Direct naar artikelinhoud
Nieuwsmissie in mali

De Groene: Defensie verzweeg ware toedracht rond fatale helikoptercrash in Mali - oorzaak was onzorgvuldig onderhoud

De helikoptercrash in Mali, waarbij in 2015 kapitein René Zeetsen (30) en eerste luitenant Ernst Mollinger (26) om het leven kwamen, werd veroorzaakt door onzorgvuldig onderhoud. Dat meldt De Groene Amsterdammer naar aanleiding van een intern rapport van Defensie en andere documenten. Eerder werd gezegd dat de helikopter tijdens een schietoefening neerstortte als gevolg van een technisch defect.

Een Nederlandse Apache gevechtshelikopter stijgt op van het vliegveld van Gao in het noordoosten van Mali.Beeld ANP

Het ongeval met de helikopter van de Luchtmacht werd na afloop uitgebreid onderzocht door Defensie. Toenmalige Defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert schreef in 2016 aan de Tweede Kamer dat het besturingssysteem van de helikopter niet goed ontworpen was. ‘Het ongeval is veroorzaakt door het technisch falen van een component in het besturingssysteem van de helikopter. De oorzaak van het falen lag in het ontwerp van de component’, aldus Hennis. 

Maar dat is niet het hele verhaal, schrijft De Groene Amsterdammer; een onderdeel van de helikopter was al voor de crash beschadigd tijdens onderhoud door een externe partij uit de VS.  Tweehonderd helikopteronderdelen werden al in 2008 gerepareerd in CCAD, de grootste werkplaats voor helikopterreparaties ter wereld. In die lading zat ook een complex en kwetsbaar onderdeel van het besturingssysteem. De versie van het onderzoeksrapport waarin dit staat, bleef na het ongeval vertrouwelijk. Het tijdschrift legde met behulp van oud-militair en jurist Ferre van de Nadort de hand op het volledige document. 

Hoewel bleek dat de Nederlandse monteurs niet tekort waren geschoten, werd de versie van het onderzoeksrapport waarin het beschadigde onderdeel werd vermeld achtergehouden. Uit het rapport zou verder blijken dat onderhoudspersoneel onvoldoende onderdelen, gereedschap en ander materiaal heeft, en dat daar frustratie over bestaat. 

Onduidelijk is waarom de officiële toedracht van het ongeluk op dit punt afwijkt van het rapport dat Defensie heeft laten opstellen. ‘Je zou kunnen denken aan iets met aansprakelijkheid’ zei Rasit Elibol, redacteur van De Groene, woensdag op Radio 1. ‘Wat ook nog meespeelt, is dat er in militaire contracten vaak staat dat er niets naar buiten mag komen.’ In de Tweede Kamer heeft alleen de PVV vragen gesteld over de precieze toedracht van de crash.

In september 2017 stelde de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat Defensie tijdens de VN-missie in Mali niet heeft voldaan aan verplichtingen rondom de veiligheid van de Nederlandse militairen. De militaire en politieke top leert tevens onvoldoende van gemaakte fouten. Die conclusie werd getrokken na een ongeluk met een mortier in juli 2016, waarbij twee andere Nederlandse militairen omkwamen. Minister Hennis van Defensie trad af vanwege het dodelijke ongeval.

Nalatigheid bij Defensie

Het ministerie van Defensie heeft de veiligheid van het eigen personeel jarenlang onvoldoende serieus genomen, schrijft een externe onderzoekscommissie onder leiding van voormalig Shell-topman Jeroen van der Veer. 

Minister Hennis van Defensie trad af; zij nam politieke verantwoordelijkheid voor de nalatigheden in de Defensie-organisatie die leidden tot de dood van twee militairen in Mali.