Russische poolwerker steekt collega om verklappen ontknoping boek
In het Zuidpoolstation Bellingshausen steekt een elektricien een lasser neer. De aanleiding was een futiliteit. Maar in isolatie en onder druk worden kleine ergernissen groot, aldus een psycholoog.
‘Dit is nog eens een cold case.’ ‘Het was een koelbloedige moordpoging.’ ‘Hij bleef niet cool.’
Woordspelingen genoeg in de internationale media, nu duidelijk wordt wat zich begin vorige maand heeft afgespeeld in het Russische Zuidpoolstation Bellingshausen, op het uiterste puntje van Antarctica. Al eerder werd bekend dat een elektricien er een lasser te lijf was gegaan met een mes. Maar nu blijkt de aanleiding ook nog eens tamelijk lachwekkend: volgens het politierapport kon de elektricien er niet meer tegen dat de lasser alsmaar de ontknoping verklapte van de boeken die hij net aan het lezen was.
Elektrotechnicus Sergei Savitsky (54) en lasser Oleg Beloguzov (52) werkten al jaren samen op de afgelegen poolbasis en brachten veel tijd lezend door. Maar op 9 oktober ging het mis. Savitsky, volgens het door Russische media aangehaalde politierapport behoorlijk dronken, stak zijn collega meerdere malen in de borst met een mes, nadat die had gezegd dat Oleg maar op de tafel een dansje moest uitvoeren.
Volkshelden
Het slachtoffer moest worden afgevoerd naar een militair ziekenhuis in Chili waar hij herstelde van zijn verwondingen; dader Savitsky werd teruggestuurd naar Rusland, waar hij in Sint Petersburg werd aangehouden en huisarrest heeft tot zijn berechting. In Rusland gelden poolreizigers nog steeds als volkshelden, hoewel het in praktijk meestal werklui zijn die geen bijzondere training hebben genoten.
In isolatie en onder druk kunnen kleine ergernissen groot worden, zegt sociaal psycholoog Pontus Leander van de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Vooropgesteld: het is onmogelijk te beoordelen wat er in dit geval precies is mis gegaan. Maar in algemene zin kun je je voorstellen dat in een stressvolle, geïsoleerde situatie zoiets simpels als het lezen van een boek heel belangrijk kan worden. Je hebt maar weinig controle over de situatie. Misschien was het voor deze man een manier om die controle alsnog te krijgen, om even te ontsnappen. Als iemand dat aanvalt, kun je dat ervaren als ernstige schending van de privacy.’
Hoewel de steekpartij uitzonderlijk is, komen poolincidenten vaker voor. Acht jaar geleden werd een Russische meteoroloog schuldig bevonden aan moord op een collega in een weerstation op de noordpool. En in 1996 stelde de FBI voor het eerst in zijn geschiedenis onderzoek in op de zuidpool, nadat een kok in het Amerikaanse McMurdo-onderzoeksstation twee andere koks te lijf was gegaan met een klauwhamer. De meeste incidenten zijn minder heftig: in een rapport stelde de Amerikaanse wetenschapsfinancier NSF dat de meest gemelde overtredingen op de zuidpool draaien om ‘gevechten, publiek onzedelijk gedrag en dronken verschijnen op de werkplek’.
Elektrotechnicus Savitsky reageerde bij zijn arrestatie met een mengsel van verwondering en spijt. ‘Wie zit er op Antarctica nou te wachten op iemand die met een mes zwaait?’, zei hij tegen journalisten. ‘Zou je zo iemand op kantoor toelaten?’