Met dit plan willen boeren en natuurclubs de Nederlandse natuur redden: ‘Het is een unieke samenwerking’
Voor het eerst hebben boeren, wetenschappers, bedrijven en natuurorganisaties gezamenlijk een plan opgesteld om de verslechterende natuur in Nederland te herstellen. Wat behelst het woensdag gepresenteerde Deltaplan Biodiversiteitsherstel?
Waarom is een reddingsplan voor de natuur nodig?
Er is steeds meer bewijs dat de insectenstand in Nederland dramatisch achteruitgaat. Dit heeft weer invloed op onder meer de vogelstand, maar ook op de economie. Insecten zijn immers nodig voor de bestuiving van onze voedselgewassen. ‘We hebben ontzettend veel biodiversiteit weggehaald’, zegt hoogleraar ecologie Louise Vet, voorzitter van het overleg over het Deltaplan. ‘Alles is rechtgetrokken om de voedselproductie te maximaliseren. Dat doet pijn.’
De directe aanleiding voor een Nederlands plan was een belangrijke studie in Duitsland, die vorig jaar liet zien dat de afgelopen 27 jaar de insectenpopulatie in natuurgebieden is afgenomen met 76 procent. Volgens veel deskundigen is er geen reden om aan te nemen dat de situatie in Nederland veel beter is. Een groep wetenschappers van The Netherlands Ecological Research Network begon met het smeden van een akkoord voor de natuur waar zo veel mogelijk betrokkenen zich in kunnen vinden.
Leidt dit niet tot een onwerkbaar compromis?
Dit zou je verwachten als boeren en natuurorganisaties er samen uit moeten komen. Het plan liet dan ook lang op zich wachten; aanvankelijk was het gepland voor de zomer. ‘We moesten elkaars taal leren spreken’, zegt Natasja Oerlemans van het Wereldnatuurfonds. ‘Het was een hele discussie’, zegt ook voorzitter van boerenorganisatie LTO Marc Calon. ‘Je werkt samen met mensen met wie onze achterban eigenlijk niet blij is.’
Voorzitter Louise Vet concludeert dat ‘scherpe tegenstellingen zijn overbrugd’. Ook LTO spreekt inmiddels van ‘een unieke samenwerking’ en noemt biodiversiteit ‘een gedeeld belang en gedeelde verantwoordelijkheid’. Een positief geluid een jaar na de bermfraude, toen bleek dat diverse boeren illegaal natuur en bermen bij hun akkers hadden getrokken.
Maar levert het plan naast mooie woorden ook concreet wat op?
Zeker wel. Zo gaat de Rabobank boeren met meer oog voor natuur een rentekorting geven. Ook supermarkten beloven boeren die bijdragen aan biodiversiteitsherstel ‘een betere positie’ te geven. Vereniging Natuurmonumenten gaat in 25 gebieden samenwerken met boeren om de doelstellingen uit het plan in de praktijk te brengen. Met de door diverse deelnemers ontwikkelde biodiversiteitsmonitor kunnen natuurprestaties worden gemeten.
Wat is precies het doel?
Allereerst dat iedereen gaat inzien dat biodiversiteit belangrijk is. Door waarde te hangen aan verantwoord natuurbeheer is de hoop dat ook tot actie wordt overgegaan om de teruggang van soorten flora en fauna te stoppen. Over het precieze doel blijven de opstellers vaag. Dat wordt bijvoorbeeld niet gevangen in het aantal insecten dat in 2030 moet worden geteld om het weinig concrete droombeeld te bereiken: ‘Een florerende delta voor mens en natuur’.
De opstellers zeggen dat hun plannen zijn bedoeld voor 90 procent van het Nederlandse oppervlak. Van boerenland, via bermen langs de weg, tot natuurgebieden. Met deze brede coalitie denken ze ministeries, provincies, gemeenten en waterschappen zover te kunnen krijgen dat ook zij actiever gaan bijdragen aan meer biodiversiteit in Nederland.
Hoe worden deelnemers gehouden aan de afspraken?
Dit is het zwakke punt van het plan: niets is bindend. Toch hoeft dit volgens boerenorganisatie LTO niet problematisch te zijn. ‘Het is veel krachtiger dan een wet’, zegt voorzitter Calon. ‘Dit werkt juist omdat de overheid er niet tussen zit. Dit deltaplan is misschien niet bindend, maar wij binden elkaar aan het halen van de doelen.’