Een vluchteling onder zijn niveau laten werken helpt niet

Er zijn nu drie, vier jaar voorbij na de aankomst van de eerste Syriërs in Nederland. Voor velen waren deze jaren voldoende om verder te komen dan het zoeken naar een veilige plek. Die kregen ze hier, en daarna konden ze gaan bouwen aan hun nieuwe leven, onder toezicht en met assistentie van de overheid en instellingen die de mogelijkheid bieden tot het leren van de taal, noodzakelijk voor de integratie en het vinden van werk op basis van hun educatieve en professionele achtergrond.

Sommige vluchtelingen hebben geluk en vinden werk overeenkomstig met hun werk en ervaring in Syrië. Studenten krijgen hier de kans om aan hun studie te werken en deze af te ronden. Daarnaast is er een groep vluchtelingen die in Syrië een universitair diploma behaalde dat hier is gewaardeerd op een lager niveau dan hetzelfde Nederlandse diploma. Zij moeten nog een of twee jaar studeren voordat ze kunnen werken in hun vakgebied. Sommigen ontvangen hulp van organisaties als de UAF, een stichting die hoger opgeleide vluchtelingen helpt bij hun studie. Anderen krijgen dergelijke hulp niet. Dit hangt af van het integratiebeleid van de gemeente waar de vluchteling woont.

Er zijn gemeenten die beseffen dat het waarderen van een mens op basis van zijn vaardigheden en ervaring de beste kans op integratie biedt. Ze werken samen met andere organisaties en geven studenten de gelegenheid de noodzakelijke stappen te zetten om daarna de juiste baan te kunnen vinden. In andere gemeenten willen ze statushouders zo snel mogelijk aan het werk te zetten, zonder rekening te houden met ervaring en opleidingscertificaten van de hoog opgeleide vluchteling. Voor het merendeel van de beschikbare banen binnen deze gemeenten is geen diploma van het hoger onderwijs vereist.

Barrières

Mijn vrouw is een van degenen die op dit moment een dergelijke barrière tegenkomt. Zij voltooide de studie psychologie in Syrië, waar zij ook werkte als psycholoog. In Nederland wordt haar diploma gewaardeerd als een bachelordiploma. Zij heeft nu nog twee jaar nodig om haar Nederlandse masterdiploma te behalen, waarna zij hier als psycholoog wil werken. Ze is geaccepteerd door de UAF, die haar studiekosten zal dekken. Maar de 'Intergemeentelijke Sociale Dienst' (ISD) wil dat zij een opleiding volgt op MBO-niveau, wat deze dienst als beste keuze voor haar ziet.

Is het logisch degenen die een hoge opleiding hebben voltooid, te vragen een onderwijsniveau te volgen dat zij al lang gepasseerd zijn? Of zijn er mensen binnen organisaties als de ISD die vooroordelen hebben en een stereotype kijk hebben op ons als mensen uit 'derdewereldlanden'? Zijn er in hun ogen grenzen die vluchtelingen niet mogen overschrijden, waardoor ze menen te kunnen beweren dat een middelbare beroepsopleiding het beste bij hen past.

Dit roept bij mij de vraag op of zij werkelijk geloven dat dit beleid goede integratieresultaten zal opleveren. Zou het plaatsen van een persoon ver onder zijn niveau tot gewenste resultaten leiden? Hoe kan een persoon die gedwongen wordt tot een plaats die niet bij hem past, tevreden zijn met zichzelf, zijn positie en vervolgens met de omgeving? Is dat goede integratie?

Wat een contradictie! Klagen over het gebrek aan vluchtelingen die succesvol functioneren op een hoog taalniveau, terwijl mensen in organisaties als de ISD tegen een vluchteling zeggen dat hij het taalniveau heeft dat nodig is voor eenvoudige beroepen en hem zelfs durven vragen waarom hij dan nog streeft naar een hoger taalniveau?

Mij is gezegd in de schoonmaak te gaan werken en niet mijn ambitie te volgen om als journalist en schrijver te werken. De ISD-medewerker las een paar van mijn artikelen en zei dat hij daarvan onder de indruk was. Toch vertelde hij me dat er veel schoonmaakwerk beschikbaar is, terwijl ik als journalist geen werk zal vinden. Met schoonmaakwerk heb ik geen probleem, maar hoe kan ik daarmee mijn taal ontwikkelen, wat toch de eerste stap is voor integratie, nog ervan afgezien dat werken als journalist mijn leven is. Dit was een van de belangrijke redenen voor mijn vlucht naar Nederland, ik zou in mijn land mijn leven hebben verloren vanwege mijn journalistieke werk.

Ik vrees dat het huidige beleid van veel gemeenten niet bijdraagt aan de integratie van vluchtelingen. Misschien wordt het tijd om dit beleid te heroverwegen. De vluchteling is niet de enige partij in de integratie.

_{Somer Al-Abdallah is een uit Syrië gevluchte journalist/publicist.}