GroenLinks wil xtc reguleren. Is dat haalbaar? Dit vinden betrokkenen

GroenLinks-Kamerlid Kathalijne Buitenweg, maandag in de Volkskrant: ‘We moeten eerlijk bekijken wat de VN-verdragen over verdovende middelen ons hebben opgeleverd. Vermindering van gebruik? Vermindering van misdaad? Ik denk van niet. […] Dit is echt een moment voor Nederland. Het is tijd dat wij samen met andere landen gaan proberen nieuwe openingen te maken in de vastgelopen discussie.’

Cyrille Fijnaut, wetenschappelijk onderzoeker van het internationaal drugsbeleid: ‘Het is nogal pedant om de VN op dit gebied te willen aansporen. Het getuigt niet van veel inzicht in wat er op VN-niveau gaande is; daar wordt geregeld over de werking van drugsverdragen gesproken. Bovendien past Nederland enige bescheidenheid: het is niet erg geloofwaardig om op dit gebied vanuit een defensieve positie – met grote problemen in stad en land, mede als gevolg van ons gedoogbeleid in de voorbije decennia – gidslandje te willen spelen op het wereldtoneel.’

_{Video: Als het aan GroenLinks ligt, wordt xtc uit het criminele circuit gehaald en gaat de overheid de regie nemen over de productie ervan. De partij wil dat alleen pillen die aan de juiste kwaliteitseisen voldoen op de markt komen.}

Wim van den Brink, emeritus hoogleraar verslavingszorg: ‘Ik vind reguleren een goed idee. Het is belangrijk om zeker te weten wat er in de pillen zit, en vooral: hoevéél. Pillen met 75 milligram mdma worden als prettig ervaren zonder veel bijwerkingen. Maar er zijn ook pillen van 200 milligram mdma, dat is potentieel gevaarlijk. Als xtc-gebruikers op de EHBO belanden zijn ze vaak angstig, sterk verward en oververhit. Dat laatste komt niet direct van de xtc. Ik zag laatst een gebruiker die zijn stappenteller aan had op een dancefeest. Hij had met dat gespring omgerekend 35 kilometer afgelegd.’

Burgemeester Ryan Palmen van Hilvarenbeek, bekend van grote dance-events zoals Decibel waar veel xtc wordt geslikt: ‘Ik ben voor ontmoediging en terugdringing, en niet voor regulering. Xtc is slecht voor de volksgezondheid. Het is gevaarlijk voor de gebruiker en voor anderen, als zo’n gebruiker bijvoorbeeld in de auto stapt. Alcohol is ook schadelijk, maar de risico’s daarvan zijn minder groot.’

Liesbeth Reneman, hoogleraar neuroradiologie Amsterdam UMC: ‘Vanwege het milieu en het terugdringen van criminaliteit ben ik niet per se tegen legalisering, maar dat het gebruik dan veiliger zou worden, betwijfel ik. Ik zie geheugenschade bij jongeren, afhankelijk van hoeveel xtc ze gebruiken, en over de langetermijneffecten is nog weinig bekend. Uit mijn onderzoek blijkt dat xtc-gebruik het verschil kan maken tussen het halen van de havo, of het atheneum.’

Wim van den Brink: ‘Cognitieve schade bij xtc-gebruik komt zeer weinig voor en blijkt van tijdelijke aard als de gebruiker ermee stopt. Goede xtc-pillen zijn niet verslavend. Op de lijst van 15 verslavende middelen, die wordt aangevoerd door heroïne, crack, tabak en – als zesde – alcohol, staat het onderaan, net boven paddo’s en lsd.’

Burgemeester Frank Petter van Bergen op Zoom, een regio die veel kampt met drugsafvaldumpingen: ‘Ik ben tegen regulering en voor snoeiharde bestrijding van drugshandel en criminaliteit. Ik had van de week een vergadering met mijn gemeenteraad over het wietexperiment, en daar is een meerderheid ook tegen. Wij zitten hier vlak bij de grens hè. Drugs zijn een internationaal probleem dat wij als klein landje niet kunnen oplossen. Met regulering krijg je echt niet voor elkaar dat er schone drugs komen voor een redelijke prijs – criminelen zullen altijd onder de marktprijs werken en exporteren. Het loopt ons echt over de schoenen.’

Drugsbeleidonderzoeker Cyrille Fijnaut: ‘Je kunt alleen iets reguleren wat legaal is. Met andere woorden: reguleren veronderstelt – ook in dit geval – legaliseren en dit is nu net in strijd met de drugsverdragen waarvoor ook Nederland indertijd bij z’n volle verstand heeft getekend. Mede hierom – maar ook vanwege negatieve gevolgen bij een Alleingang, zoals het verplaatsen van problemen naar andere landen – moet Nederland niet proberen om alleen het voortouw te nemen, maar steun zoeken bij de andere lidstaten van de EU en proberen eventueel via een protocol bij de drugsverdragen ruimte te scheppen voor een ander beleid.’

Erik Thomas, advocaat van veel Brabantse drugsverdachten en -veroordeelden: ‘Wat je in dit soort discussies steeds niet hoort: wat denk je dat er met criminelen gebeurt als je de drugsmarkt harde klappen toebrengt? Die gaan heus niet ineens op zoek naar een nette baan. Met criminaliteit kun je immers veel meer geld verdienen. Je zag dat effect toen in Brabant de Hennep-taskforce werd ingevoerd en de politie hennepkwekertjes heel hard ging aanpakken: die onderknuppels gingen in de xtc. Als dat niet meer kan, gaan ze in de cybercrime. Ik vrees dat het drugsprobleem onoplosbaar is, zeker als je dat wilt om criminaliteit tegen te gaan. Regulering is een nobel streven, dat zeker, maar de overheid zal altijd achter de feiten aanrennen – omdat criminelen niet aan regels gebonden zijn, kunnen ze veel sneller schakelen. Ik zou bijna zeggen: het lijken wel ondernemers.’