Telefoons maken prachtige foto's (zoals deze), zijn dure camera's nog wel nodig?

Heeft het nog wel zin om een dure camera aan te schaffen, nu telefoons steeds mooier fotograferen? We vergelijken de foto’s van twee smartphones en een spiegelreflexcamera in Oud-Zuilen, Utrecht. (Plus: vijf tips om betere telefoonfoto's te maken.) 

Mensen die rondsjouwen met peperdure spiegelreflexcamera’s, fotograaf Kees Krick ziet ze regelmatig lopen. ‘Vaak denk ik dan: hoezo heb je zo’n dure camera? Gebruik gewoon je telefoon.’

Want de mobiele telefoon kan de concurrentie met klassieke camera’s steeds beter aan. En dat is niet alleen te zien op Instagram. De Amerikaan Stephen Alvarez fotografeerde er de zeven wereldwonderen mee voor National Geographic. De Brit Julian Calverley bracht het succesvolle fotoboek #IPhoneonly uit, waarvan de inhoud zich laat raden. Inmiddels zijn meerdere fotoprijzen speciaal aan telefoonkiekjes gewijd.

Ook Kees Krick merkt een verschuiving: sinds een jaar of twee gaat de meerderheid van de fotocursussen die hij geeft over smartphones, zegt hij. ‘En de vraag naar zulke cursussen neemt alleen maar toe.’

Smartphones zijn onderhand zo goed in fotograferen, dat de vraag zich opdringt of het aanschaffen van een aparte camera nog wel zinvol is. Waar zitten de verschillen?

We testten het zelf in het schilderachtige landschap rondom Oud-Zuilen, Utrecht, een uurtje voor zonsondergang. Met in de ene broekzak een Huawei Mate 20 Pro, een hagelnieuwe smartphone van duizend euro, waarvan het camerasysteem alom wordt bejubeld. In de andere een Samsung Galaxy A5 uit 2017, 266 euro bij aanschaf, om te zien hoe het er voor staat met de beter betaalbare telefoon. En om de nek van Volkskrantfotograaf Raymond Rutting een Canon 5D Mark IV, een forse spiegelreflexcamera die, in combinatie met het objectief, een slordige vijfduizend euro kost.

Kleine schijfjes glas die het opnemen tegen een kanonsloop van een lens. Een flinter electronica waarmee je ook nog moet kunnen bellen en gamen staat tegenover een kilo aan gespecialiseerde fotoapparatuur. Een kansloze exercitie, zou je denken. Hoe is het dan mogelijk dat de Huawei en de Canon elkaar niet eens zo sterk ontlopen in dit landschapsshot van twee molens?

De Huawei heeft wat digitale handigheidjes in zijn arsenaal. Dat hij deze scène in de schemering mooi in beeld krijgt, komt bijvoorbeeld doordat het apparaat stiekem meer foto’s tegelijk maakt, legt Kees Krick uit. Een paar kiekjes waarop de lucht er mooi uitkomt, een paar waar de molens een mooie kleur hebben, enzovoorts. Die plakt de telefoon naadloos op elkaar, volautomatisch en razendsnel. Zo compenseert hij voor het gebrek aan een grote lens en sensor.

Dat telefoons tegenwoordig dit soort kunstmatige intelligentie in huis hebben, komt door hun toegenomen rekenkracht. De goedkopere Samsung, een stukje minder intelligent, heeft dan ook beduidend meer moeite met het contrast tussen de wolken die zonlicht weerkaatsen en de in schaduwen gehulde molens. Was hij eerder op de middag genomen, in makkelijkere lichtomstandigheden, dan had ook deze foto er beter uitgezien.

Die intelligentie uit zich op meer manieren. Een landschap, een selfie, een nachtelijk stadsaanzicht? De telefoon regelt zelf de juiste instellingen voor kleur en contrast. Volgens Huawei herkent de Mate 20 Pro al vijftienhonderd scenario’s. Schiet er een fietser door het beeld? Daarbij hoort een kortere sluitertijd, zodat de foto er zo min mogelijk bewogen uitziet. De gebruiker hoeft alleen nog maar te ‘mikken en tikken’, zoals Krick het noemt.

Hoe anders is dat met de Canon. Daarvan mogen de kleuren in bovenstaande voorbeelden wat beter tot hun recht komen dan bij de Huawei, de fotograaf moest hem daarvoor wel (licht) nabewerken. Iets dat de smartphone in feite automatisch doet.

In de Samsung-foto hierboven wreekt zich verder het gebrek aan een groothoeklens. Hij kan daarom minder wijde shots maken. Tenzij je een paar stappen achteruit doet, natuurlijk.

De groothoeklens van de Huawei is een van drie lensjes achterop het toestel. Want wil je geweldige beeldkwaliteit, wijde shots én een goede zoom? Dan heb je ofwel een groot apparaat nodig, zoals de Canon, ofwel meerdere, gespecialiseerde lenzen. Smartphonebouwers kiezen voor dat laatste. ‘Was er eerst een megapixelrace, nu is er een wedloop gaande over wie de meeste lenzen heeft’, zegt Krick erover. De recentelijk uitgekomen Samsung Galaxy A9 heeft er al vier. Light, een jong fotografiebedrijf, bracht zelfs een toestel uit met zestien lenzen.

Naast een groothoek- en hoofdlens, bevat de Huawei als een van de weinige telefoons een optisch zoomlensje. Ook dat is aan de foto’s af te zien.

De Canon gebruikt optische zoom; hij verschuift zijn lenzen in het objectief zodanig dat hij van een smaller beeld meer licht verwerkt. Vergelijk het met een foto maken door een verrekijker. De Samsung zoomt juist digitaal in. Niet veel anders dan de foto op het scherm uitvergroten, zoals je zelf op een computerscherm doet met het vergrootglasicoontje. Dat gaat zwaar ten koste van de kwaliteit. Hierdoor zoomt hij ook minder ver in dan de Canon en de Huawei; ga nog verder en je kunt de pixels haast tellen. Vandaar dat de molen in de afbeelding verder weg staat.

De Huawei heeft een speciaal zoomlensje dat slechts drie keer optisch kan zoomen. Omdat op deze foto ruim zeven keer is ingezoomd, is dus alsnog ook deels digitaal gezoomd. Dat is te zien aan het gebrek aan details, zoals in het wazig ogende hout, waardoor de foto er wat flets uitziet. Een uitvergroting van een wiek maakt de verschillen nog duidelijker.

De zoom is al met al een van de zwakste punten van huidige telefooncamera’s. Zo vallen veel functies van de Huawei weg als je verder dan drie keer inzoomt. De ‘diafragmamodus’ bijvoorbeeld, waarbij een object scherp wordt gefotografeerd maar de achtergrond vervaagt. Daardoor is onderstaande, ingezoomde Huawei-foto een stuk minder sfeervol dan die van de spiegelreflexcamera.

Sowieso blijven de foto’s van de Canon mooier als je de foto uitvergroot, vooral dankzij zijn vele malen grotere lichtsensor. Dat maakt weinig uit voor een fotoalbum, maar is belangrijk als het gaat om een krantenpagina of poster aan de muur.

Het zijn niet de enige redenen dat onze fotograaf zijn peperdure Canon niet verruilt voor een nieuwe smartphone. Zo’n camera ligt stevig in de hand, een telefoon juist totaal niet. Belangrijker nog: dat smartphones foto’s automatisch oppoetsen is leuk voor de amateur, maar het ontneemt fotografen vrijheid. ‘Het is alsof er twee kapiteins op één schip staan. Je moet de kunstmatige intelligentie een beetje om de tuin leiden als je iets anders wil dan wat het toestel beslist’, zegt Krick. Bovendien gaat er beeldinformatie verloren, waardoor fotografen minder mogelijkheden hebben bij de nabewerking.

Overigens heeft de Huawei wel een ‘pro modus’ waarin ook het schieten van ruwe, onbewerkte bestanden mogelijk is. ‘Zonder de hulp van kunstmatige intelligentie is het wel lastiger om mooie foto’s te maken. Bovendien gebruik ik mijn telefoon juist voor de eenvoud en het gemak’, vervolgt Krick.

‘Alles wat een telefoon kan, kan een camera beter’, concludeert hij. Tenminste, als je weet hoe je zo’n camera hanteert. Want om écht indrukwekkende foto’s uit een camera te halen, moet je tijd en moeite investeren. Precies wat met de ‘mikken en tikken’-telefoons niet hoeft. Het kan daarom zomaar dat fotoleken betere foto’s maken met een telefoon dan met een dure camera.

Want het belangrijkste is wie er achter het apparaat staat. ‘Als ik een foto laat zien, vragen mensen vaak meteen wat voor camera ik gebruik. Alsof je bij iemand gaat eten en dan vraagt: ‘Wat voor pan gebruik jij? Ik wil ook zulk lekker eten maken.’’

Zo fotografeer je beter met je smartphone

Veel telefoons hebben op stand-by een sneltoets om direct bij de camera te komen, zoals twee keer een volumeknop indrukken. Dat bespaart flink tijd als je snel een foto wil maken.

Tik eerst op het belangrijkste object in je foto, zodat de telefoon dit optimaal in beeld brengt, en druk dan pas af.

Voorkom zoomen, dit maakt foto’s flink lelijker. Zet liever een paar passen naar voren als dit kan.

Als je oordopjes aansluit, is de volumeknop hiervan vaak bruikbaar als afstandsbediening. Zo kun je de telefoon neerzetten en afdrukken zonder het scherm aan te raken, waardoor de foto bewogen kan raken.

Houd de afdrukknop ingedrukt om een serie foto’s te maken.

Meer over fotografie?