Direct naar artikelinhoud
Klopt dit wel?kernafval

‘Ondergronds kernafval is net zo gevaarlijk als twee bananen’. Klopt dit wel?

Berichten verspreiden zich razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Vandaag: ‘Ondergronds kernafval is net zo gevaarlijk als het eten twee bananen’

‘Ondergronds kernafval is net zo gevaarlijk als twee bananen’. Klopt dit wel?

Van wie komt de claim?

Wie woont boven een ondergrondse opslagplaats van kernafval krijgt, tegen de tijd dat daar afval uit ontsnapt, via lokale voeding jaarlijks net zoveel radioactiviteit binnen als door het eten van twee bananen. Dit schreven mediaonderzoeker Mirjam Vossen en nucleair geneeskundige Jules Lavalaye onlangs in een opiniestuk  in deze krant.

Klopt het?

De twee baseren zich op een Fins boek, dat weer verwijst naar een Finse studie uit 2009. De studie betreft een ondergrondse opslagplaats die momenteel in aanbouw is in de Finse kustplaats Olkiluoto. In Olkiluoto gebeurt de berging 400 meter onder de grond in een granietlaag. In Nederland is de situatie iets anders, hier zou het afval verdwijnen in klei- of zoutlagen. De Covra (Centrale Organisatie voor Radioactief Afval) bracht begin dit jaar een onderzoeksrapport uit over de ondergrondse berging van kernafval in Nederland. Wanneer dit gebeurt in een kleilaag van 500 meter onder de grond, zal het ongeveer 200.000 jaar duren voordat de radioactieve stoffen via het grondwater het oppervlak bereiken, zegt adjunct-directeur Ewoud Verhoef van Covra. Uitgaande van tachtigduizend kuub kernafval, de geschatte hoeveelheid kernafval in Nederland tot 2130, komt dan jaarlijks maximaal zo’n 10 microsievert straling vrij. Dat staat gelijk aan de radioactiviteit die je binnenkrijgt van het eten van 100 bananen. Een banaan bevat namelijk, net als veel andere voedingsmiddelen, het isotoop kalium, waardoor het fruit heel licht radioactief is.

Pieter van Gelder, hoogleraar Veiligheidswetenschappen van de TU Delft, wijst op een studie van kerninstallatie-adviesbureau NRG en adviesbureau TNO. De studie neemt nog eens 24 andere worst case scenario’s onder de loep. Wat als er een intense ijstijd aanbreekt met grootschalige ijsbedekking en overvloedig smeltwater? Of als mensen mijnboringen doen in het opslaggebied? In al die gevallen komt volgens de onderzoekers jaarlijks hoogstens 100 microsievert aan radioactieve straling vrij: goed voor zo’n duizend bananen. Normaliter staan we in Nederland jaarlijks bloot aan 2500 tot 2600 microsievert, dus 100 microsievert extra is nog steeds erg weinig. Wel merkt Van Gelder op, dat de scenario’s deterministisch zijn: ze zeggen niets over de kans erop en de intensiteit ervan. Een ijstijd kan bijvoorbeeld tien keer zo intens zijn als aangenomen. Bovendien zijn er altijd onvoorziene scenario’s mogelijk.

Eindoordeel

Wie over 200.000 jaar woont boven een ondergrondse kernopberglocatie, krijgt waarschijnlijk net zoveel extra straling te verduren als door het eten van honderd tot duizend bananen. De werkelijkheid kan echter afwijken van de doorgerekende scenario’s.