Direct naar artikelinhoud
Vluchtelingen vast op Sea-Watch 3

Vluchtelingen aan boord van de Sea-Watch al meer dan een week speelbal van de golven, en van de politiek

Al ruim een week zwerft de Sea-Watch 3 over de Middellandse Zee. Het reddingsschip, dat onder de Nederlandse vlag vaart, mag nergens aanmeren. Ook niet na een oproep uit Den Haag. De 32 migranten aan boord maken het goed, maar het voedsel raakt op en er is storm op komst.

Vluchtelingen aan boord van de Sea-Watch 3. Het reddingsschip zwerft al ruim een week rond op de Middellandse Zee.

Ronduit dramatisch is de situatie aan boord nog niet, zegt missieleider Phillip Hahn van reddingsschip Sea-Watch 3, met 32 vluchtelingen aan boord dobberend voor de kust van Malta. Maar de toestand begint wel nijpend te worden. De voedselvoorraden raken op, de watervoorziening is beperkt. En er is storm op komst, zegt Hahn. ‘Daar maken we ons zorgen over.’

Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.

De Sea-Watch 3, varend onder Nederlandse vlag, zwerft al ruim een week rond op de Middellandse Zee met aan boord vluchtelingen uit Soedan, Congo, Libië en Egypte. Onder hen zijn zeven kinderen: vier tieners zonder ouders en drie kleine kinderen, van wie er een nog maar een baby is. Er is geen land rond de Middellandse Zee te vinden dat ze op wil nemen.

De vluchtelingen werd op 22 december opgepikt voor de Libische kust. Sindsdien probeert de Sea-Watch ze ergens veilig onder te brengen. Voorlopig zonder succes. Italië, Spanje en Malta houden hun havens gesloten. Zij willen eerst een garantie dat Nederland, als vlaggenstaat van de Sea-Watch 3, bereid is de vluchtelingen over te nemen. Die toezegging wil Nederland vooralsnog niet geven.

Behalve van de golven is de Sea-Watch ook speelbal geworden van het diplomatieke conflict tussen Europese landen over hoe om te gaan met de vluchtelingengolf uit Afrika. Vrijdag deed Nederland een oproep aan landen rond de Middellandse Zee om de vluchtelingen een veilige haven te bieden. Geen enkel land gaf daaraan tot nu toe gehoor.

Italië heeft al genoeg gedaan, zei de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini. ‘Nu zijn anderen aan de beurt.’ Spanje liet vorige week nog wel de Open Arms toe, een schip met 311 vluchtelingen dat onder Spaanse vlag voer. Voor de Sea-Watch 3 bleef de haven van Algeciras gesloten. Ook na een verzoek van de Nederlandse kustwacht.

Onzekerheid

Ondertussen verkeren de opvarenden in onzekerheid, vertelt Hahn via een gebrekkige telefonische verbinding vanaf het schip, dat 30 mijl voor de oostelijke kust van Malta ligt. ‘Varen heeft geen zin, want we kunnen toch nergens naartoe.’

De stemming aan boord is goed, zegt Hahn. ‘We hebben regelmatig bijeenkomsten. Daarop is iedereen positief. Maar als je met de mensen persoonlijk praat, dan merk je dat ze zich zorgen maken. Vooral de moeders.’

Langzamerhand komen ook de verhalen los over de ontberingen die de vluchtelingen hebben meegemaakt op hun reis. ‘Dat zijn heftige verhalen’, aldus Hahn, die de twintig koppende tellende bemanning – louter vrijwilligers – niet in de koude kleren gaan zitten. Alles wordt gedocumenteerd voor het geval vluchtelingen later ergens hun verhaal moeten doen.

De medische toestand van de opvarenden is goed; de Sea-Watch heeft medisch personeel en een arts aan boord. Wat de organisatie parten gaat spelen is dat de Sea-Watch wel is toegerust voor reddingsoperaties, maar geen voorzieningen heeft om mensen – ‘onze gasten’, noemt Hahn ze consequent – langdurig op te vangen.

Tent aan dek

De vluchtelingen bivakkeren in een tent aan dek en worden gevoed met noodrantsoenen van rijst en bonen. ‘Op de lange termijn is dat natuurlijk niet genoeg.’ Ook het eten voor de bemanning raakt op. Onlangs is de waterzuiveringsinstallatie defect geraakt, waardoor de drinkwatervoorraad beperkt is.

Wat Hahn en de zijnen nu de meeste zorgen baart is dat voor maandag storm is aangekondigd. Dan moet iedereen benedendeks worden ondergebracht. ‘Daar zijn we ons nu op aan het voorbereiden. Dat wordt proppen.’ De kapitein heeft een verzoek gedaan aan Malta om het schip dichter bij de kust te mogen leggen, in rustiger water. Dat is geweigerd. ‘We hebben opdracht gekregen buiten de 24-mijlszone rond Malta te blijven.’

Ondertussen is onduidelijk wat er achter de schermen gebeurt. Duitsland heeft zich bereid verklaard een ‘evenredig deel’ van de vluchtelingen op te nemen. Berlijn, waar Sea-Watch zijn hoofdkwartier heeft, Bremen en Hamburg hebben hun gastvrijheid al aangeboden.

In Nederland blijft het vooralsnog stil. Een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid meldt dat Nederland wacht op antwoord van landen rond de Middellandse Zee. Joël Voordewind, Kamerlid van de ChristenUnie, laat desgevraagd weten dat wat hem betreft Nederland bereid moet zijn vluchtelingen op te nemen volgens een eerlijke verdeelsleutel tussen alle Europese landen. Dat zou erop neerkomen dat Nederland 8 procent van de vluchtelingen van het schip opneemt.

Vluchtelingen bivakkeren in een tent aan dek van de Sea-Watch 3.Beeld AP

Thuishaven Nederland

Her en der is gesuggereerd dat de Sea-Watch in het ergste geval door moet varen naar thuishaven Nederland. Theoretisch zou dat kunnen, zegt Hahn. ‘Het schip is er geschikt voor. Maar niet met 32 extra mensen in een tent aan dek.’

Ondanks de tegenslagen blijft Hahn optimistisch. In Duitsland wordt de druk al opgevoerd, signaleert hij. ‘Ik heb er alle vertrouwen in dat ook andere Europese landen hun verantwoordelijkheid nemen. Hopelijk zo snel mogelijk.’