Direct naar artikelinhoud
NieuwsMoord op een Iraanse staatsvijand

‘Geef openheid over rol Iran bij liquidaties’

Het kabinet moet meer duidelijkheid geven over de mogelijke rol van Iran bij liquidaties in Nederland. Ook moet helder worden of Nederland inderdaad twee Iraanse diplomaten heeft uitgezet wegens betrokkenheid bij de moorden, zoals een Iraanse krant eerder meldde.

In de Haagse Jan van Riebeekstraat wordt Ahmad Mola Nissi geliquideerd, de leider van de Iraanse verzetsbeweging ASMLA.Beeld Jos van Leeuwen

Die oproep doen de nabestaanden van Ahmad Mola Nissi, een Iraanse vluchteling die een jaar geleden in een Haagse woonwijk in koelen bloede werd neergeschoten. Nissi was de leider van ASMLA, een groepering die opkomt voor een Arabische minderheid in de olierijke Iraanse regio Khoezestan. Teheran beschouwt de groep als een terroristische organisatie.

Het afgelopen jaar zijn er volgens de nabestaanden steeds meer aanwijzingen gekomen dat Iran mogelijk een rol speelde bij de liquidatie, maar het kabinet en de onderzoeksdiensten weigeren daar stelling over in te nemen. ‘De continue stilte van Nederland is een groen licht voor het Iraanse regime om haar tegenstanders fysiek uit te schakelen,’ meent Hojer Nissi, zoon van het slachtoffer.

Een van de aanwijzingen betreft volgens Nissi's nabestaanden de liquidatie van een andere Iraanse staatsvijand, eind 2015 in Almere. Dat kwam pas aan het licht door een onthulling van Het Parool in mei. De krant wist toen te melden dat de destijds om onverklaarbare redenen neergeschoten elektromonteur Ali Motamed in werkelijkheid Mohammad Reza Kolahi Samadi was, een door Iran ter dood veroordeelde aanslagpleger. Het kabinet werd kort na de liquidatie in 2015 door de politie geïnformeerd over de ware identiteit van het slachtoffer, maar heeft daar nooit ruchtbaarheid aan gegeven.

Uitzetting Iraanse ambassademedewerkers

Er blijft ook onduidelijkheid te bestaan over de uitzetting door Nederland van twee Iraanse ambassademedewerkers in juni. Over die ingrijpende maatregel wil het kabinet geen enkele mededeling doen, maar de Iraanse krant Kayhan meldde in juli al dat de mannen moesten vertrekken wegens betrokkenheid bij de liquidaties in Almere en Den Haag. De nabestaanden van Nissi zijn ‘stomverbaasd’ over die berichten. ‘Als het klopt wat de Iraanse krant meldt, waarom laat Nederland de mannen dan zomaar vertrekken?’, vraagt Hojer Nissi zich af.

D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma heeft inmiddels vragen gesteld over die uitwijzing. Hij wil van het kabinet een garantie dat de diplomaten niet zijn weggekomen met een uitzetting terwijl ze werden verdacht van ernstige strafbare feiten. ‘Dat zou wat mij betreft een veel te lichte maatregel zijn.’ Minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus weigerde daar eerder deze week tijdens een terrorismedebat op in te gaan. Sjoerdsma gaat de zaak nu aan de orde stellen bij minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok.

Zeker is dat andere Europese landen grote zorgen hebben over Iraanse inmenging. Zo besloot de Deense inlichtingendienst dit voorjaar om de in Denemarken woonachtige voorman van een andere ASMLA-tak persoonsbeveiliging te geven. Aanleiding waren ‘concrete dreigingen afkomstig uit Iran’. In september leidde dat tot een grootscheepse politieactie rond Kopenhagen, waarbij wegen en bruggen werden afgesloten en het treinverkeer even plat lag. De Deense premier Lars Lokke Rasmussen wees recentelijk de beschuldigende vinger naar Teheran. ‘Het is totaal onacceptabel dat Iran liquidaties plant op Deense bodem.’ Inmiddels hebben de Denen hun ambassadeur teruggetrokken.

Bomaanslag in Frankrijk

Ook Frankrijk moest in juni naar eigen zeggen een door Iran geplande bomaanslag op dissidenten verijdelen. Een Belgisch-Iraans koppel bleek met een explosief onderweg. Na hun arrestaties beweerden ze te zijn gedwongen door het Iraanse regime. In Duitsland werd een Iraanse diplomaat gearresteerd die het explosief zou hebben geleverd. Frankrijk heeft inmiddels sancties afgekondigd, onder andere tegen een Iraanse onderminister die het meesterbrein zou zijn achter de acties.

Iran ontkent in alle toonaarden betrokken te zijn bij de acties in Europa. Volgens minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif zouden de gebeurtenissen in scene zijn gezet door de Israëlische geheime dienst Mossad om Iran in diskrediet te brengen bij de Europeanen. Net als Israël waarschuwen ook de VS al langer voor Iraanse liquidaties in Europa.

Nog altijd is Nissi’s dood in dichte mist gehuld

Een jaar geleden werd de Iraanse activist Ahmad Mola Nissi in koelen bloede geliquideerd. Veel wijst op betrokkenheid van Iran, maar anders dan in andere landen zwijgt de Nederlandse politiek in alle toonaarden. Een reconstructie.