verdwijnt het gewilde foto-object van het Museumplein als symbolische daad tegen de lasten van het massatoerisme? Of is het GroenLinks werkelijk om die ‘I’ te doen die zou staan voor – in de woorden van fractievoorzitter Femke Roosma - ‘individualisme, terwijl Amsterdam juist solidair en divers wil zijn’?
Divers is dit stukje Amsterdam op de vroege maandagochtend in die zin dat ieder zo het zijne of hare denkt over de verwijdering van de 2 meter hoge en 23 meter brede attractie, althans Amsterdammers zelf. Dolende toeristen denken er helemaal niets van. Ze weten van niets.
Een Zuid-Afrikaanse toeriste staart in de leegte en laat zich door een ‘host’ van Amsterdam Marketing uitleggen dat ze net een dag te laat is gekomen. Een groep Indonesische toeristen poseert gewoon op de plek waar zojuist nog de letters stonden. Leden van een Chinees gezelschap checken hun toeristische gidsjes of ze zich misschien hebben vergist.
‘Wat een onzin, wat een symboolpolitiek’, moppert Arnold Michel, eigenaar van het belendende Cobra Café die de leegte die de letters hebben achtergelaten al bezemend te lijf is gegaan. Dit gaat omzet schelen, weet hij zeker.
Maar toeristen komen toch naar dit stukje Amsterdam vanwege de aanwezigheid van drie musea en toch niet specifiek voor die letters? ‘Nou en of’, weet Michel en hij wijst op een groepje Chinese toeristen die zich met hun koffers ophouden in de buurt van zijn uitspanning. ‘Die gaan echt niet met hun koffers het museum in. Die komen voor een leuke foto. Weet je wel dat hier op Oudejaarsnacht iedere keer weer duizenden mensen op en rond de letters de jaarwisseling vieren?’
Decor voor selfies
De slogan ‘I amsterdam’ dateert van 2004, een tijd waarin de hoofdstad nog niet in de greep was van een discussie over de nadelen van het massatoerisme. Vier sets letters beheert Amsterdam Marketing, waarvan er twee een vaste plek hebben (Schiphol en de Sloterplas) en twee als rondreizende objecten waren bedoeld. ‘Waren’, want de set op het Museumplein, pal voor het Rijksmuseum, werd een attractie op zichzelf.
Ruim tien jaar hebben ze op dezelfde plek gestaan, als decor voor selfies. Annex als een soort speeltuinklauterobject voor (vooral jong-)volwassenen. Deze maandagochtend gaan ze op transport om gerestaureerd te worden en vervolgens hun oude functie weer terug te krijgen: reizend object, extra attractie bij evenementen.
Dat mag dan kennelijk weer wél van GroenLinks (en de andere partijen die de verwijdering steunden): een symbool voor individualisering elders in de stad.
Dirk Kramer (21) van Amsterdam Marketing vertelt blij te zijn dat de slogan ‘I amsterdam’ als zodanig nog niet in de ban gaat. ‘Die doet het namelijk erg goed. De gemeente wil meer spreiding van toerisme, hier op het Museumplein werd het te druk.’ Hosts van Amsterdam Marketing zijn nog in elk geval tot 16 december ter plekke om dolende toeristen van dienst te zijn. Kramer: ‘Deze plek is een heel bekend beeldmerk. Staat in alle gidsen.’
Museum
Wie in het overvolle centrum van de stad toch nog een soort proeve van de letters wil zien, kan vanaf woensdag terecht in het Amsterdam Museum aan de Kalverstraat. Kunstenaar David Veldhoen (61) maakte een kunstwerk (‘mixed media’; een combinatie van fotoshoppen, schilderen en tekenen) waarin hij de tien letters al half verbrokkeld en buitenissig groot afbeeldde, met honderden vage figuurtjes eromheen of erop. Hij licht toe: ‘Toeristen die opdoemen uit de mist en weer verdwijnen in de mist.’
Veldhoen is deze ochtend ook op het Museumplein en de onttakeling van de letters heeft zijn warme instemming. ‘Er zijn veel te veel toeristen.’
Curator Annemarie de Wildt van het Amsterdam Museum vult aan: ‘De stad is bijna overgenomen door toeristen. Dat drukt dit kunstwerk uit. Het verbeeldt de geschiedenis van nu.’
Aan Arnold Michel van het Cobra Café is de hele discussie niet besteed. ‘Wat een onzin. Wat wil GroenLinks als volgende? Wordt het Van Gogh een bejaardentehuis?’
Cruiseschepen worden al uit de hoofdstad verjaagd, moppert Michel voort, maar ingrijpen tegen de uitwassen, ho maar. Pak de coffeeshops aan, is zijn advies. ‘De laatste tijd weleens op de Nieuwendijk geweest? Daar kan je niet meer lopen zonder gasmasker.’
