Direct naar artikelinhoud
VoedingskundePiopppidieet

Het Pioppidieet: 21 dagen, geen pasta, rijst en brood, wel boter, kaas en eieren: ­hoe erg (effectief) is dat?

Het Voedingscentrum waarschuwt voor het razend populaire Pioppidieet, vernoemd naar een Italiaans gehucht. 21 dagen, geen pasta, rijst en brood, wel boter, kaas en eieren: ­hoe erg (effectief) is dat?

Pioppi dieet.

Antonio Morinelli, chef-kok in het restaurant Suscettibile in het Italiaanse gehucht Pioppi, zet een familietraditie voort. Zoals zijn oudtante ooit kookte voor de wereldberoemde voedseldeskundige Ancel Keys, de ambassadeur van het mediterrane ­dieet in het Westen, zo schotelde hij Aseem ­Malhotra trots vijftig Italiaanse gerechten voor zonder brood en pasta. De recepten in Malhotra’s populaire boek Het Pioppi ­dieet zijn mede op deze gerechten gebaseerd. Eten ze in Pioppi dan geen pasta en brood? ‘Natuurlijk wel’, zegt Morinelli, ‘maar niet zoveel als buitenlanders denken. Oké, we eten brood bij onze pasta, maar alleen om de saus mee op te vegen. Anders moet je dat weggooien: zonde, alsof je Christus bij het vuilnis zet.’

Malhotra’s boek domineert al wekenlang de Nederlandse ranglijsten. Het spoort mensen aan zich 21 dagen lang te houden aan een ‘verbeterd’ mediterraan dieet. Het dieet behelst vijf tot zeven porties groenten en fruit per dag, maximaal 500 gram vlees per week, twee tot vier eetlepels olijfolie per dag en verder eieren, boter, kokosolie en kaas naar eigen believen. Maximaal een glas wijn per dag moet kunnen, net als een reep pure chocolade. Sterk bewerkt voedsel dienen lezers daarentegen te mijden, evenals suiker en koolhydraatrijke producten zoals pasta, rijst en brood.

Waarschuwing

Dat klinkt als het zoveelste dieet dat ‘een beetje mediterraan’ combineert met ‘low carb, high fat’. Toch vond het Voedingscentrum het dieet zo alarmerend, dat het de afgelopen week een waarschuwing naar buiten bracht. Volkorenbrood en andere koolhydraatrijke producten hebben volgens de raad juist een positieve invloed op de gezondheid, zoals het verlagen van het risico op hart- en vaatziekten. Bovendien leveren ze waardevolle vitamines, mineralen en voedingsvezels. Het advies om vooral niet kinderachtig te doen met boter, kaas en eieren zou verder niet stroken met de gangbare opvatting dat verzadigde vetten slecht zijn voor hart en vaten.

Malholtra zegt in een reactie dat zijn dieet ook zonder brood meer dan voldoende voedingsstoffen aanbiedt. ‘De meeste mensen eten bovendien helemaal geen vezelrijk vol­korenbrood van de bakker, maar sterk verwerkt brood uit de supermarkt met allerlei ­toevoegingen’, zegt hij. ‘Ook veel andere supermarktproducten zijn sterk bewerkt en zitten boordevol koolhydraten, terwijl ze weinig voedingsstoffen bevatten. Een overdaad aan koolhydraten kan leiden tot insulineresistentie, de belangrijkste oorzaak van diabetes en hart- en vaatziekten.’ Volgens voedingshoogleraar Sander Kersten van de universiteit van Wageningen klopt die redenering van Malholtra slechts ten dele: ‘Koolhydraten zijn op zichzelf geen oorzaak van insulineresistentie, maar voor wie insulineresistent is of diabetes heeft, is het verstandig minder koolhydraten te eten.’ Hij snapt de zorgen van het Voedingscentrum. ‘Natuurlijk kun je ook zonder brood, er zijn hele volksstammen die het nooit eten. Het punt is: wat gaan mensen dan eten? Verzadigd vet eten om je honger te stillen is, zeker voor mensen die diabetes hebben, helemaal niet gunstig: zij hebben al een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.’

Overdreven

Zijn collega, hoogleraar Jaap ­Seidell van de VU, vindt de reactie van het Voedingscentrum een beetje overdreven. ‘Ik denk dat ze er een beetje te krampachtig vasthouden aan het idee dat bepaalde voedingsstoffen slecht zijn. Het geeft niets als mensen een bord boontjes eten en er een klontje ­boter op doen, maar volgens het Voedingscentrum moet dat dan weer margarine zijn. Je moet alles een beetje in de context bezien.’

Wel ziet hij dat mensen vaak ­geneigd zijn om een ongezond voedingspatroon te compenseren met enkele gezonde elementen van een dieet. ‘Ik denk dat het ­Voedingscentrum daar bang voor is, dat mensen vervolgens liters ­kokosolie gaan eten. Je moet natuurlijk wel je gezonde verstand gebruiken.’

Malholtra’s boek propageert niet alleen een ander eetpatroon, maar vooral een ander leefpatroon: regelmatig bewegen, genoeg slapen, de tijd nemen voor het bereiden en eten van een ­gezonde maaltijd, liefst in gezelschap van vrienden en familie. Verstandig, zegt Seidell, want van stress en slaaptekort is bekend dat ze leiden tot overgewicht, ziekte en hogere sterfkans. Maar waarom zou je zo’n advies voor slechts 21 dagen geven? ‘Veel mensen denken dat een dieet draait om gewicht verliezen, dat het lang duurt en moeilijk is’, zegt Malholtra. ‘Ik wil mensen laten ervaren dat ze binnen drie weken al gezonder kunnen worden, sommige patiënten komen al binnen enkele weken van hun diabetes­diagnose af. Het gaat dus vooral om een bewustzijnsverandering. Als je gezond bent en je wilt na die drie weken kleine hoeveelheden brood of pasta eten, ga vooral je gang.’

Gedragsverandering

Gezondheidswetenschapper Maartje Poelman van de Universiteit Utrecht denkt dat drie weken veel te kort is voor een blijvende gedragsverandering. ‘Het zou mooi zijn, maar uit de literatuur blijkt dat mensen bij diëten in het begin afvallen en na een jaar toch weer in hun oude gewoonten vervallen.’ Dat komt volgens haar vooral doordat de samenleving is ingericht op overconsumptie: ­supermarkten liggen vol met relatief goedkope, sterk bewerkte producten met te veel suikers, zout en vet. ‘Dat maakt het enorm moeilijk om gezonde keuzes te maken. We weten dat bijvoorbeeld harde prijsmaatregelen werken om mensen in de goede richting te krijgen, maar dit staat haaks op het winstoogmerk van de voedselindustrie.’

Seidell en Kersten beamen dit, maar ook Malholtra is het ermee eens. ‘Ik schrijf daarover in het eerste hoofdstuk van mijn boek, ik wil ook beleidsmakers bereiken. Tenzij de overheid ingrijpt en mensen een gezondere voedsel­omgeving krijgen, werkt dit dieet niet op grote schaal. Mensen hebben recht op de mogelijkheid om gezonde keuzes te maken.’

Hoewel Morinelli niet van plan is om boter te gaan gebruiken en zijn saus rustig blijft opvegen met brood, prijst hij Malholtra’s boek. ‘Hij snapt de mediterrane keuken en benadrukt dat het niet alleen om een levensstijl gaat, maar ook om beweging. Vroeger verbouwden mensen in Pioppi hun eigen voedsel in hun tuin, ze vingen hun eigen vis. Ze werkten om te kunnen eten, nu eten mensen steeds meer om te leven.’ 

.Beeld Els Zweerink