‘Als Elle Bandita zo vet was, waar waren jullie dan, godverdomme?’

Elle Bandita of Ryanne van Dorst?

‘Er wordt mij altijd gevraagd naar Elle Bandita. Ook nu weer, dus. Maar jaren geleden kwam er soms bijna niemand bij onze concerten. Dan denk ik: als Elle Bandita zo vet was, waar waren jullie dan, godverdomme?

Ik kies nu voor Ryanne van Dorst. Elle Bandita heb ik drie jaar geleden ritueel vermoord. Alle merchandise heb ik in de fik gestoken en de bandnaam is veranderd in Dool. Elle Bandita was een enorme uitlaatklep voor me, vanaf mijn 18de, toen ik met optreden begon. Ik was gestopt met school, was boos op hoe slecht mensen elkaar behandelen, had een aversie van autoriteit en alles wat enigszins met burgerlijkheid te maken had. Mijn eigen plek op de wereld veroverde ik door te rebelleren. Dat boze, rebelse karakter goot ik in het personage Elle Bandita.

‘Maar op een gegeven moment ging het meer om het feit dat Elle Bandita in een kwartier een fles whisky leegdronk en haar gitaar aan gort sloeg, dan om de muziek. Dat was ik zat. Bij Dool heb ik meer het gevoel dat het wél om de inhoud draait. En ik kan mijzelf nu ook kwijt in mijn presenteerwerk.’

Op wereldtournee of thuis in Rotterdam?

‘O, dit is een moeilijke. Ik ben al op veel plekken geweest en er is nog veel dat ik zou willen zien. Met Dool heb ik twee jaar door Europa getoerd en dat was geweldig. Ik houd van reizen en avontuur en de wereld zien. Toch voel ik nu een sterke drang om thuis te blijven en me terug te trekken in mijn cocon. Zulke perioden, waarin ik het even rustiger aan doe en mij terugtrek in mijzelf, komen eens in de zoveel jaar voor en duren weken tot maanden. Ik denk dat ik daarmee ook zoiets als een burn-out voor wil zijn. Ik wil niet opeens tot de conclusie komen dat ik niet meer weet waar ik het allemaal voor doe.

‘Niet dat ik nu niets doe. Ik schrijf muziek en verdiep me in mijn nieuwe grote hobby: fotograferen. Ook moet ik nog twee afleveringen opnemen van mijn nieuwe programma Nachtdieren, waarvoor ik ’s nachts heel Nederland doorrijd en met mensen spreek die om verschillende redenen nog wakker zijn. Creëren, of dat nou een programma, een fotoserie of een muzieknummer is, is voor mij een even groot avontuur als verre reizen maken.’

Vroeg op of laat naar bed?

‘Als het even kan dan laat ik mijn dag tot halverwege de nacht doorlopen. De rust en ruimte die de nacht biedt: lekker. Geen berichtjes, geen gerommel om je heen, geen verkeer op straat. De nacht geeft me het gevoel dat ik in een heilig vacuüm zit, waarin ik de baas ben. Dan ben ik ontvankelijker voor inspiratie. Het idee voor Nachtdieren kwam ook op deze manier. Ik merkte dat ik benieuwd werd naar verhalen van anderen die in het donker door de stad dwalen of bij wie de lampen nog branden. Waarom zijn ze nog wakker? Wat doen ze op dit uur?

‘De dagelijkse realiteit vind ik vaak tegenvallen. De nacht heeft iets mythisch en geheimzinnigs. Niet dat ik geloof in bovenaardse krachten, maar ik trek me graag terug in fantasiewerelden. In mijn boekenkast staan alle Harry Potter- en Lord of the Rings-boeken. Maar tegenwoordig kan ik ook hele nachten opblijven om fotografie-tutorials te bekijken. Die test ik dan ook meteen uit. Vannacht heb ik honderd foto’s gemaakt van dit kleine beeldje (een kandelaar in de vorm van een koperen duiveltje, red.) en over elkaar heen geplakt in Photoshop. Dan krijg je een surrealistisch scherp beeld.’

Naar school of leren van het leven?

‘Leren van het leven. Sowieso. Zelf heb ik mijn opleiding nooit afgemaakt. In Havo 4 ben ik van school afgegaan. Een tijd daarna besloot ik nog Engels te gaan studeren. Maar na de eerste studiedag ben ik nooit meer teruggegaan. Ik wilde al jong dingen zelf ervaren en had een hekel aan autoriteit. Als anderen denken dat ze de baas over me zijn, dan word ik gek. Het  is  gelukkig wel goed uitgepakt. Maar je moet wel accepteren dat leren van het leven met vallen en opstaan gaat. Er staat geen leraar naast je, die vertelt hoe het moet.

‘Maar ik ontken niet dat we ook geschoolde mensen nodig hebben, die ingewikkelde sommen oplossen opdat wij allemaal kunnen blijven leven. Waar zouden we zijn zonder Einstein?, zeg ik altijd. Nee, dat zeg ik eigenlijk nooit. Maar uiteindelijk denk ik: wat heb je aan rekensommetjes als je voor een uitdaging in je persoonlijke leven staat?’

Teamwork of onewomanshow?

‘Deze vind ik het moeilijkst, tot nu toe. Mag ik een joker inzetten?

De voldoening is groter als je met een groep iets groots voor elkaar krijgt. Alsof je met zijn allen op een glijbaan zit en samen naar beneden glijdt. Het liefst heb ik echter alles zelf in handen, ik ben een enorme controlfreak.

‘Soms zou ik willen dat ik wat minder dat bijdehante zou hebben. Al is die directheid ook mijn charme. Hoop ik.’

Rebelleren om te rebelleren of rebel with a cause?

‘Een rebel ben ik in elk geval. Ik vind het gewoon lekker om overal tegenaan te trappen. Vroeger was ik misschien meer een rebel with a cause en had ik het gevoel dat ik ergens voor wilde vechten. Ik sprak mensen erop aan als ze vlees aten. Nu voel ik die behoefte minder. Het hele internet staat tegenwoordig vol meningen. Meningen, miljarden meningen, de fucking hele dag door. Ik heb niet het idee dat mijn geschreeuw daarbovenop nog enig nut heeft. Nu doe ik gewoon waarin ik zelf zin heb, zonder anderen iets op te leggen.’

Fotografie in zwart-wit of in kleur?

‘Op mijn instagramaccount, dat overigens wel nog @ellebandita heet, staat alles in zwart-wit. Ik was heel zwart-wit georiënteerd. Ook in het leven. Nu  probeer ik meer grijswaarden te accepteren. Kleur zal het nooit worden,  denk ik. Hoewel, ik heb nu ook een instagramprofiel waarop ik mijn kleurenfoto’s deel, @dustandshadowphotography. Kleur zie ik als geluk, als positief,  Yolo. Maar het leven is niet alleen maar kleur. Misschien is het voor mij meer sepia.

‘Anderzijds: mensen maken de wereld kleurrijk. Er is niet een stereotype waar iedereen in past. Dat wil ik ook in mijn programma’s laten zien. De verscheidenheid aan levenswijzen, zonder oordeel.

‘Door de personages in mijn programma’s word ik graag uitgedaagd. Als iemand de confrontatie zoekt, ga ik die aan. Dat is ook de kracht van Nachtdieren, denk ik. Mensen leggen ’s nachts sneller hun ziel op tafel. Zoals de man in de eerste aflevering, die met zijn fiets aan de hand door de straten struint, op zoek naar oud metaal. Hij vertelt vrijwel meteen over zijn scheiding, zijn schulden en het verbroken contact met zijn dochter. Dat emotioneert mij. Meer mensen zouden zo moeten kunnen zijn. Dan weet je meteen wat je aan iemand hebt. Take it or leave it.’