Venezolanen proberen militairen over te halen: ‘Jullie hebben ook honger’

De jonge militairen bij de ingang van de kazerne schuiven ongemakkelijk heen en weer achter hun muur van zandzakken. Weifelend kijken ze naar de uitgeprinte amnestiewet die Ingrid Rodríguez hen voorhoudt. ‘Lees het gewoon, meer vraag ik niet’, aldus Rodríguez. ‘We mogen niks aannemen’, antwoordt een van de jongens. Zijn collega gaat de kazerne in om een meerdere te roepen.

‘Ik weet dat jullie hetzelfde willen als wij’, dringt Rodríguez aan. ‘Jullie hebben ook honger.’ De 44-jarige vrouw is in gezelschap van tien andere inwoners van Coche, een sloppenwijk in de Venezolaanse hoofdstad Caracas. Ze zijn zondagochtend naar een nabijgelegen kazerne gekomen om met militairen te praten. ‘Ik kan het document niet aannemen’, herhaalt de jongen. Hij kijkt verlegen naar de grond en fluistert: ‘Maar ik heb het via WhatsApp ontvangen.’

Dan komt tweede luitenant Montaya naar buiten gelopen. ‘Wat is hier aan de hand?’, vraagt ze. ‘We willen u de amnestiewet aanbieden’, zegt Rodríguez. ‘Als jullie meehelpen de democratie te herstellen in Venezuela, garandeert het parlement dat jullie in de toekomst niet vervolgd worden.’ Montaya wacht tot Rodríguez is uitgepraat, pakt het papier aan en steekt het in brand. Zonder er verder woorden aan vuil te maken, beent ze terug de kazerne in.

Cabildo

Een dag eerder, op zaterdag, staan enkele honderden mensen in de brandende zon op het Alfredo Sadel plein te wachten tot de cabildo begint. De Venezolaanse oppositie organiseert sinds enkele weken bijna dagelijks cabildos: openbare politieke bijeen-komsten bedoeld om de bevolking op de hoogte te brengen van de laatste plannen en ontwikkelingen. Alle radio en televisiezenders zijn in handen van het regime, dus daar krijgt de oppositie geen ruimte.

‘De Engelse Bank heeft Venezolaans goud ter waarde van 1,2 miljard dollar in bewaring’, vertelt parlementariër Juan Andrés Mejía het publiek. ‘Maduro wil het goud terug naar Venezuela halen, maar de Engelse Bank heeft geweigerd!’ De aanwezigen joelen. ‘En er is meer goed nieuws’, vervolgt Mejía. ‘Verschillende Europese landen hebben vandaag een ultimatum gesteld. Maduro moet binnen een week verkiezingen uitschrijven, anders zullen ze Juan Guaidó als president erkennen.’

Vrijwilligers lopen door het publiek en delen papieren uit met daarop de amnestiewet die het parlement twee weken geleden heeft aangenomen. Alle hoop van de Venezolanen is op die wet gevestigd. Ze moet politie, militairen en regeringsfunctionarissen overhalen om de socialistische leider Nicolás Maduro de rug toe te keren, en zich in het kamp van de zelfbenoemde president Juan Gaudió te voegen.

‘Geef het aan familieleden, buren of vrienden die in het leger dienen’, roept Gregory Sanabria (24) terwijl hij de printjes overhandigt. Sanabria werd in 2014 opgepakt tijdens anti-regeringsprotesten en heeft vier jaar in de gevangenis gezeten wegens samenzwering tegen de regering. ‘Bewakers hebben me gemarteld en vernederd’, vertelt hij. ‘Maar ik ben bereid hen te vergeven als ze nu de kant van de democratie kiezen.’

Sanabria opent WhatsApp op zijn telefoon en toont gesprekken die hij voert met militairen en politieagenten in zijn kennissenkring. ‘Ik heb ze de wet geappt’, vertelt hij. ‘De meesten durven niet te antwoorden, ze worden nauwlettend in de gaten gehouden. Maar ik weet dat ze het lezen, en dat ze twijfelen.’

Ineens klinkt er een luid gejuich op het plein, Juan Guaidó is gearriveerd. De politicus zit ondergedoken maar duikt af en toe op om toespraken te houden. ‘We zijn blij met de steun uit Europa’, zegt hij. ‘Maar verkiezingen uitschrijven is niet genoeg.’ Guaidó herhaalt de route die hij voor ogen heeft: ‘Maduro moet zich terugtrekken, zodat we in een transitieperiode de instituten kunnen democratiseren. Pas daarna kunnen transparante en eerlijke verkiezingen worden gehouden.’

Wapens

Politieagent Julio Alemán kijkt van een afstandje toe. ‘Er zijn nog maar weinig agenten die Maduro steunen’, vertelt hij. ‘Maar als het leger niet overstapt, kunnen wij ook niks.’ Hij wijst op zijn riem: ‘Wij hebben alleen traangas en een pistool. Het leger heeft oorlogswapens.’

Vanaf het podium hamert Guaidó erop dat iedereen moet meehelpen met het overhalen van de strijdkrachten. ‘Ik wil dat jullie de amnestiewet downloaden en verspreiden’, zegt hij met overslaande stem tegen zijn toehoorders. Dan wurmt hij zich door de haag van journalisten en aanhangers, springt achterop een motor en scheurt ervandoor.

Maduro zit intussen ook niet stil. Zijn elitetroepen vallen huizen binnen en intimideren activisten. Er zijn zo’n driehonderd dissidenten gearresteerd, en zeker dertig doden gevallen. De tactiek lijkt vruchten af te werpen. De afgelopen drie nachten waren er geen confrontaties meer tussen demonstranten en politie. Op zondag laat Maduro zich in verschillende legerkazernes toejuichen door zijn manschappen. De beelden worden de hele dag herhaald op de staatstelevisie.

Toch is de oppositie ervan overtuigd dat het leger op het punt staat te kantelen. Zondagochtend gaat parlementariër José Guerra vol goede moed op weg naar Fort Tiuna, de grootste kazerne van het land. ‘Ik ga een brief aanbieden aan de minister van Defensie’, vertelt hij terwijl hij naar de ingang loopt. Een zichtbaar nerveuze soldaat houdt de politicus tegen. Na een korte woordenwisseling trekt de soldaat zijn pistool. Guerra mompelt iets over ‘burgers’ en ‘rechten’ en druipt af.

Ook Rodríguez en de andere buurtbewoners uit Coche zijn teleurgesteld. ‘Ze hebben de amnestiewet verbrand’, zegt een van hen hoofdschuddend tegen een nieuwsgierige voorbijganger. ‘We leven hier in de wijk nauw samen met de militairen’, vertelt Rodríguez. ‘In hun vrije tijd komen ze naar onze cafés, ze dansen met meisjes uit de buurt.’ Ze houdt hoop dat de militairen uiteindelijk overstag gaan. ‘Ze wachten het goede moment af’, aldus Rodríguez. ‘Ook zij zijn bang.’

Wie is Juan Guaidó, de nieuwe volksheld van Venezuela?