In 2019 genoeg nieuwe spanningen die erom smeken opgelost te worden met goede grappen
Al die eindejaarslijstjes zijn nogal confronterend voor een jonge ouder. Een top-10 van de beste films van 2018? Ik ben in 2018 misschien vier keer naar de bioscoop geweest! Doe mij maar een top-10 van de beste oppassen. Of een top-10 van de nachten dat ik kon doorslapen. Mijn nummer van het jaar? Klap eens in je handjes, gevolgd door Smakelijk eten, smakelijk drinken. En I Want to Break Free van Queen natuurlijk.
Het was het jaar van de spanning. Het ouderschap bracht allerlei nieuwe vormen van stress en onzekerheid met zich mee, waar mijn vriendin en ik ons telkens doorheen moesten vechten. Om over middeleeuwse kwaaltjes als hoofdluis en de hand-mond-voetziekte nog maar te zwijgen.
Mijn culturele hoogtepunten hadden ook met spanning te maken. Zoals Nanette, de pseudo-comedyshow van Hannah Gadsby waarin ze op ingenieuze wijze uitlegt dat ze als seksuele minderheid al haar hele leven in spanning leeft, en daarom wil stoppen met comedy: ‘Punchlines hebben spanning nodig. Al sinds mijn kindertijd ben ik een meester in het beheersen van spanning, maar ik wil het niet meer. De spanning maakt me doodmoe.’ Ik weet niet of het comedy is, wat Gadsby doet, maar het is fantastisch.
Een veelgehoorde gespannen uitspraak dit jaar was: ‘Of mag je dat ook al niet meer zeggen?’ – juist ook in comedykringen. Ik begrijp dat niet zo goed. Gadsby heeft gelijk: grappen hebben spanning nodig. Nu er op heel veel gebieden – misbruik, seksuele identiteit, racisme – spanningen zijn blootgelegd, is het simpelweg niet interessant meer om er grappen over te maken – tenzij je die spanning in stand wilt houden. Natuurlijk mág je nog een giechelige grap over homo’s maken, of over zeurende vrouwen, maar waarom zou je, als je van goede comedy houdt? Er zijn nu zoveel nieuwe ongemakkelijke sociale normen en kleine taboes die erom smeken opgelost te worden met een goede punchline.
Gadsby wil de spanning niet meer dragen, maar het is waar: minderheden leven voortdurend in spanning, en kunnen er daarom meesters in worden. Daarom zijn veel van mijn favoriete makers zwarte Amerikanen, vermoed ik. Filmmakers als Jordan Peele (Get Out) en Donald Glover (de serie Atlanta), rappers als Kendrick Lamar en schrijvers als Ta-Nehisi Coates durven vanuit die spanning te werken, ze kijken reikhalzend uit naar een nieuwe wereld, en daarom is hun werk zo meeslepend.
Mensen vragen me soms of ik spijt heb van het vaderschap. Natuurlijk waren er nachten dat ik om half 4 met een krijsende dreumes in mijn armen stond en dacht: waarom ben ik hier in godsnaam aan begonnen? Maar dan bouwde de spanning zich op, kwam hij tot uitbarsting en vonden we toch weer een nieuw perspectief. We vonden onszelf opnieuw uit, talloze keren.
Ik hoop dus dat we in 2019 niet in oude spanningen zullen blijven hangen, dat we nieuwe spanningen durven opzoeken en die met nieuwe punchlines zullen verlichten.