Koning Filip beraadt zich over het lot van Belgische regering

‘Ik heb een eerlijke oproep tot samenwerking gedaan’, sprak Michel dinsdagavond in de Kamer. ‘Maar ik moet vaststellen dat die oproep niet overtuigd heeft. Ik moet dat respecteren en daarvan akte nemen.’ 

Al meer dan een maand woedt er een slepende oorlog tussen de regering van Michel en de Vlaams-nationalistische N-VA, die tot 8 december nog deel uitmaakte van het kabinet. Splijtzwam was het VN-migratiepact waar Michel en drie van zijn vier coalitiepartners hun handtekening wél onder wilden zetten, maar wat voor de N-VA onverteerbaar was. Uiteindelijk stapte de N-VA op, maar het gekissebis ging gewoon verder.

Michel hoopte tot mei volgend jaar, wanneer er verkiezingen worden gehouden, verder te gaan met een minderheidsregering die 52 van de 150 Kamerzetels vertegenwoordigt. Dat betekende dat zij voor elke beslissing een gelegenheidsmeerderheid in het parlement moest vinden.

Marionet

Maar de N-VA stuurde opzichtig aan op vervroegde verkiezingen. ‘Nu is de premier zeker onze marionet’, schamperde N-VA-voorzitter Bart De Wever dit weekeinde in een interview. De boodschap: wij zijn de grootste partij in het parlement, en de premier heeft ons nodig om een meerderheid te krijgen. Wij steunen hem echter alleen als hij aan onze eisen voldoet. Die quote was dodelijk omdat de Waalse Charles Michel al 4,5 jaar vecht tegen het imago dat hij naar de pijpen van de N-VA danst.

Maar ook andere partijen, zoals de groenen en de socialisten, verbonden voorwaarden aan hun medewerking – de verkiezingen staan tenslotte voor de deur.

Voor deze week stond de begroting Michel II op de agenda, en de premier probeerde dinsdag om de steun van de linkse partijen naar binnen te hengelen. In een speciale zitting beloofde hij onder meer met hen te willen praten over klimaat, migratie en een lagere elektriciteitsrekening voor de burger.

De socialisten en de groenen vonden dit echter te vaag en wilden een motie van wantrouwen indienen. Michel liet het zover niet komen. Hij besloot dat er geen toekomst meer was voor zijn regeringsploeg, en kondigde aan dat hij naar de koning stapte.

Uitzichtloos

Koning Filip liet weten het ontslag nog even in beraad te houden, maar de kans dat hij het ontslag uiteindelijk weigert, is onwaarschijnlijk omdat de situatie vrij uitzichtloos is. Zelfs als de koning het ontslag accepteert, is niet zeker of er verkiezingen worden gehouden.

De koning kan bepalen dat de huidige regering in ‘lopende zaken’ gaat, wat betekent dat ze tot de verkiezingen alleen urgente beslissingen kan nemen en het land dus feitelijk niet bestuurd wordt. Als de koning ervoor kiest om het parlement te ontbinden, moeten er binnen veertig dagen verkiezingen volgen. Ook dit is een onwenselijk scenario, omdat er dan een regering moet worden gevormd terwijl de campagne voor de deelstatenverkiezingen (die zeker wel in mei plaatsvinden), in volle gang zullen zijn. Dat zal de wil tot het sluiten van compromissen zeker niet vergroten.