Direct naar artikelinhoud
Nieuw VensterLoes Reijmer

Video's wekken de suggestie ons dichter bij de waarheid te brengen, maar is dat wel zo?

Video's wekken de suggestie ons dichter bij de waarheid te brengen, maar is dat wel zo?

Eerlijk? Ik heb geen idee. Al dagen staar ik naar de grijnzende puber met zijn rode Trump-petje in mijn tijdlijn. Is het een kwaadaardige grijns, of een ongemakkelijke? De witte scholier, afkomstig van een elitaire katholieke jongensschool uit Kentucky, lijkt het vleesgeworden privilege – helemaal tegenover de Omaha-indiaan met sporen van een lang leven op zijn gezicht. Maar ook het vleesgeworden privilege kan denken dat hij enorm respectvol en empathisch staat te glimlachen, terwijl anderen een hufterige smize op zijn gelaat zien.

De wereld was er wel snel uit. Aanvankelijk althans. Vrijdag ging de grijnsvideo viral op Twitter. ‘Deze MAGA-loser geniet ervan om een Amerikaanse indiaan lastig te vallen bij de Mars van inheemse volkeren’, luidde de oorspronkelijke tweet. In het filmpje zien we een ogenschijnlijke confrontatie tussen de oude man en de jongen, tegen het decor van tientallen opgefokte testosteronblosjes onder petten met de tekst Make America Great Again. Het beeld was kennelijk zo symbolisch dat ook media erover gingen berichten, tot in https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/video-van-confrontatie-trump-aanhangers-en-indiaanse-amerikaan-toont-vooral-polarisatie-vs~b084e276/Nederland aan toe.

Maar toen doken er andere filmpjes op. Uit een lange video bleek dat de jongens even daarvoor waren geprovoceerd door een klein clubje zwarte godsdienstwaanzinnigen. Die schreeuwden beledigingen als ‘incestbaby’s’ naar de scholieren, waarop die weer reageerden met strijdliederen van hun school. Op dat moment besloot de indiaanse Amerikaan tussenbeide te komen. Zowel de oude man als de jongen zeiden in interviews achteraf dat ze de gemoederen tot bedaren hadden willen brengen, de een met zijn trommel en de ander met zijn onpeilbare grijns.

De blanke scholier tegenover de Omaha-indiaan.Beeld REUTERS

De koppen van The New York Times vertellen mooi hoe het verhaal zich ontwikkelde. ‘Scholieren met MAGA-petjes bespotten een Amerikaanse indiaan na rally’, schreef de krant op zaterdag. Maandag: ‘Vollediger beeld ontstaan van viral video met Amerikaanse indiaan en katholieke scholieren’. En later die dag, bijna radeloos: ‘Drie groepen, veel video’s en veel interpretaties van de ontmoeting in DC’.

Iconisch beeld is tegenwoordig niet meer één geweldige foto, maar tientallen schokkerige filmpjes. Al dat bewegend beeld wekt de suggestie ons dichter bij de waarheid te brengen, maar is dat wel zo?

Vanaf het moment dat het korte filmpje viral ging, deden de bedoelingen van de betrokkenen er eigenlijk niet meer toe, schreef mediaprofessor Ian Bogost op de site van The Atlantic. ‘Het beeld kwam op zichzelf te staan. De video reproduceerde een politiek conflict dat kijkers al in hun hoofd hebben.’ Niet voor niets werd juist die minuut eruit gelicht. De video zou ons de keiharde waarheid tonen over de woekerende cultuuroorlog, over de arrogantie van Trump-fans en de kwetsbaarheid van minderheden, maar het tegenovergestelde was eigenlijk het geval: de cultuuroorlog bepaalde welk beeld we als eerste te zien kregen. Het filmpje is eerder een symptoom dan een symbool.

Dit soort fragmenten wordt natuurlijk op sociale media geplaatst om zoveel mogelijk woede op te wekken, zij het voor financieel of politiek gewin. De oorspronkelijke tweet waarin de jongen ‘MAGA-loser’ wordt genoemd laat daar ook weinig misverstand over bestaan, maar toch zijn we geneigd het filmpje als objectieve verslaggeving te interpreteren. We zien het immers met onze eigen ogen.

Het wonderlijke is dat de lange video weliswaar meer context geeft, maar nauwelijks meer antwoorden. En dus kan iedereen het incident in zijn voordeel blijven uitleggen. Voor rechts Amerika veranderden de jongens zelfs in halve heiligen. President Trump twitterde dat de scholieren weliswaar slachtoffer waren geworden van kwaadaardig fake news, maar dat ze deze ervaring zeker zouden aanwenden voor het goede. ‘Het begon vervelend, maar het kan eindigen in een droom!’, schreef hij. Trump toont zich plots een optimistisch man, wat hem siert, maar het is ook erg veel eer voor de pubers die de indiaanse Amerikaan wel degelijk uitlachten.

De waarheid achter de grijns zullen we nooit te weten komen. Wat wel duidelijk is geworden: in tijden van polarisatie is video het ideale wapen.