Direct naar artikelinhoud
doping in het schaatsen

Schaatsbond hield in 1985 diefstal urinestalen uit dopinglab stil

Schaatsbond KNSB heeft in 1985 de verdwijning van urinestalen van schaatsers Yvonne van Gennip en Ria Visser in de doofpot gestopt. Een koffertje met de stalen werd op de slotdag van het EK van dat jaar uit het dopinglab van het Radboud Ziekenhuis in Nijmegen gestolen. Daar eindigden Van Gennip en Visser, ondanks de oppermachtige Oost-Duitse schaatsers, onverwachts als tweede en vierde.

, en
Een replica van het verdwenen dopingkistje.Beeld de Volkskrant

Het mysterie van het dopingkoffertje ontrafeld

Twee topschaatsers verbazen iedereen met hun prestaties. De volgende dag zijn de urinemonsters van Yvonne van Gennip en Ria Visser verdwenen. Waar was het koffertje waar ze in werden bewaard? 33 jaar lang wilde niemand er over praten. Tot nu.

Toen uitkwam dat de urinemonsters van Van Gennip en Visser waren gestolen, ontstond paniek bij de schaatsbond. Meerdere medewerkers vermoedden betrokkenheid van bondsarts Rob Pluijmers nadat de portier van het ziekenhuis een signalement van de dader had gegeven. De bond vreesde een dopingschandaal met kans op gevolgen voor de positie van Nederland als schaatsland. Kort na de verdwijning van het koffertje werd bekend dat de bondsarts zijn werk ‘voorlopig’ had gestaakt. In de communicatie heette het dat hij ziek was geworden. Daarna bleef de zaak 33 jaar lang onopgelost.

Een direct betrokkene wijst nu tegenover de Volkskrant en Andere Tijden Sport bondsarts Pluijmers aan als degene die het koffertje stal. Volgens Douwe de Boer, destijds stagiair bij het dopinglab en inmiddels gerenommeerd dopingonderzoeker, bekende Pluijmers zijn diefstal tegenover het hoofd van het lab. ‘Het hoofd van het lab (Jacques van Rossum, red.) heeft me dit in vertrouwen verteld. De bondsarts zei dat hij het koffertje in de Waal had gegooid.’

Verscheidene ingewijden ondersteunen De Boers verklaring. Volgens De Boer had het lab net apparatuur aangeschaft waarmee gebruik van het verboden middel testosteron kon worden aangetoond in de urine. De Boer: ‘Waarschijnlijk heeft hij geëxperimenteerd met anabole steroïden en werd hij vervolgens heel erg zenuwachtig.’

Testosteron

Pluijmers werkte destijds bij farmaceut Organon, die onder meer testosteronpillen produceerde. Testosteron werd door de Oost-Duitse schaatsers gebruikt. In Nederland gingen stemmen op om het middel ook te gebruiken. Pluijmers, nu met pensioen, zegt op de dag van de diefstal een hersenbloeding te hebben gehad en claimt geheugenverlies. ‘Ik heb daar totaal geen herinneringen aan.’ Wel erkent hij de schaatsers te hebben voorgelicht over de opsporing van testosteron. ‘Ik vertelde hoe lang – als ze dat spul gebruikten – hoe lang ze dan positief zouden zijn.’ De oud-bondsarts ontkent sporters ooit doping te hebben gegeven.

Een officieel onderzoek is door het bestuur van de schaatsbond nooit ingesteld. ‘Deze zaak is in de doofpot gestopt’, zegt toenmalig bondssecretaris Letty Corbijn. ‘Er gingen natuurlijk eigen belangen spelen.’

Van Gennip en Visser zijn geschrokken van de bevindingen van het onderzoek. Ze ontkennen ooit doping te hebben gebruikt. Van Gennip: ‘Ik kan mezelf recht in de spiegel aankijken. Ik word nog regelmatig aangesproken over mijn prestaties. Ik zou niet met mezelf kunnen leven als ik die niet op een eerlijke manier had behaald.’

Een replica van het verdwenen dopingkistje.Beeld de Volkskrant

Injecties

Visser neemt de schaatsbond kwalijk dat Van Gennip en zij nooit zijn ingelicht over de diefstal. ‘Dit gaat over iets dat zó onder het kleed is geveegd. Ik vind het onbegrijpelijk dat hier door de bond nooit over is gesproken met ons.’

De schaatsers kregen wel injecties van Pluijmers, maar hij heeft hen verzekerd dat het vitaminespuiten en griepinjecties betrof. Visser: ‘Een arts is een persoon waar je op moet kunnen vertrouwen. Ik heb niet bewust of onbewust (doping, red.) gebruikt.’

Volgens directeur Herman Ram van de Dopingautoriteit toont de verdwijning van de urinestalen waarom de antidopingregels sindsdien zijn aangescherpt. ‘Het is tegenwoordig ondenkbaar dat een koffer met urinestalen ‘zomaar’ wordt meegegeven aan een onbekende.’ Betrokkenen hoeven volgens Ram niet voor gevolgen te vrezen: ‘De feiten zijn allang verjaard.’

De KNSB zegt in een reactie ‘niet meer te kunnen achterhalen of het waar is wat wordt gesuggereerd’. ‘De documentatie is niet meer aanwezig’, aldus een woordvoerder van de bond. ‘Het huidige bestuur en de huidige directie kunnen geen verantwoordelijkheid dragen voor besluiten die dertig jaar geleden zijn genomen.’

Doping in het schaatsen

Eindelijk is er een ontknoping in een dopingmysterie dat al ruim dertig jaar boven de Nederlandse schaatssport hangt. Hoe onze journalisten tot die ontdekking kwamen, een overzicht van eerdere dopingaffaires in het schaatsen en waarom een gebeurtenis van ruim dertig jaar geleden ook nu nog relevant is, daarover leest, ziet en hoort u hier meer.

Video: Hoe urinestalen Yvonne van Gennip en Ria Visser verdwenen

Na een anonieme tip en maandenlang graafwerk kwamen er verrassende bevindingen uit het onderzoek naar doping in de schaatssport rollen. U hoort erover in deze aflevering van onze podcast Het Volkskrantgeluid