Direct naar artikelinhoud
ProfielRobin Wright

Nu is het haar beurt: Robin Wright, eindelijk de leading lady in House of Cards

Vanaf vrijdag in seizoen 6 van House of Cards: President Frank Underwood is dood, leve president Claire Underwood. Met haar machtsovername in hitserie House of Cards is ook actrice Robin Wright (52) eindelijk de leading lady.

Robin Wright.Beeld Netflix

Eerlijk gezegd ben ik een bewonderaar. Niet van alles, uiteraard. Gewetenloosheid, nee, dat is geen aantrekkelijke eigenschap. En Claire Underwood is zonder twijfel gewetenloos. Zoals ze een zwangere medewerker toebijt: ‘Ik hoop dat je baby sterft in je buik.’ Au. Ter verdediging: haar onvervulde kinderwens is een gevoelig punt voor Claire. En dat is meteen wat dit personage, ondanks haar machtswellust en manipulatieve aard, toch zo interessant en soms zelfs innemend maakt. De schrijvers van House of Cards, en niet in de laatste plaats actrice Robin Wright, geven Claire meer reliëf dan haar echtgenoot heeft. Of, moeten we zeggen, had. Want Frank Underwood is dood, en seizoen zes is háár seizoen. Ze zei het al aan, aan het einde van seizoen vijf, terwijl ze recht in de camera keek: nu is het haar beurt. ‘My turn.’

House of Cards
House of Cards, gebaseerd op de gelijknamige Britse miniserie uit 1990, was in 2013 de eerste serie die speciaal werd ontwikkeld voor streamingdienst Netflix. Het eerste seizoen werd genomineerd voor  9 Emmy Awards en 4 Golden Globes. Robin Wright ontving een Golden Globe voor haar vertolking van Claire Underwood. Vorig jaar werd haar tegenspeler Kevin Spacey ontslagen na beschuldigingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dit zesde seizoen, zonder Spacey en met Robin Wright in de hoofdrol, is het laatste seizoen van de serie.   

Feministische triomf

De makers putten zich in dit seizoen uit om te benadrukken dat Claires presidentschap een feministische triomf is. Er zijn prachtige shots van haar hoge naaldhakken tussen zwarte en muisgrijze mannenpantalons. De tegenwerking komt vooral van boze witte mannen, maar hun tijdperk is voorbij, aldus Claire. Er wordt zelfs uit Simone de Beauvoirs De tweede sekse geciteerd. Dan kun je als vrouwelijke kijker niet anders dan trots zijn. Ook al is Claire nog zo’n kwestieuze heldin.

Ja, haar verstandshuwelijk met Frank Underwood (Kevin Spacey) kwam voort uit een gedeelde zucht naar macht, resulterend in een bittere wedloop die door Claire glansrijk is gewonnen (daarbij geholpen door het ontslag van tegenspeler Spacey na beschuldigingen van seksueel misbruik in 2017). Ze is niet minder meedogenloos dan haar man, minstens zo berekenend en zeker zo koud. Claire Underwood is mooier dan Melania, maar killer dan Hillary. Net vaak genoeg krijgen we een glimp te zien van haar gevoelsleven en de pijnlijke ervaringen die haar zo hebben gehard.

Als Claire in het tweede seizoen campagne voert tegen seksueel misbruik, komt een persoonlijk trauma aan het licht: ze is in haar studententijd verkracht door Dalton McGinnis, nu een hoge generaal. Wanneer ze zich bekommert om een ander slachtoffer van McGinnis – eerst opportunistisch, later oprecht – krijgen we plots iets van haar verdriet te zien. Deze Megan doet een zelfmoordpoging en na een bezoek aan haar stort Claire in. Snikkend zijgt ze ineen op de trap. Heel even maar. Maar haar verdriet is hevig genoeg om de kijker te doen beseffen: ze huilt niet om die vrouw, maar om zichzelf. Ze is geen psychopaat, maar een getraumatiseerde vrouw die bang is om iets te voelen – want zie waar dat je brengt: aan de kalmeringspillen na een zelfmoordpoging, in het gunstigste geval.

Eén ogenblik staren we in de diepe gierkuil van haar verdriet, en beseffen hoe belangrijk het is voor haar om die stevig dichtgetimmerd te laten.

Dat verklaart ook waarom ze terugschrikt voor echte intimiteit, zoals in haar affaire met fotograaf en jeugdliefde Adam. Bij hem zien we een totaal andere Claire. Ze danst, drinkt, draagt nonchalante kleding, en ze lacht, veel. Uiteindelijk verkiest ze macht boven liefdesgeluk. Maar in dit soort scènes manifesteert zich even de leuke vrouw die onder het harnas verstopt zit.

Haute couture

Dat harnas is hier vermomd als haute couture. De kleding die ze draagt in de serie is zo strak, zei Wright in een interview, dat er niets anders opzit dan nauwelijks te bewegen. Die houding, in combinatie met haar lange nek en gebeeldhouwde trekken, geven Claire een aura van onwrikbaarheid, als een marmeren buste in een museum.

Voor die ongenaakbare pose liet Wright zich inspireren door roofvogels, vertelde ze: kaarsrecht, soeverein en koninklijk. Vaak laat Wright doelbewust zinnen uit haar tekst schrappen, omdat die te veel zouden invullen. Claire Underwood zwijgt, denkt, wacht… en slaat toe. Zelden zie je een actrice zo veel suggereren door zo weinig te doen.

Claire draagt haar dure designerkleding als een wapenuitrusting: niet voor niets neigt ze in seizoen zes steeds vaker naar leger- of marinekleuren. In eerdere seizoenen koos ze vaak voor korte mouwen of zelfs blote schouders; Claire houdt van aanpakken, is de impliciete boodschap, ze is een en al daadkracht en strijdlust. Het helpt dat Wright prachtige gespierde armen heeft; de blote schouders geven haar het trotse aanzien van een krijger. In seizoen zes draagt ze bovendien het sneeuwblonde haar glad en steil als een helm.

Bestaat het woord krijgsvrouw? Want Claire Underwood is er een. Maar het is in toenemende mate ook van toepassing op Robin Wright zelf. In de film Wonder Woman speelt zij de rol van Antiope, de belangrijkste strijder van het mythische vrouwenrijk Themyscira, en in Blade Runner 2049 was ze te zien als de standvastige luitenant Joshi. Het is alsof Wright momenteel de ene na de andere (zeldzame) sterkevrouwenrol voor actrices boven de 50 scoort.

Robin Wright in Wonder Woman (Patty Jenkins, 2017).

Dat succes leek lange tijd onwaarschijnlijk. Viert seizoen zes van House of Cards nadrukkelijk de feministische zege, privé maakte Wright, zo lijkt het, eenzelfde soort evolutie door.

Ik zag haar in 1987 voor het eerst, als prinses Buttercup in de avonturenfilm The Princess Bride. Best een pittig type, die prinses, maar wel nog eentje die door piraten werd ontvoerd en door prinsen bevrijd moest worden. In 1991 werd Wright – op haar 24ste – moeder van haar eerste kind, de tweede kwam in 1993. In 1994 maakte ze nog indruk als het getroebleerde jeugdvriendinnetje van Forrest Gump, Jenny. Twee jaar later trouwde Wright met Sean Penn, de vader van haar kinderen.

In Blade Runner 2049 (Denis Villeneuve, 2017).

Zonder wrok vertelt Wright in interviews dat Penn en zij destijds besloten dat een van beiden een stap terug zou doen om voor de kinderen te zorgen. Omdat Penn meer verdiende, was het logisch dat zij dat zou zijn. Het resultaat was dat haar loopbaan twintig jaar lang op pauze stond. Ze was te zien in 43 films, maar meestal in een bijrol, in weinig memorabele producties. In Hollywood geld je dan algauw als B-actrice, zelfs al waren er positieve uitzonderingen als The Private Lives of Pippa Lee (2009), waarin ze volgens deze krant ‘grandioos’ was. In 2010 scheidde ze na veel knipperlichtgedoe van Penn; haar kinderen zijn inmiddels twintigers.

In The Princess Bride (Rob Reiner, 1987).

Sindsdien beleeft Wrights carrière een opmerkelijke renaissance. Die begon met haar rol als Erika Berger in The Girl with the Dragon Tattoo (2011), waarvoor ze werd gecast door David Fincher. Fincher, ook producent van House of Cards en regisseur van de eerste afleveringen, vroeg Wright voor de rol van Claire Underwood. In 2013 was ze voor het eerst te zien als deze eigentijdse belichaming van Lady Macbeth, de rol waarmee ze dan toch, uiteindelijk, de sterrenstatus verwierf. Op haar 52ste mag ze zich nu bovendien ook regisseur noemen: zo kroop ze bij House of Cards al een aantal keer áchter de camera en regisseerde vorig jaar haar eerste korte film, The Dark of Night.

In Forrest Gump (Robert Zemeckis, 1994).

Opvallend is het ook dat Wright sinds haar succes als Claire Underwood strijdt voor gelijke betaling voor vrouwen in de film- en tv-industrie.

Ze onthulde in de media dat ze ontdekte dat tegenspeler Kevin Spacey veel meer verdiende dan zij, terwijl ze in de serie evenveel te zien waren. En nu is ze hem zowel voor als achter de schermen voorbijgestreefd. ‘Ze kan maar niet beslissen of ze Lady Macbeth is, of Macbeth zelf’, zegt een tegenstander in seizoen zes over Claire. Maar er is geen twijfel over mogelijk: ze is niet meer de vrouw naast de sterke man, zij ís de sterke man. 

House of Cards seizoen 6, vanaf 2 november op Netflix.

In The Private Lives of Pippa Lee (Rebecca Miller, 2009).

In het zesde seizoen van House of Cards blijft de geest van Kevin Spacey door de gangen dwalen (drie sterren)

In de eerste aflevering van het zesde seizoen van House of Cards, de serie die ooit Netflix en ‘bingewatching’ op de kaart zette, keert president Claire Underwood (Robin Wright) zich tot de camera. ‘Do you miss Francis?’, vraagt ze ons. Francis is Frank Underwood, haar echtgenoot de ex-president, die bij de start van het laatste seizoen net een maand dood is.