Japanse astronaut groeit 9 centimeter in de ruimte - Klopt dit wel?

Van wie komt die claim?

Wereldnieuws werd het, de 'belangrijke mededeling' van de Japanse astronaut Norishige Kanai op Twitter: na drie weken op het ruimtestation ISS te hebben geleefd, bleek hij liefst 9 centimeter gegroeid. Ik ben een beetje bang dat ik niet meer in mijn stoel in de terugkeercapsule past, voegde hij eraan toe. Het zou de eerste keer zijn dat een astronaut niet in de Sojoezcapsule past en zijn terugkeer moet uitstellen. Is dat een reële zorg of overdrijft Kanai?

Klopt het?

Hoe bizar Kanai's bewering over spontane lichaamsgroei misschien ook klinkt, onmogelijk is het niet. Ruimteorganisaties weten al jaren dat een astronaut, nagenoeg gewichtloos zwevend in de ruimte, tijdelijk langer wordt. De ruggenwervels worden door het gebrek aan zwaartekracht niet meer op elkaar geduwd zoals op aarde. De sponsachtige tussenwervelschijven worden daardoor groter, en tussen elke wervel ontstaat wat meer ruimte, legt luchtvaartarts Sergi Vaquer van de Europese ruimteorganisatie (ESA) uit, die daar astronauten medisch voorbereidt en begeleidt tijdens ruimtemissies. 'Hetzelfde gebeurt als je slaapt. Je bent 's ochtends 1 of 2 centimeter langer.'

Kanai's 9 centimeter is andere koek. Voor astronauten is het normaal om 2 tot 7 centimeter te groeien. En hoewel 9 centimeter niet onmogelijk is, lijkt het Vaquer gezien Kanai's normale lengte van 1,80 meter onwaarschijnlijk.

Dat de Japanse astronaut zich met een groeispurt van 9 centimeter zorgen zou moeten maken over de pasruimte in de Sojoez, klopt deels: de stoelen in de capsule zijn op maat gemaakt met slechts een beperkte marge voor extra lichaamslengte. Toch is er nog nooit een astronaut door een centimeter te veel in problemen geraakt, merkt Vaquer op. Voor vertrek kan een astronaut op het ruimtestation zijn ruggengraat weer samenpersen met spierkrachttraining of door een speciaal pak te dragen, zoals het Russische ADELI-pak.

Maar was Kanai nou 9 centimeter langer of niet? Een meetfoutje is makkelijk gemaakt, zegt Vaquer, want de astronaut moet zichzelf tegen een oppervlak duwen en stil blijven zitten, wat in gewichtloosheid erg lastig is. Ook Kanai's vluchtcommandant Anton Sjkaplerov vertrouwde de meting niet en mat de Japanner uren later nog eens na: Kanai bleek slechts 2 centimeter te zijn gegroeid. De astronaut bood op Twitter zijn excuses aan voor het 'nepnieuws'.

Eindoordeel?

Hoewel Kanai achteraf niet 9 centimeter bleek te zijn gegroeid, worden astronauten wel degelijk langer in de ruimte. Alleen in extreme gevallen roept dat om maatregelen om in de terugkeercapsule te passen.