Direct naar artikelinhoud
nieuwssisverbod

Eerste veroordeling voor straatintimidatie: ‘hé schatje’ roepen mag wel, maar sissen, klakken en achtervolgen niet

Een 36-jarige Rotterdammer moest zich woensdag verantwoorden voor straatintimidatie. De kantonrechter deed meteen uitspraak.

Campagnebeeld van de gemeente Rotterdam voor een app om straatintimidatie te melden.Beeld gemeente rotterdam

‘Hey mooie dames, waar gaan jullie naartoe...? Waar komen jullie vandaan? Kom mee naar de South Side.’ Op vrijdagavond 6 juli ziet de 36-jarige Everon drie vrouwen op de Coolsingel in Rotterdam. Hij tuit zijn lippen en maakt kusgebaren, maar de vrouwen zijn daarvan niet gediend. Dan, tegen een vierde dame: ‘Hey schatje, ga je nu al weg? Blijf nog even bij me.’

Op 31 augustus, ook een vrijdagavond, gaat Everon op een bankje op het Schouwburgplein vlak naast een vrouw zitten. ‘Hé mooie dame, je ziet er mooi uit!’ De vrouw schuift een meter van hem weg. Daarna richt Everon zich op drie vrouwelijke passanten. Hij maakt kusgeluiden en gebaren, de vrouwen maken rechtsomkeert. ‘Doei schatjes, fijne avond.’

Intimiderend gedrag

Gemeentelijke toezichthouders zien het tot twee keer toe gebeuren en maken proces verbaal op. En daarom moet Everon zich woensdag verantwoorden voor de kantonrechter. De belangstelling van de media is groot, want voor het eerst wordt iemand vervolgd sinds straatintimidatie per 1 januari strafbaar is gesteld in de Rotterdamse algemene plaatselijke verordening (apv). Er staat een boete op van maximaal 4.100 euro of maximaal drie maanden cel.

Van fluiten, sissen, klakken en staren tot naroepen, beledigen, om seks vragen, achterna lopen en zelfs in het nauw drijven: vrijwel alle Rotterdamse vrouwen tussen de 18 en 45 jaar die in 2017 meewerkten aan een onderzoek van de Erasmus Universiteit hebben op straat ervaring met seksueel getinte toenadering. Ongeveer de helft ervaart dat gedrag als intimiderend.

Er is veel gewenning, veel vrouwen weten niet beter, oordeelden criminologen van de Erasmus. Maar tegelijk passen ze hun gedrag aan. Ze vermijden oogcontact of vermijden ’s avonds bepaalde plekken. Of ze doen alsof ze aan het bellen zijn. Rotterdam begon een (poster)campagne. ‘Lekkere billen? Strafbaar!’, was een van de slogans. Wie wordt lastig gevallen met ‘pikpraat’ kan via een app een anonieme melding doen vanaf de plek waar het gebeurt.

‘Ik wist niet dat het strafbaar was. Ik zal het nooit meer doen’, zegt Everon zodra hij tegenover kantonrechter Jacco Janssen zit.

Rechter: ‘Deed u dat wel vaker, vrouwen zo benaderen?’

Everon: ‘Nee nee nee. Ik flow (versier, red.) niet vaak. Weleens ja… als je een vriendin of een vrouw wil hebben.’

Rechter: ‘Dus u wilde die vrouw dus niet versieren. Want als u ja had gezegd, dan had ik gevraagd: waarom acht vrouwen?’

Everon: ‘Ze waren mooi, vitaminen voor de ogen.’

Rechter: ‘Kunt u zich dan niet beheersen? Ik heb mijn vrouw leren kennen tijdens een hardloopwedstrijd.’

Everon: ‘Niet iedereen heeft hetzelfde geluk.’

Vrijheid van meningsuiting

Het juridische betoog van de officier van justitie gaat grotendeels over het hoofd van de verdachte heen. Het gaat onder meer over de vraag of straatintimidatie valt onder de vrijheid van meningsuiting. Nee, vindt de officier, want de intimiderende opmerkingen en gedragingen dienen geen artistiek of maatschappelijk doel. Bij het Openbaar Ministerie zijn in totaal acht zaken binnengekomen die betrekking hebben op straatintimidatie.

Winkelend publiek in RotterdamBeeld ANP XTRA

Everon heft zijn handen ten hemel als hij begrijpt dat de officier hem twee boetes van 190 euro wil opleggen - voor de twee dagen waarop hij over de schreef ging. ‘Dat is veel geld!’, verzucht hij. Eerder heeft hij al uitgelegd dat hij een bewindvoerder heeft en moet leven van 50 euro per week. Ja, hij heeft een strafblad vanwege winkeldiefstal, geweld en drugsbezit, maar hij heeft zijn leven gebeterd. ‘Ik heb te veel in de gevangenis gezeten. Dat is niet goed.’

Rechter Janssen vat na een schorsing van anderhalf uur zijn vonnis van 15 pagina’s samen. De uitspraken van Everon richting de vrouwen zijn ergerniswekkend, maar ze vallen wel degelijk onder de vrijheid van meningsuiting.  De algemene plaatselijke verordening kan die vrijheid niet inperken. 

‘Maar de apv is geen papieren tijger’, aldus de rechter. ‘De vrijheid van meningsuiting is geen vrijbrief voor overlast in de openbare ruimte.’ Opmerkingen als ‘hé schatje, ga je nu al weg?’ mogen wel, maar ze kleuren het overige gedrag verder in, waardoor de intentie duidelijk wordt achter het sissen, klakken, de handkusgebaren of het achterna lopen van iemand die daar niet van is gediend. 

De rechter gaf een praktisch voorbeeld ter verduidelijking van de regels: Een bouwvakker mag wel vanaf de steiger roepen ‘Hé dame, waar gaan die mooie beentjes naartoe?', want dat valt onder de vrijheid van meningsuiting. Maar zodra de bouwvakker van zijn steiger afstapt en de vrouw in kwestie achternaloopt en met gebaren lastig gaat vallen, gaat hij wel over schreef.

Everon wordt daarmee als eerste Nederlander veroordeeld voor straatintimidatie: twee boetes van 100 euro - voorwaardelijk met twee jaar proeftijd, vanwege zijn persoonlijke financiële omstandigheden. 

‘Stop het normaal te vinden’
De helft van Rotterdamse vrouwen ervaart straatintimidatie, aldus een onderzoek van de Erasmus Universiteit. ‘Stop het normaal te vinden’, zegt criminoloog Tamar Fischer.