Direct naar artikelinhoud
nieuws

Plasticvanger van Boyan Slat beweegt te langzaam en vangt daardoor geen plastic

De operatie van de Nederlandse uitvinder Boyan Slat om het plastic afval in de Grote Oceaan op te ruimen kampt met tegenslag. Het schoonmaaksysteem houdt verzameld plastic niet vast, zodat dit niet kan worden opgevist. Volgens Slat betekent dit ‘absoluut niet’ dat zijn spraakmakende plan is mislukt.

De Ocean Cleanup.Beeld The Ocean Cleanup

Een kleine twee maanden geleden begon de plasticvanger met het opruimen van de drijvende vuilnisbelt in de Grote Oceaan. Het systeem, een 600 meter lange buis met daaronder een scherm dat plastic moet ‘opvegen’, was eerder onder grote internationale belangstelling vanuit San Francisco naar zee gesleept. Slat wil een immense hoeveelheid plastic opruimen die zich heeft opgehoopt tussen Hawaii en de Amerikaanse Westkust.

Inmiddels is gebleken dat deze barrière soms langzamer door het water beweegt dan het plastic, zodat opgevangen afval niet binnen het U-vormige opruimsysteem blijft en weer wegdrijft. Pogingen om de snelheid van het systeem te vergroten door de vorm van de buis met behulp van kabels aan te passen bleven tot nu toe zonder succes.

Boyan Slat had het ‘liever anders gezien’, maar onderstreept dat er geen reden is om bij de pakken neer te zitten en dat er geen sprake is van een mislukking. ‘Wat wij doen is nooit eerder gedaan. We waren erop voorbereid dat we voor verrassingen zouden komen te staan en dat we aanpassingen moesten doorvoeren. We hebben genoeg opties om het systeem werkend te krijgen. Daarvoor hebben we onszelf een jaar de tijd gegeven.’

Aanpassingen op zee

Slats organisatie, The Ocean Cleanup, gaat de komende weken weer proberen de spanwijdte van de U-vorm te vergroten, zodat die meer wind vangt en zich sneller gaat voortbewegen. Mocht het niet lukken op die manier de snelheid van het systeem te vergroten, dan kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het plaatsen van zeilen op de buis of het aanpassen van het 3 meter brede scherm onder de barrière, zegt Slat. Vooralsnog zijn er geen plannen om het systeem terug te halen naar de haven. Aanpassingen zullen op zee worden aangebracht.

Volgens Slat doet het systeem ook veel goed: het draait mee met de wind, reageert goed op de golven en vangt plastic op, al wordt het niet vastgehouden. ‘We zijn 90 procent richting succes. Dat sterkt mij in de overtuiging dat we het ding op redelijk korte termijn kunnen laten functioneren.’

Een artist impression van de Ocean Cleanup.Beeld Jiri Buller

Gerbrant van Vledder, oceanograaf aan de TU Delft die de The Ocean Cleanup helpt met computersimulaties van golfbewegingen, zegt erop te vertrouwen dat het team van Boyan Slat erin zal slagen deze tegenslag te overwinnen. ‘Ze hebben veel metingen gedaan en veel geleerd. Ze gaan nu terug naar de tekentafel. Ze wisten dat er met zo’n innovatief project tegenslagen zouden komen. Ik verwacht dat ze een oplossing vinden, al is die misschien minder elegant dan hetgeen ze in eerste instantie hadden bedacht.’ 

80 duizend ton plastic

In een uitgestrekt gebied ten westen van Noord-Amerika drijft volgens schattingen 80 duizend ton plastic. Slat hoopt deze zogeheten Great Pacific Garbage Patch in vijf jaar voor de helft op te ruimen. Daarvoor zijn volgens hem zestig plasticvangers nodig. Critici van zijn aanpak stellen dat Slat zich richt op een miniem deel van al het plastic afval in de wereld. Ze vinden dat de plasticvervuiling beter kan worden tegengegaan door afval op te vangen in riolen, rivieren en op kusten en door minder of recyclebaar plastic te produceren.

Jan Andries van Franeker, marien bioloog bij Wageningen Marine Research is een van de wetenschappers met kritiek op de methode-Slat. Hij vindt de opruimoperatie weinig effectief, gezien de omvang van de wereldwijde plasticvervuiling. Hij onthoudt zich echter van een oordeel over de techniek van de operatie. ‘Ik ga niet roepen: dat was toch voorspeld. Ik wens hem alleen maar succes toe.’

Utrecht, mei 2017. Tijdens een event in de voormalige werkspoorfabrieken wordt een doorontwikkeld en kleinere modulaire versie van de Ocean Cleanup gepresenteerd door CEO en oprichter van de Ocean Cleanup Boyan Slat.Beeld Jiri Buller