Duitse minister Seehofer van Binnenlandse Zaken wil terugtreden als partijvoorzitter Beierse CSU
De Duitse politicus Horst Seehofer, minister van Binnenlandse Zaken in Merkels Grote Coalitie, wil terugtreden als voorzitter van de Beierse CSU. Dat maakte hij maandag bekend, nadat partijgenoten het nieuws de avond ervoor al aan Duitse media hadden gelekt. Geruchten dat hij binnenkort ook opstapt als minister van Binnenlandse Zaken spreekt hij tegen.
Het was meer een kwestie van wanneer, dan van óf. Al maanden is de kritiek op de 69-jarige Beierse politicus uit eigen gelederen zo luid dat menigeen in zijn positie zou zijn bezweken onder de druk. Maar Seehofer bleef zijn benarde positie ontkennen. Toch leek zijn lot na het krakende verlies van de CSU bij de deelstaatverkiezingen in Beieren vorige maand bezegeld.
Maar nee, Seehofer wilde geen uitspraken doen over zijn politieke toekomst voordat Beieren een nieuwe regering had, zei hij. Zijn partij liet hem begaan, vermoedelijk vooral omdat ze niet nog meer gedonder wilden. Maandag wordt die regering, een coalitie van CSU en de conservatieve lokale partij Freie Wähler, geïnstalleerd.
Seehofer wil minister blijven
Zondag, tijdens een besloten bijeenkomst van het CSU-bestuur, werd het einde van Seehofers tienjarige voorzitterschap dan toch bezegeld. ‘Het ambt van partijvoorzitter wordt neergelegd. Dat is besloten’, zei Seehofer maandag in de marge van een werkbezoek aan de politie in de deelstaat Saksen. Daar maakte hij ook duidelijk dat hij niet van plan is af te treden als minister. ‘Ik ben minister van Binnenlandse Zaken en zal dat ook blijven.’
Hij zei niet in te willen gaan op berichten over partijgenoten die zondag anoniem tegen Duitse media hadden voorspeld dat ook Seehofers dagen als minister binnenkort geteld zijn. ‘Ik reageer alleen op berichten als paard en ruiter worden genoemd.’
De Beierse politicus ontkende bovendien dat zijn aftreden te maken heeft met het slechte verkiezingsresultaat in Beieren. ‘De oorzaken daarvan zijn veelvuldig, en liggen zowel in Berlijn als in Beieren’, zei hij, daarmee de bal terugkaatsend naar de Beierse minister-president Markus Söder, die hem naar alle waarschijnlijkheid opvolgt als partijvoorzitter. Voorafgaand aan de verkiezingen probeerde Söder de schuld voor de slechte peilingen in de schoenen van Seehofer te schuiven, omdat hij als minister in de Grote Coalitie vooral voor onrust zorgt.
Ook zusterpartij CDU ziet in Seehofer de hoofdverantwoordelijke voor het gebrekkige functioneren van de huidige regering. Coalitiepartner SPD was de Beierse politicus vanaf het begin al liever kwijt dan rijk. SPD’er Thomas Oppermann, vicepresident van de Bondsdag, zei maandag dat ‘een nieuwe start van de regering met Seehofer niet zal lukken’.
In juli, drie maanden na ondertekening van het regeerakkoord, stortte Seehofer het kabinet in een diepe crisis door een ontwerp voor een immigratiewet te presenteren dat niet met de rest van de regering (en ook niet met zijn eigen ministerie) was overlegd. In september riskeerde hij een tweede crisis toen hij in tegenstelling tot de meeste andere ministers achter de omstreden ex-inlichtingenchef Maassen bleef staan, die hij afgelopen week toch met vervroegd pensioen stuurde.
Ook Robert Habeck, leider van oppositiepartij de Groenen, greep het moment aan om in Berlijn nog wat verder aan te dringen op Seehofers vertrek. ‘Seehofer heeft het afgelopen halfjaar herhaaldelijk bewezen de verkeerde persoon te zijn voor het ambt van minister van Binnenlandse Zaken’, aldus Habeck maandagmorgen. Co-voorzitter Katrin Göring-Eckardt ging nog wat verder: ‘elke dag dat Seehofer nog minister blijft, is er een te veel.’
Mannenkerkhof
Seehofer is naar eigen zeggen blij dat hij niet op ‘Merkels mannenkerkhof’ is beland, tekende die Zeit vorige week op uit de mond van een anonieme CSU-politicus uit zijn directe omgeving. Met andere woorden: hij zou er trots op zijn dat hij zijn vertrek welgeteld dertien dagen later aankondigt dan Merkel het hare. Als dat al een politieke overwinning is, dan alleen voor de fijnproever diep in Beieren. Vermoedelijk zullen de meeste Duitsers zich op den duur herinneren dat Merkel en haar loopbaanlange politieke kwelgeest min of meer gelijktijdig hun voorzitterschap opgaven.
Hoe hij het zelf ook ziet, Seehofers aftreden is onlosmakelijk verbonden met het aangekondigde vertrek van Merkel als voorzitter van de CDU en daarmee, op den duur, ook als bondskanselier. In de eerste plaats omdat haar aangekondigde aftreden de druk op hem nog vergrootte. Maar Merkel baande ook de weg voor Seehofer toen zij, tegen haar eigen principes in, het partijvoorzitterschap en het ministerschap van elkaar loskoppelde. Datzelfde doet Seehofer haar nu na, al is in zijn geval nog meer de vraag hoe lang hij de druk weerstaat die van binnen en buiten de regering op zijn ministerschap zal worden uitgeoefend.