Direct naar artikelinhoud
NieuwsSteekmug

Steekmug overwintert in Nederland door klimaatverandering

Het is volop winter, maar steekmuggen veroorzaken overlast. Met name rond Den Haag, rond Breda, in Amsterdam en op de grens van Gelderland en Overijssel hebben mensen last van muggen. De boosdoener is waarschijnlijk de Culex pipiens molestus-mug, een ondersoort van de bekende Nederlandse huissteekmug.

Foto gemaakt met een microlens van de Aziatische tijgermug (Aedes Albopictus).Beeld ANP

Volgens bioloog Arnold van Vliet van de Wageningen Universiteit houdt de molestus-mug geen winterrust. Het beestje broedt ondergronds, onder andere in kruipruimtes en metrogangen. ‘We vermoeden dat het aantal molestus-muggen toeneemt door de stijgende temperaturen’, aldus Van Vliet. Door het relatief warme najaar konden muggen langer actief blijven en is de kans groter dat ze in ondergrondse ruimtes overleven, zegt muggenexpert Bart Knols van de Radboud Universiteit. ‘Als ze niet in winterslaap gaan, zou het mij niets verbazen als er op bepaalde plekken nog eitjes worden gelegd en larven uitgroeien.’

De molestus-mug, die agressiever is dan de huissteekmug, kan het westnijlvirus overdragen. Dit gevaarlijke virus, dat door vogels wordt meegenomen en door muggen kan worden overgebracht op de mens, is nog niet in Nederland opgedoken. Vorig jaar september is in nabij München een dierenarts besmet geraakt, die in contact was gekomen met een dode uil. Het virus is ook gevonden bij twee uilen in een dierenpark bij Berlijn. Het virus is nooit eerder zo noordelijk gezien.

Wie ziek wordt van het westnijlvirus krijgt griepachtige klachten met hoge koorts. Ouderen en mensen met een lage weerstand kunnen eraan overlijden. ‘In 2018 zijn ruim vijftienhonderd mensen in Zuid-Europa besmet geraakt, vooral in Italië. 181 van hen overleden. Dat is een enorme uitbraak in vergelijking met alle jaren daarvoor’, zegt Van Vliet. De ziekte heeft zich definitief gevestigd in Zuid-Europa en verplaatst zich in noordelijke richting als gevolg van klimaatverandering, aldus Knols. ‘Dat is een feit waar niemand omheen kan.’

Wetenschappers roepen mensen op om op Muggenradar.nl te melden hoeveel overlast ze op dit moment hebben van muggen. Uit laboratoriumonderzoek in Wageningen blijkt dat de twee Nederlandse typen muggen kunnen kruisen. Daardoor ontstaat een hybride mug, die volgens Van Vliet waarschijnlijk beter in staat het westnijlvirus over te brengen van vogels op mensen. ‘Tel daarbij op dat de overdracht van het virus makkelijker verloopt bij stijgende temperaturen door klimaatverandering. Dat maakt het waarschijnlijk dat we ook in Nederland te maken krijgen met het westnijlvirus. We moeten deze insecten goed in de gaten houden.’