Merkel bevestigt: ze stapt in 2021 uit de politiek

Dat bevestigde Merkel maandagmiddag op een persconferentie. ‘Dit is het moment om een nieuw hoofdstuk in te luiden’, zei Merkel. ‘Dit is mijn laatste ambtsperiode als kanselier. Daarna geen politiek ambt meer voor mij.’ 

Mochten er voor 2021 al verkiezingen worden gehouden in Duitsland, dan doet ze daar niet meer aan mee. Merkel is ook niet van plan om in Brussel een vervolg aan haar politieke carrière te geven. Vragen over wat ze na 2021 dan wel wil gaan doen, werden door haar ontweken.

In het verleden heeft Merkel altijd gezegd dat het partijvoorzitterschap en het kanselierschap bij dezelfde persoon moeten liggen, maar daar komt ze nu dus van terug. Op deze manier kan zij in de luwte haar termijn afmaken, terwijl haar opvolger zich warm loopt. ‘Ik wil dat mijn partij de ruimte krijgt om zich goed op de toekomst voor te bereiden’, zei ze hierover op de persconferentie. ‘Ik vind het belangrijk dat de CDU weer een leidende rol speelt in de toekomst. Ik heb voor deze variant gekozen, zodat er weer een frisse wind door de partij kan waaien.’

Dramatische nederlagen

Merkels besluit volgt op de dramatische nederlagen van haar partij bij recente deelstaatverkiezingen. Zo leed de CDU zondag een zware nederlaag in Hessen, waar ze meer dan 10 procentpunten verloor. Twee weken geleden kreeg zusterpartij CSU ook al een electorale klap te verwerken bij de deelstaatverkiezingen in Beieren. Ook landelijk staat Merkels CDU zwaar op verlies: terwijl ze vorig jaar bij de Bondsdagverkiezingen nog 32,7 procent van de stemmen haalde, zou de CDU volgens de peilingen nu goed zijn voor 24 tot 26 procent. Merkel zegt de volle verantwoordelijkheid te nemen voor deze slechte prestaties. 

Met het vertrek van Merkel (64) uit de politiek, komt er een einde aan een tijdperk. Ze is al sinds 2000 voorzitter van de Christelijk Democratische Unie van Duitsland en sinds november 2005 is zij bondskanselier van Duitsland. Ze leidt nu haar vierde kabinet. Als bondskanselier werd Merkel geroemd om haar zakelijke regeerstijl. Binnen de Europese Unie speelde ze vaak een leidende rol. In de Griekse schuldencrisis nam ze nadrukkelijk het voortouw. Bij de toestroom van vluchtelingen uit het Midden-Oosten en Afrika koos Merkel voor een uitgesproken gastvrij beleid, maar haar uitspraak ‘Wir schaffen das’ kwam haar nadien op veel kritiek te staan.

Race om de opvolging

Merkels aanstaande vertrek is tevens het startschot voor de race om haar opvolging. Begin december houdt de CDU haar jaarlijkse partijcongres in Hamburg, waar elk jaar de nieuwe voorzitter wordt gekozen. De afgelopen achttien jaar was dat altijd Merkel, maar toen maandagochtend begon rond te zingen dat zij niet meer meedoet, meldden zich direct een aantal kandidaten. 

Mogelijker kanshebbers zijn CDU-secretaris-generaal Annegret Kramp-Karrenbauer, een vertrouweling van Merkel. Een andere kandidaat is Jens Spahn, de huidige minister van Volksgezondheid en openlijk criticus van Merkels migratiebeleid. Ook Friedrich Merz heeft interesse. Hij was van 2000 tot 2002 fractieleider van CDU/CSU in het Duitse parlement, en is de laatste paar jaar voorzitter van de Duitse tak van vermogensbeheerder Blackrock. 

Merkel liet maandag weten geen voorkeur uit te spreken over één van de kandidaten, omdat zij haar opvolging niet wil beïnvloeden.