Is helpen met huiswerk wel zo verstandig?

In menig gezin loopt er momenteel een gestreste puber rond én bezorgde ouders, want die willen dat het allemaal vlotjes loopt nu de scholen weer open zijn. De ene ouder ontpopt zich tot vlijtige bijlesleraar om het blokken in goede banen te leiden, de ander vindt dat een kind zijn eigen boontjes moet doppen. Is helpen met huiswerk verstandig of creëer je zo kinderen zonder verantwoordelijkheidsgevoel?

Wat zeggen de deskundigen?

Meer dan een op de drie scholieren ervaart druk door schoolwerk.  Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2001, bleek dit jaar uit het internationale Health Behaviour School-aged Children-onderzoek, in Nederland uitgevoerd door de Universiteit Utrecht, het Sociaal Cultureel Planbureau en het Trimbos Instituut.

Volgens deskundigen gaat het bij pubers vaak fout bij de planning. Vanuit de wetenschap is lange tijd gesteld dat dit komt doordat de prefrontale cortex, het deel van de hersenen waar zich de plannings- en controlefuncties bevinden, nog niet goed werkt. Maar dat is te simpel, meent Eveline Crone, hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie. Tieners gebruiken wel degelijk die voorhoofdskwab, maar doen dat eerder bij het zoeken van creatieve oplossingen dan bij gestructureerd nadenken. Het goede nieuws: juist met de organisatie van huiswerk kunnen ouders assisteren – ook zonder kennis van Duitse naamvallen en de stelling van Pythagoras.

‘Ga naast je kind zitten en log in op Magister, de elektronische leeromgeving waarmee bijna alle scholen werken’, zegt puberdeskundige Marina van der Wal. ‘Vraag wat er de komende drie weken moet gebeuren. Hak de stof in stukjes.’ Omdat Magister weinig overzicht biedt, loont het om een papieren agenda te kopen voor thuis – ook al wordt dat door tieners bestempeld als een middeleeuws gebruik.

‘Een gezonde puber is een ongehoorzame puber’, zegt Van der Wal. Ze zijn allergisch voor bemoeizucht. Uit grootschalig onderzoek van de Amerikaanse wetenschappers Keith Robinson en Angel L. Harris blijkt dat kinderen minder goed scoren op school wanneer de ouders erg betrokken zijn. Het gaat dan om vaders en moeders die boven op het huiswerk zitten en bijvoorbeeld vrijwilliger zijn op school. Jongeren voelen zich opgejaagd en ervaren meer prestatiedruk.

De kunst is vooral veel vragen te stellen en geen dingen op te leggen, ook als zoon of dochter een 3 scoort. ‘Kom niet met verwijten, maar probeer te achterhalen waar het fout is gegaan. Hebben ze de lessen wel gevolgd? Het huiswerk laten nakijken? En vraag: hoe ga je meer onvoldoendes voorkomen? Je zult verbaasd zijn hoe vaak ze zelf met verstandige oplossingen komen. We moeten pubers niet onderschatten.’

Hoe moet het dan wel?

Volgens Van der Wal is het een absolute no-go om je kind uit de brand te helpen door dat werkstuk zelf te maken of je kind ziek te melden. ‘Daar leren ze niets van. Dan gaan ze dat later als werknemer of partner ook doen. Juist in de pubertijd leren kinderen doorzetten – ook als het niet leuk is.’ Dus moet je lijdzaam toezien dat je kind blijft zitten? ‘Ja, maar voorkomen is natuurlijk beter.’

Huiswerkcoach en puberdeskundige Ankie Remijn werkt in haar praktijk in Delft met de pomodoro-techniek: 25 minuten geconcentreerd werken en dan vijf minuten pauze. Bedenker van deze tijdsmanagement-truc, de Italiaan Francesco Cirillo, gebruikte hiervoor een kookwekker in de vorm van een tomaat, vandaar de naam. Pubers onthouden de leerstof zo beter.

Volgens Remijn moeten ouders ‘SLIM’ zijn: steunen, leidinggeven, inspireren en motiveren. Vooral dat laatste is belangrijk. ‘Visualiseer met je kind waar ze het voor doen, op de korte termijn en de lange termijn, bijvoorbeeld met behulp van een moodboard. Een jongen uit mijn praktijk koos een plaatje van een tompouce en een foto van Harvard. Bij een goed cijfer ging hij met zijn ouders gebak eten, en hij wilde later graag studeren in Amerika.’