Direct naar artikelinhoud
BeschouwingEsmee Visser en Ivanka Trump

Hoe de wonderlijke ontmoeting tussen olympisch kampioen Esmee Visser en Ivanka Trump tot stand kwam

Het was een wonderbaarlijke ontmoeting langs de olympische ijsbaan: de presidentsdochter en glamourgirl Ivanka Trump en Esmee Visser, de onschuldig ogende schaatskampioene uit de bollenstreek. Hoe kwam dat treffen tot stand? Was het wel verstandig? Een reconstructie. 

Esmee Visser zit naast Ivanka Trump tijdens de Olympische Winterspelen in Pyeongchang.Beeld REUTERS

En toen zat Esmee Visser opeens naast Ivanka Trump, First Daughter en topadviseur van de ­Amerikaanse president. Het plaatje vanuit de Gangneung Science Oval gaat op 24 februari de hele wereld over: het frêle, onschuldige Hollandse meisje uit Beinsdorp, een ­gemeente onder de rook van Schiphol, en de controversiële glamourgirl uit New York. Hoe groot kan het contrast tussen twee werelden zijn?

De ontmoeting met Trump past ­helemaal in die doldwaze dagen van ­februari. Visser, 22 lentes jong, zwééft door Zuid-Korea. Ze is olympisch kampioen geworden op de 5 kilometer. Uit het niets. De gouden race is pas haar derde internationale wedstrijd, Zuid-Korea haar eerste verre reis. Niemand buiten haar ijsclub Nut & Vermaak kende haar. En nu is, zoals de Telegraaf schrijft, heel Nederland verliefd op haar.

Plots dienen zich allerlei interessante zaken aan. Via NOCNSF krijgt ze in de laatste week van de Spelen het verzoek of ze, samen met een paar andere atleten, IOC-president Thomas Bach wil ontmoeten. Het is de bedoeling dat de sporters hun ervaringen delen, wellicht dat het IOC daar iets van zou kunnen leren, zo is het idee.

Maar de vergadering van Bach, met als heet hangijzer onder welke vlag Rusland de sluitingsceremonie mag doen, loopt uit. De IOC-baas redt het niet om op tijd bij de massastart te zijn. Van de Duitse ISU-official Christian Breuer krijgt Visser te horen dat ze nu naast Ivanka Trump mag zitten, die in Zuid-Korea als vertegenwoordiger van de Amerikaanse regering aanwezig is.

Visser: ‘Je rekent op Bach en dan krijg je Trump.’

Ivanka Trump. Visser heeft van haar ­gehoord, maar hoe ze eruit ziet of wat ze precies doet, weet ze niet. Niet dat ze een kortzichtige topsporter is voor wie de wereld niet groter is dan de schaatshal. Integendeel. Ze is cum laude geslaagd voor haar vwo-examen en studeert farmaceutische wetenschappen in Amsterdam. Maar politiek? Het interesseert haar niet. ‘Naderhand kreeg ik pas door hoe groot Ivanka Trump is’, zegt ze.

Trump is de 37-jarige dochter van ­Donald en zijn eerste vrouw, het ­Tsjechisch-Amerikaanse model Ivana Trump. Ze is de oogappel van haar vader. Zozeer zelfs dat hij in een talkshow zei, met Ivanka naast zich, wel met haar te willen daten, indien ze niet zijn dochter was geweest.

Esmee Visser zit naast Ivanka Trump tijdens de Olympische Winterspelen in Pyeongchang.Beeld REUTERS

Ivanka wordt gezien als de diplomatieke versie van haar vader. In Zuid-Korea is ze aanwezig als ‘assistent van de president van Amerika’. Ze gebruikt het bezoek aan de Olympische Spelen onder meer om te dineren met de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in.

Trump is ook voormalig ondernemer in kleding en tassen, een moeder van drie kinderen en, tot de verkiezing van haar vader, een graag geziene gast op ­elitefeestjes in New York. Haar ­echtgenoot Jared Kushner, een belangrijke adviseur van de president, heeft een ­geschat vermogen van ruim 300 miljoen dollar vergaard in het vastgoed. Op Twitter heeft ze 5,8 miljoen volgers.

Esmee Visser heeft in Pyeongchang nog geen drieduizend volgers. Het olympisch goud levert haar 22.500 euro op. Dat is hard nodig ook, want twee maanden voor de Winterspelen moest ze nog op zoek naar donateurs om trainingsmateriaal te bekostigen. Een werkloze zomer dreigt, aangezien haar ploeg Team Plantina ophoudt te bestaan.

Visser komt uit een sportief gezin. ­Vader Gerard, werkzaam bij een familiebedrijf in export van bloembollen, is schaatstrainer. Hun huis staat pal tegenover de ijsbaan in het dorp. Esmee Visser heeft in haar opvoeding meegekregen dat je nooit tegen iemand hoeft op te kijken, ­iedereen is hetzelfde.

Zo benadert ze ook de ontmoeting met Trump. ‘Ik kreeg vijf minuten van tevoren te horen dat ik naast haar zou zitten. Dan ga je denken: wat wil ik van haar weten? Ik ben altijd nieuwsgierig naar hoe mensen zijn.’

Visser rouleert met twee andere olympische sporters: de Amerikaanse kunstschaatser Bradie Tennell (negende individueel, derde met haar team) en de Noorse schaatser Havard Lorentzen (winnaar 500 meter sprint). Ze is die dag ook al bij het snowboarden geweest. Onderweg naar de schaatshal heeft ze haar ­skipak verruild voor een rood-zwart ­gestreepte jurk.

Stroef

De ontmoeting met Visser loopt aanvankelijk stroef. Niet alleen de Nederlandse heeft niet precies door naast wie ze zit, ook Trump heeft geen idee wie dat meisje in oranje jack naast haar is, met de verbaasde ogen en rode konen. Pas als Jan Dijkema, de Nederlandse president van de wereldschaatsbond ISU, die één rij boven hen zit, Trump vertelt dat haar buurvrouw olympisch kampioen is, ontstaat er een gesprek.

Visser: ‘Opeens ging ze heel enthousiast doen. Heel Amerikaans, zo van: wat goed dat je goud hebt gehaald!’ Daarna volgen inhoudelijke vragen over de regels van de massastart en wil Trump weten hoe het komt dat de schaatsen zo’n klapperend geluid maken. Visser komt niet verder dan de vraag of Trump nog meer wedstrijden heeft bezocht.

Esmee Visser zit naast Ivanka Trump tijdens de Olympische Winterspelen in Pyeongchang.Beeld REUTERS

Nee, echt lekker liep het niet, moet ze toegeven. ‘Eerlijk? Ik wilde ook de wedstrijd zien. Irene Schouten, mijn kamergenootje, deed mee. Ik was benieuwd hoe zij het er vanaf zou brengen.’

Het was, zo zegt Visser nu, vooral nieuwsgierigheid die haar dreef. ‘Wie wil zo’n hooggeplaatste persoon nou niet ontmoeten?’ Maar achteraf heeft ze niet het idee dat ze op een gelijk niveau converseerden: ‘Ik ben meer wetenschapper, universitair geschoold. Zij kan best slim zijn in iets. Maar dat heb ik niet echt kunnen ontdekken. Misschien komt het ook omdat zij zo beroemd is. Dat praat toch wat anders.’

Pas later krijgt ze de impact van de ontmoeting door. ‘Mensen beginnen er nu nog steeds over.’ En er gebeurde ook iets wat ze nooit had verwacht: er ­kwamen verwijten. ‘Mensen schreven op de sociale media: wat valt me dat tegen zeg, dat Esmee Visser zich inlaat met het kamp Trump. Maar luister, ik heb er niet voor gekozen om naast haar te gaan zitten. Laat staan dat ik een politiek statement wilde maken. Dit is me ook maar allemaal overkomen.’

Cadeautje

Bij het afscheid krijgt Visser een briefhouder cadeau. Daarop staat met grote letters TRUMP. Ze moet heel even slikken. ‘Dat was de enige keer dat ik dacht: o, ­behoor ik nu tot het kamp Trump?’

Het is precies de kritiek die later ook klinkt. Dat ze zou zijn gebruikt om het bezoedelde imago van de familie Trump op te vijzelen. Heeft ze achteraf het gevoel gebruikt te zijn door een gehaaide politicus?

Visser moet nadenken. Dan zegt ze: ‘Kijk, ik ben natuurlijk totaal onverwacht olympisch kampioen geworden. Ineens word je voor de leeuwen gegooid en moet je het maar uitzoeken. Misschien zou ik nu zeggen: ik reageer anders, want mensen kunnen dit opvatten als een politieke mening. Ik wil graag onbevangen zijn, maar dat kan niet meer. Dat is de belangrijkste les geweest, denk ik: dat ik voortaan eerst moet nadenken over wat ik doe en zeg.’

Visser schaatst dit seizoen voor TalentNed, de schaatsploeg van directeur Gerard Kemkers. Na de winter die haar leven compleet op zijn kop zette, dook ze eerst weer het laboratorium in om aan haar bachelor-project te werken. Ze wil medicijnen vinden voor parasitaire ziekten in Afrika.

In eerste instantie dacht ze nog ­samen met haar vader alle aanvragen af te handelen, maar dat bleek een wat al te ambitieus plan. Het ene verzoek was nog gekker dan het andere. Zo was er een kunstenaar die vroeg of ze naakt wilde poseren voor een project (‘Niet echt mijn ding’), werd het plan opgevat om een tulp naar haar te vernoemen (ging uiteindelijk niet door, er bleek al een Esmee-tulp te bestaan) en was er een huwelijksaanzoek. ‘Per brief. Ik kan slecht nee zeggen, maar in dit geval heb ik toch maar een lief briefje teruggestuurd dat hij verder moest zoeken.’

Om van alle rompslomp af te zijn, nam ze deze zomer een manager in de hand: Bart van Schijndel van Sport ­Stories. ‘Die mag nu de boeman zijn. Kan ik me concentreren op het schaatsen.’

Dit weekend hoopt ze zich in ­Heerenveen te plaatsen voor de World Cup, op de 3 en 5 kilometer. Ze waakt voor al te veel druk, ondanks haar status. ‘Ik zie mezelf niet als olympisch ­kampioen, maar als een talent in ontwikkeling. Daarbij horen ook fouten.’

En Ivanka Trump? Die ziet ze alleen nog op het journaal voorbijkomen. De briefhouder met grote letters TRUMP ging vanuit Zuid-Korea mee naar Beinsdorp, maar waar die die nu staat? Esmee Visser haalt haar schouders op. ‘Geen idee waar ik dat ding heb neergezet.’

Trump, Poetin en andere politici

Niet elke sporter heeft trek in een ontmoeting met Donald Trump. De basketbalsterren LeBron James en Stephen Curry lieten al voor hun NBA-finals weten dat ze niet naar het Witte Huis zouden afreizen voor een huldiging. Trump besloot ze daarop sowieso te weigeren, zoals hij dat eerder bij de American footballers van Philadelphia Eagles had gedaan. Spelers van dat team staken tijdens het volkslied hun vuist in de lucht en knielden uit protest tegen het politiegeweld tegen donkere Amerikanen.

Het werpt de vraag op of sporters er verstandig aan doen om zich in te laten met omstreden politici. Gerard Kemkers was coach van schaatsster Ireen Wüst toen die tijdens de Spelen in Sotsji een knuffel en een handdruk kreeg van de Russische president Poetin. Die lag onder vuur vanwege de inname van de Krim en de homorechten in Rusland. Volgens Kemkers was het een toevallige ontmoeting. ‘Ireen ging net ergens naar buiten, waar Poetin binnenkwam. Althans, in mijn beleving. Als iemand z’n hand uitsteekt, ga je die niet weigeren. Het overkomt je. Dat begreep toen iedereen wel, volgens mij.’

Zelf ontmoette Kemkers twee keer Bill Clinton. Als coach van het Amerikaanse schaatsteam werd hij ontvangen op het Witte Huis, in Nederland was hij een van de weinigen die hem na een gastoptreden in Achlum apart mocht spreken. ‘Hij zei meteen: I remember you! Dat lijkt me zeer onwaarschijnlijk, maar het kwam wel binnen. Ik heb nooit gedacht: moet ik dit wel doen? Je bent toch vooral nieuwsgierig of je beeld dat je van dit soort mensen hebt, klopt met de werkelijkheid.’

Kemkers is nu directeur van de schaatsploeg TalentNed, waartoe ook Esmee Visser behoort. Over haar ontmoeting met Ivanka Trump zegt hij: ‘Als het om Trump gaat, is het al snel: je bent voor of tegen. Het is geen neutrale politiek. Dat moet je je realiseren zodra je in hun omgeving wordt neergezet. Esmee was waarschijnlijk gewoon een olympisch kampioen die even naast Ivanka moest zitten om haar goed over te laten komen. Mijn advies zou zijn: in publieke situaties, op een tribune, met camera’s erbij: denk er goed over na, want het kan als een wereldwijd statement ­worden opgevat. Maar een ontmoeting achter gesloten deuren: meteen doen!’