Direct naar artikelinhoud
Analyse

‘Als je niet levert, krijgen mensen je door’ en andere lessen voor Trump uit zijn eigen boek

Democratenleider Nancy Pelosi kon alleen met een ferm ‘nee’ duidelijk maken dat zij zich niet liet chanteren door president Trump. En dat deed ze. Op dag 35 van de shutdown gaf hij toe. De overheid krijgt een tijdelijke begroting zónder geld voor de Muur.

Tijdens een campagnebijeenkomst in augustus 2015 toont Donald Trump het publiek zijn boek Trump: The Art of the Deal.Beeld AP

Zou Donald Trump zijn boek The Art of The Deal nog wel eens lezen? Bladzijde 50, bijvoorbeeld? 

‘Ik bescherm mezelf door flexibel te zijn. Ik hecht nooit te veel aan één deal of één benadering. Ik houd altijd veel ballen in de lucht, want de meeste deals gaan niet door, hoe veelbelovend ze in het begin ook lijken. (…) Je hebt minstens een handvol alternatieve benaderingen nodig, want er kan van alles gebeuren, zelfs met de beste plannen.’

Of bladzijde 53? ‘Het ergste wat je kunt doen in een deal is wanhopig lijken om hem te sluiten. Dan ruikt de ander bloed, en dan ben je dood.’

Flexibiliteit is het laatste dat de Amerikaanse president toonde, de afgelopen vijf weken. Hij eiste 5,7 miljard dollar voor iets wat hij een Muur kon noemen, en gaf geen centimeter toe. Ja, hij voegde er een paar cadeautjes aan toe voor immigranten die al in de VS zijn, maar dat waren omgekeerde cadeau­tjes, sigaren uit eigen doos, sigaren die hij eerst uit die doos gestolen had en nu terug beloofde te geven, tijdelijk.

Trump was zo onverzettelijk dat hij dacht dat hij zelfs de overheid kon sluiten om zijn zin door te drijven. ‘Ja, ik ben trots om dat te doen vanwege de grensveiligheid’, zei hij half december tegen Nancy Pelosi en Chuck Schumer, de leiders van de Democraten. ‘Ik neem de schuld op me.’ Weken later, met ambtenaren in de rij voor voedselbanken en een tijdelijk gesloten luchtruim boven New York wegens een tekort aan verkeersleiders, werd die positie onhoudbaar.

Teleurgesteld

Zijn opponent aan de andere kant van de onderhandelingstafel, Pelosi, was bijna net zo inflexibel – maar zij had een alternatief. Open de regering en dan praten we verder. Uitstel dus. Uitstel is de nuloptie van elke onderhandeling, een simpele uitweg waarvan iedereen met opgeheven hoofd gebruik kan maken, maar Trump was zo star en zo wanhopig dat hij daar 35 dagen lang niet aan wilde toegeven.

Tot hij vrijdag toch toegaf. Het resultaat voor Trump? Een daling van vier procentpunten in populariteit, sputterende partijgenoten in de Senaat, geluiden over een mogelijke Republikeinse tegenkandidaat bij de presidentsverkiezingen volgend jaar en een harde kern die teleurgesteld is.

‘Goed nieuws voor George H.W. Bush’, twitterde de invloedrijke rechtse radioprater Ann Coulter vrijdag. ‘Vanaf vandaag is hij niet meer het grootste watje dat ooit Amerikaans president is geweest.’

Twitter bericht wordt geladen...

Trump was bladzijde 51 vergeten. ‘Sommige mensen hebben een gevoel voor de markt, anderen niet. (…) Volgens mij heb ik dat instinct. Ik doe mijn eigen onderzoek en trek mijn eigen conclusies.’

Want het merkwaardige was dat Trump zijn instincten aanvankelijk wel degelijk had gevolgd, vlak voor Kerst. Toen liet hij aan de volksvertegenwoordigers in het Congres doorschemeren dat hij best wilde instemmen met een tussentijdse begrotingsdeal, zonder geld voor een Muur. De door de Republikeinen geleide Senaat was al unaniem akkoord, alleen het Huis van Afgevaardigden moest er nog over stemmen, maar daar waren de Republikeinen toen nog in de meerderheid, en die deden klakkeloos wat Trump wilde.

Maar toen was daar ineens Ann Coulter, die Trump ooit ‘God’ noemde. Ze maakte de president uit voor lafaard en Trump vergat zijn instinct – of besloot naar een ander instinct te luisteren, dat van de onderbuik. Hij draaide.

Trump vond dat hij zijn belofte moest inlossen, ook al wil een verre meerderheid van ‘de markt’, de Amerikaanse bevolking, helemaal geen Muur. Dat zelfs veel Trumpstemmers zijn belofte over de Muur metaforisch zien, als een verkiezingsleus, kreeg hij niet te horen van de schreeuwers op Twitter of de fluisteraars in het Witte Huis. Trump werd de Muur.

Niemandsland

Natuurlijk is een akkoord helemaal niet zo moeilijk. De Democraten zijn al jaren voorstander van het bouwen van barrières langs de grens met Mexico. Er staat al bijna duizend kilometer aan hek en schutting en zelfs een dubbele wand met niemandsland ertussen. In die zin was het verzet van Pelosi inhoudelijk niet helemaal logisch: nieuwe heksegmenten, of stalen traliewerken, sluiten daar naadloos op aan. Een parlementaire ad hoc-commissie zal op basis van advies van experts de komende drie weken waarschijnlijk tot zo’n conclusie komen, inclusief een flink kostenplaatje. Misschien wel 5,7 miljard.

Nancy Pelosi bij het opheffen van de shutdown.Beeld AP

Maar politiek gezien was het verzet van Pelosi wel logisch: alleen met een duidelijk ‘nee’ kon zij duidelijk maken dat zij zich niet liet chanteren, dat er een andere wind waait in Washington, en dat de president voortaan rekening zal moeten houden met een Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden.

Pelosi zal Trump weer uitnodigen om zijn State of The Union af te steken, in háár Huis. Daar zal ze achter hem plaatsnemen – en haar gezicht zal duidelijk maken hoe de verhoudingen liggen.

Voor Trump is er werk aan de winkel, wist hij al op bladzijde 60 van The Art of the Deal. ‘Je kunt mensen voor de gek houden, maar niet voor lang. Je kunt opwinding creëren, je kunt prachtige promotie doen en alle pers krijgen die je wilt, je kunt er een beetje hyperbool in gooien. Maar als je niet levert, zullen mensen je uiteindelijk door krijgen.’