Direct naar artikelinhoud
reportageexcuses ing tweede kamer

Na maanden van woede ontvangt Den Haag ING-topman Hamers poeslief

De verwachte afstraffing van ING-topman Ralph Hamers, op bezoek in de Tweede Kamer, ontpopte zich woensdag tot een ‘prettig gesprek’. ‘Wij willen gewoon trots kunnen zijn op het Nederlandse bankwezen.’

Topman Ralph Hamers van ING schuift aan bij een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer over de stand van zaken in de financiële sector.Beeld ANP

Ineens blijken de excuses die Ralph Hamers maakt voor de witwasaffaire van zijn ING wél voldoende. ‘Ik kan wat daar fout is gegaan niet terugdraaien. Ik kan wel zeggen dat ik het heel erg vind’, zegt de ING-topman woensdagmiddag in de Tweede Kamer. Om er voor de zekerheid aan toe te voegen: ‘Dat vind ik ook.’

Het zijn vrijwel dezelfde woorden die Hamers uitsprak in september toen zijn bank een schikking van 775 miljoen euro moest treffen met justitie. En die hij daarna herhaalde, bijvoorbeeld bij de presentatie van de kwartaalcijfers van de bank. Toen heetten zijn spijtbetuigingen onoprecht te zijn. Dit keer wordt hij geloofd. Ook al oogt de ceo aanmerkelijk enthousiaster zodra hij, na enkele minuten van deemoed tegenover de volksvertegenwoordigers, overstapt op zijn stokpaardje: de digitale transformatie van het bankieren waarin ING een pioniersrol wil spelen. Druk gebarend, met voor zich twee oranje ING-pennen en een dito smartphone-hoesje, doet hij trots uit de doeken dat straks 50 procent van zijn medewerkers een IT-achtergrond zal hebben.

Verbale lynchpartij

Den Haag heeft lang moeten wachten op de komst van ’s lands machtigste bankier. Het was president-commissaris Jeroen van der Veer die het parlement eerder dit jaar tekst en uitleg gaf over de voorgestelde loonsverhoging van 50 procent voor Hamers. Na de witwasschikking trok chief risk officer Steven van Rijswijk het boetekleed aan namens ING. Beide mannen werden zonder mededogen aan de schandpaal genageld.

Niet vreemd dus dat er met spanning is uitgekeken naar het bezoek van Hamers aan de Tweede Kamer-commissie voor Financiën. Formeel gebeurt dat in het kader van een keurig rondetafelgesprek over hoe de financiële sector ervoor staat, tien jaar na de zwaarste economische crisis sinds de Grote Depressie. Maar te midden van maar liefst vijf andere gasten gaat alle aandacht naar Hamers. Hoe lomp wordt de afstraffing? Onbewogen kijkt de Limburger, het golvende haar strak naar achteren, om zich heen terwijl de fotografen zich verdringen.

De verbale lynchpartij blijft uit. Op een enkel oppositielid na pakken de parlementariërs de bankier anderhalf uur lang met fluwelen handschoenen aan. GroenLinks, dat na de salarisrel een harde initiatiefwet opstelde om bankiersbeloningen verder te beteugelen, beperkt zich nu tot de vraag wat meneer Hamers drijft. (Antwoord: ‘Uiteindelijk toch die uitdaging om het voor elkaar te krijgen.’) ‘U heeft het afgelopen jaar een bijzonder kritische VVD gehoord’, stelt Tweede Kamerlid Roald van der Linde. ‘Maar wij willen gewoon trots kunnen zijn op het Nederlandse bankwezen.’

Ralf Hamers (midden) schuift aan bij de hoorzitting van de commissie Financiën in de Tweede Kamer.Beeld Raymond rutting

Fraaie woorden

Wat volgt is een ‘open gesprek’, zoals Hamers na afloop tevreden zal concluderen. Maar ook een gedachtewisseling waarin weinig lijn valt te ontdekken. Uit alle macht proberen de uitgenodigde deskundigen aandacht te vragen voor structurele maatregelen. Ze pleiten voor meer verschillende soorten banken – groot en klein, privaat en in staatshanden – en veel hardere eisen aan hun eigen vermogen. Zodat ze niet bij de minste tegenwind omvallen. En hoe willen de aanwezige politici er eigenlijk voor zorgen dat de genationaliseerde Volksbank straks, na een beursgang, niet weer een gewone bank met alle bijbehorende schandalen wordt?

Er komt geen antwoord. Zolang het om topsalarissen en witwassen gaat, is de Tweede Kamer verenigd in verontwaardiging. Maar nu het moet gaan over alternatieven om zulke incidenten in de toekomst te voorkomen, dwarrelen de meningen uiteen als goedkope kunstsneeuw onder de kerstboom. ‘Voorzitter, ik vind het een mooi gesprek tot nu toe’, merkt een cynische Farid Azarkan van Denk aan het slot van de sessie op. ‘Maar ik zie wel een kloof – nee, een Grand Canyon – tussen de fraaie woorden hier aan tafel en het gedrag van de banken in de praktijk.’

En Hamers? Die vertelt over de ethische leidraad waar alle ING-medewerkers zich aan horen te houden: de ‘Oranje Code’. Hij laat vallen dat in de purpose van ING niets staat over winst maken. En hij benadrukt dat hij, geheel conform de wens van premier Rutte, voortdurend in contact staat met de samenleving. ‘Die samenleving is voor mij persoonlijk wel iets groter dan Nederland. ING zit in veertig landen. Ik reis veel, ik spreek voortdurend met onze klanten of bel ze op. Óók particuliere klanten.’

Topman Ralph Hamers (L) van ING en Peter Blom (R) van Triodos Bank schuiven aan bij een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer over de stand van zaken in de financiële sector.Beeld ANP

2018 is schandaaljaar voor ING

8 maart: Ralph Hamers krijgt een loonsverhoging van meer dan 50 procent, naar ruim 3 miljoen euro. Op dat moment weet de ING-topman al geruime tijd dat zijn bank een witwasboete boven het hoofd hangt.

13 maart: Onder grote politieke druk trekt ING het salarisplan in. De bank geeft toe ‘de publieke reactie in Nederland op deze duidelijk gevoelige kwestie’ te hebben ‘onderschat’.

4 september: Met 775 miljoen euro treft ING de hoogste schikking ooit van een bedrijf met de Nederlandse justitie. De bank blijkt uit winstbejag jarenlang onvoldoende controle te hebben uitgeoefend op witwassen.

11 september: Na een storm van kritiek, en onder druk van het kabinet, ziet ING zich alsnog gedwongen een hoge bestuurder te offeren. Het wordt niet Hamers, maar CFO Koos Timmermans.

3 oktober: ING-commissaris Henk Breukink haalt in een opiniestuk uit naar de Tweede Kamer. ‘Het is tijd dat de ‘club van 150’ zich gaat realiseren dat het een bredere en overbruggende rol heeft en niet moet wijzen naar anderen waar iets fout gaat.’