Joodse organisatie boycot Holocaustherdenking in Oostenrijk vanwege rechts-populisten in regering
De belangrijkste Joodse organisatie van Oostenrijk boycot de Holocaustherdenking van komende zondag, uit woede en zorgen over de regeringsdeelname van de FPÖ. De rechts-populistische coalitiepartner van de christen-democratische premier Sebastian Kurz viel in de eerste maand na de beëdiging op door xenofobe uitspraken en een antisemitisch incident.
De drie FPÖ-ministers in het Oostenrijkse kabinet zouden zondag deelnemen aan de plechtigheid bij de jaarlijkse Holocaustherdenking. Het is op 27 januari 73 jaar geleden dat het concentratiekamp Auschwitz werd bevrijd.
'We willen niet de Shoah herdenken met zulke mensen', zei Oskar Deutsch, president van de Israelische Kultus Gemeinde (IKG) in Wenen, donderdag tegen het Oostenrijkse radiostation ORF.
Extreem-rechts studentengenootschap
Aanleiding was een 'drinklied' van het Burschenschaft Germania, een extreem-rechts studentengenootschap uit Wenen. Plaatsvervangend woordvoerder van deze club is de FPÖ-politicus Udo Landbauer (31), zondag lijsttrekker tijdens de verkiezingen in de provincie Nieder-Österreich.
Een van de liederen van Germania bevat de volgende passage: 'Daar trad in hun midden de Jood Ben Gurion. Geef gas, ouwe Germanen, dan halen we ook de zeven miljoen.'
Landbauer heeft inmiddels afstand genomen van Germania, maar beweert nog nooit van het bewuste lied gehoord te hebben. 'Antisemitisme en xenofobie zijn iets lelijks', zei hij tegen de Oostenrijkse krant Der Kurier. Om zijn geloofwaardigheid te vergroten wees hij er nog eens op dat hij een Iraanse moeder heeft.
Geef gas, ouwe Germanen, dan halen we ook de zeven miljoen
Geschokt
De Groene president Alexander Van der Bellen liet weten geschokt te zijn door de inhoud van het liedboek. Ook zei hij er zeker van te zijn dat 'alle leden van het Burschenschaft het lied kenden'.
Het was niet de eerste keer deze maand dat de president zich genoodzaakt zag in te grijpen. Een paar weken geleden kondigde FPÖ-minister van Binnenlandse Zaken aan dat de regering van plan was asielzoekers te 'concentreren' in centra. De woordkeuze wekt de associatie met concentratiekampen. 'Zorgvuldige omgang met de taal is essentieel voor onze democratie', reageerde Van der Bellen.
De Freiheitliche Partei Österreichs, in 1955 opgericht door twee SS-veteranen, heeft in de loop van haar bestaan altijd luidruchtige antisemieten en neonazi's in de gelederen gehad. Pogingen van de partijleiding deze leden de mond te snoeren waren soms halfslachtig, meestal afwezig. Sterker nog, partijleider Sebastian Strache bracht zijn tienerjaren in de neonaziscene door en in een studentenclub met de onheilspellende naam 'Vandalia'.
Partijleider Sebastian Strache bracht zijn tienerjaren in de neonaziscene door en in een studentenclub met de onheilspellende naam 'Vandalia'
Antisemitische incidenten
In Oostenrijk neemt het aantal antisemitische incidenten de afgelopen jaren toe, blijkt uit cijfers van de overheid. Daarbij komen twee groepen daders in beeld: extreem-rechts en islamitische migranten. In zijn regeringsverklaring in december liet premier Kurz weten doelgericht tegen antisemitisme te willen optreden. Daarbij sprak hij wel specifiek over antisemitisme door moslims, maar niet over rechts.
In Duitsland was dat lange tijd precies andersom. Ook daar groeit het aantal antisemitische voorvallen, blijkt uit regeringsstatistieken. De grens tussen kritiek op Israël en Jodenhaat is daarbij niet altijd even duidelijk.
Het door vluchtelingen geïmporteerde islamitische antisemitisme werd door de regering-Merkel niet benoemd. Totdat migranten in december Israëlische vlaggen verbrandden, tijdens demonstraties tegen het besluit van president Trump om de Amerikaanse ambassade te verplaatsen van Tel Aviv naar Jeruzalem.
Het Duitse parlement heeft daarom vorige week een motie van de CDU/CSU aangenomen die de weg vrij maakt voor een wet om immigranten die 'aanzetten tot Jodenhaat' makkelijker het land uit te kunnen zetten.
Soms heb ik het idee dat de Duitsers blind geworden zijn voor het nieuwe, alledaagse antisemitisme
Stevige kritiek
Dat idee stuit op stevige kritiek van linkse politici, maar ook van pedagogen en opiniemakers. Zij vrezen dat met het als specifiek probleem benoemen van antisemitisme onder moslims, een instrument wordt geschapen om islamitische migranten collectief verdacht te maken. En dat is inderdaad precies wat de rechts-populistische AfD al maanden doet.
Hoe lastig het ook is, de Duitsers moeten oppassen dat ze niet wegkijken, vindt Wenzel Michalski, de directeur van Human Rights Watch in Duitsland, zelf Joods. 'Duitsland is wereldkampioen herdenken en daar is het trots op', zei hij deze week tegen een groep internationale journalisten. 'Maar soms heb ik het idee dat de Duitsers juist daardoor blind geworden zijn voor het nieuwe, alledaagse antisemitisme.'