Er ging wel eens een pony door de rundvleessnippers, maar van fraude is volgens de slachter geen sprake

‘Snippers II is snippers II’, herhaalt de 52-jarige Ben van H., eigenaar van een slachthuis in Dodewaard, enkele keren voor de rechtbank in Den Bosch. Het is een restproduct, bestaande uit kopvlees, middenrif, vet en andere bijproducten van geslachte runderen. En ja, soms ging er ook paardenvlees, afkomstig van geslachte Shetland-pony’s, doorheen.

Maar het bleef toch ‘snippers II’ heten, betoogt Van H. maandag voor de rechtbank, want het aandeel paard was slechts fractioneel. ‘We verwerkten per week 550 runderen, duizend schapen en geiten, en vijfeneenhalve pony’, aldus Van H. In het vrieshuis en in de  tussenhandel werd dat  rundvlees met paard later omgedoopt tot ‘rundersnippers’ of gewoon ‘rundergehakt’. 

Achteraf gezien is dat best een beetje dom geweest, erkent hij: hij had het misschien beter ‘snippers II met paard’ of zoiets kunnen noemen. Maar dat is achteraf praten, of zoals hij dat in de wandelgangen van de rechtbank treffend omschrijft: ‘Van achteren kijk je de koe in de kont.’ Hij bezweert dat hij nooit opzettelijk heeft gefraudeerd door paardenvlees in rundvlees te mengen en als puur rundvlees te verkopen.

Paardenvleesschandaal 

Van H. is hoofdverdachte in de zoveelste episode van het paardenvleesschandaal dat zes jaar geleden in verschillende Europese landen losbarstte. Het begon ermee dat in Britse en Ierse supermarkten paardenvlees in bevroren rundvleesproducten (zoals diepvriesmaaltijden) werd aangetroffen.

Omdat Nederland een van de belangrijkste vleesleveranciers van Europa is, kwamen ook al snel Nederlandse verdachten in het vizier. In 2015 werd vleeshandelaar Willy S. uit Oss tot 2,5 jaar celstraf veroordeeld wegens grootschalige vleesfraude – het hoger beroep loopt nog. Ook de Bredase vleeshandelaar Jan F. is veroordeeld voor gesjoemel met paardenvlees

Vijf jaar geleden kwam ook de slachterij van Ben van H. (volgens een eigen reclamefilmpje uit die tijd ‘expert in exclusief rund- en lamsvlees’ ) in beeld als de oorsprong van een partij rundvlees dat was geleverd aan een klant in Frankrijk, waarin ook paardenvlees was aangetroffen. Door het paardenvleesschandaal is zijn slachthuis in 2014 failliet gegaan. Maar Van H. heeft kort daarna in afgeslankte vorm en onder een andere naam weer een doorstart gemaakt.

Hij is niet de enige verdachte in de rechtszaak, die deze week  in Den Bosch wordt behandeld. Ook de 53-jarige vleeshandelaar uit Doesburg Hendrik van V. en de 50-jarige vrieshuisdirecteur Henk G. worden verdacht van valsheid in geschrifte. Zij ontkennen echter elke betrokkenheid bij een mogelijke vleesfraude. Van V. kocht als tussenhandelaar vlees bij de slachterij, dat hij doorverkocht aan met name buitenlandse klanten. ‘Ik heb naar mijn weten alleen maar rundvlees gekocht en verkocht’, zegt hij tegen de rechtbank.

Geen opzet

Henk G., in wiens vrieshuizen het vlees van de slachterij werd gestald, zegt niet eens te hebben geweten dat Van H. ook paarden slachtte. De hoofdverdachte erkent ruiterlijk dat zijn medeverdachten daarvan waarschijnlijk niet op de hoogte waren. Zijn besluit om in 2012 ook af en toe pony’s te gaan slachten (die hem door boeren en handelaren werden aangeboden) noemt hij ‘de grootste fout die hij ooit heeft gemaakt’.

Het was geen opzettelijke vleesfraude, bezweert hij nogmaals voor de rechtbank – want hoe zou hij zulke dingen in het geheim kunnen doen met zoveel werknemers, transporteurs, handelaars en controleurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) op zijn terrein? ‘Ik heb er niet zo op gelet en nooit over nagedacht’, beweert hij. ‘We hadden dat beter op papier kunnen zetten.’ Volgens hem heeft hij in 2012 en 2013 maar 550 pony’s geslacht in Dodewaard.

Het Openbaar Ministerie meent dat hij  in 2012 en 2013 met de vleesfraude tussen de vier en vijf ton aan criminele winst heeft gemaakt. Officier van justitie Ingeborg Koopmans heeft een ontnemingsvordering van in totaal 473.500 euro ingediend. Ze wil dat geld in een aparte procedure terughalen. Van de twee medeverdachten gaat ze geen geld innen: ‘Van H. heeft er het meeste aan verdiend, voor de anderen was het gewoon handel.’

‘Halal’

Het rundvlees gemengd met paardenvlees werd ook ten onrechte als ‘halal’ verkocht. De verdachten hebben facturen, pakbonnen en verklaringen ‘valselijk opgemaakt’, aldus aanklager Koopmans. Justitie heeft de verdachten ook overtreding van de Europese regels over de traceerbaarheid van vlees ten laste gelegd.

Een van de rechters gaat uitvoerig in op enkele ‘pakbonnen’ van dezelfde partijen vlees die zowel bij de slachterij, het vrieshuis en de tussenhandelaar zijn aangetroffen. ‘Ik zie andere nummers op de pakbonnen’, constateert de rechter. ‘Bij G. gaat het om puur Nederlands vlees, bij Van H. om buitenlands vlees.’

Hoe zit dat precies, wil de rechter weten: ‘De partijen sporen niet, er staan andere nummers op. De afkomst van het vlees is niet te traceren.’ De verdachten putten zich uit in uitgebreide verhandelingen over de werking van de vleeshandel, maar kunnen de rechtbank duidelijk niet overtuigen. ‘Ik snap niet waarom wij die pakbonnen maken’, verzucht Van H. ‘Ik heb geen idee.’

Vandaag gaat de rechtszaak door met onder meer het requisitoir, waarin het OM de strafeisen tegen de verdachten zal bekendmaken.