Bij klimaatverandering denk je aan smeltende ijskappen en stijgende zeespiegels, maar ook op de Ethiopische hoogvlakten zijn stijgende temperaturen een probleem. Een koffieschimmel tiert welig bij de warmere dagen en de onregelmatige regens. Als er niks gebeurt, zijn boeren, de Ethiopische economie, en uiteindelijk ook u het slachtoffer, betoogt Annewies Hilberink.
Ook uw kopje koffie ondervindt de gevolgen van klimaatverandering
Door:
Foto's: Hollandse Hoogte
-
Blockchain is geen wondermiddel dat eerlijke chocoladerepen garandeert
-
Nederland kan nog kiezen voor voedselproductie van de toekomst: agro-ecologie
-
Nederlandse bedrijven dragen wél bij aan Ethiopische voedselzekerheid
-
Het voedselvraagstuk vraagt om politieke regie, zo leert het succes in Brazilië
-
Internationale landbouwinvesteringen doen Ethiopiërs meer kwaad dan goed
-
Niet Wageningse technologie, maar klimaatvriendelijke landbouw kan Afrika vooruithelpen
-
Marktconforme ontwikkeling werkt wel: er worden successen geboekt
-
Markt lost ondervoeding niet op
-
Paternalistische bemoeienis helpt ontwikkelingslanden
-
Europa moet naar zichzelf kijken om Afrika vooruit te helpen
-
Honger neemt weer toe. En dat is het slechtste nieuws in tijden
-
Wat landbouwnatie Nederland zichzelf gunt, moet het de rest van de wereld niet misgunnen
-
Kabinet houdt de voedselindustrie opnieuw de hand boven het hoofd
-
Biologisch of juist technologisch? We praten door met tegenpolen Boersma en Lohman
-
Laat natuur en technologie samen optrekken in de voedselindustrie
-
Afrikaanse landbouw is niet heilig en zeker niet natuurvriendelijk
-
Cacaosector, sla de handen ineen en laat boeren een leefbaar inkomen verdienen
-
Ontwikkelingsgeld moet niet naar de Nederlandse kweker in Kenia, maar naar de lokale boer
-
Groei wereldbevolking zal niet leiden tot hongersnood en sterfte door tekorten
-
Afrikaanse overheden parasiteren op hun natuur: het voorbeeld van Ghana
-
Bied Afrikaanse boeren economisch perspectief en voorkom migratie naar Europa
-
Steun landbouw die uitgaat van de natuur
-
De voedseltechnologen en -ideologen moeten de strijdbijl begraven en samenwerken
-
Trotse boeren, betere bodems, meer voedsel: het kán in Afrika
-
Vrouwenemancipatie kan 150 miljoen Afrikanen van de honger redden
-
Veeteelt is wél een groot probleem en de oplossing is de vleesloze maaltijd
-
De groene revolutie dient niet de hongerigen maar de economie
-
Als je dan vlees eet, eet dan de dubbeldoelkoe
-
Waarom Keniaanse boeren wél 21ste eeuwse maïs verbouwen
-
Overheid, grijp in! Het is hoog tijd voor een suiker- en vleestaks
-
Afrika's probleem is niet Afrika zelf, maar zij die zich ermee bemoeien
-
Moeten we dat wel willen, een kweekvleestoekomst?
-
Sociale protectie maakt Afrikaanse boeren niet lui, maar juist productiever
-
Waar stad en land elkaar ontmoeten kunnen we de wereld voeden
-
Ralf Bodelier: 'We kunnen de bevolkingsgroei aan. Laat maar komen, die extra 2,5 miljard mensen'
-
Een agroecologische evolutie is beter voor Afrika dan een ecomodernistische revolutie
-
Iets meer twijfel over denkbare alternatieve koersen zou Fresco nog gezaghebbender maken
-
Het antwoord op het voedselvraagstuk: verbeter fotosynthese
-
In Afrika moet de focus liggen op compostering en bemesting, niet op irrigatie
-
Nederlandse landbouw is helemaal geen lichtend voorbeeld voor de wereld
-
Deze Afrikaan moet (en kan!) landbouw weer sexy maken
-
Waarom we de toekomst van voedsel onderzoeken
-
We hebben in Nederland alles in huis om het voedselprobleem op te lossen
-
Het antwoord op het migratieprobleem ligt in uw winkelmandje
-
Iedereen moet veganist worden, maar het moet wel leuk blijven
Moeder natuur heeft de Ethiopische koffieboeren gezegend met vruchtbare hoogvlaktes waar koffieplanten geweldig gedijen. Experts loven de Ethiopische Arabica-bonen om hun wilde en duurzame eigenschappen en volle, unieke smaak. Het land is een topproducent op het gebied van koffie. Maar klimaatverandering dreigt aan dit Ethiopische succesverhaal een einde te brengen.
Want de laatste tijd zijn juist deze Ethiopische hoogvlakten de perfecte broedplaats voor infectieziektes waar de koffiebes vatbaar voor is. De grootste zorg is de collectotrichum kahawae-schimmel, die leidt tot de zogenaamde Coffee Berry Disease. De schimmel komt voornamelijk voor bij Arabica planten, de inheemse soort van Ethiopië. Hierdoor vormt CBD een belangrijke beperkende factor voor de nationale koffieproductie. De oogst kan met wel 30 procent teruglopen door CBD, en zonder passende interventie kunnen complete oogsten mislukken.
De schimmel wordt aangewakkerd door klimaatverandering. Verhoogde temperaturen in combinatie met intensievere, onregelmatige regenval zorgen voor een versnelde groei, hogere besmettingsgraad en een grotere verspreiding waardoor steeds meer boeren worden getroffen.
Via gewasziekten zoals CBD brengt klimaatverandering het levensonderhoud van miljoenen boeren in gevaar. Momenteel komt 90 productie van de nationale koffieproductie van arme, kleine bedrijven. Aanpassing en ziektebestrijding is moeilijk, omdat velen de middelen en capaciteiten niet hebben hun gewassen beschermen. Kleine boerenbedrijven hebben beperkte opties voor innovatie, dus concentreren ze zich op de korte termijn-behoefte om hun gezinnen te voeden. Deze boeren waren al nauwelijks in staat zichzelf te bedruipen voordat klimaatveranderingen hun gewassen deed verpieteren. Als gevolg daarvan zullen boeren de koopkracht missen om eten te kopen, en kan de toegang tot voedsel ernstig geschaad worden, wat op zijn beurt de voedselonzekerheid zal vergroten.
Maar de koffieziekte is niet de enige factor die bepaalt of er in Ethiopië een voedselcrisis komt. De uiteindelijke gevolgen van klimaatverandering op de voedselzekerheid worden versterkt door ontoereikend regeringsbeleid. Volgens onderzoeker Alex De Waal zijn moderne hongersnoden ‘exceptionele gebeurtenissen’. Het risico op het ontstaan van een echte crisis hangt sterk af van politiek beleid. In dit geval biedt de Ethiopische regering bij lange na niet voldoende steun voor duurzaam CBD management, en tot op heden heeft zij gefaald in het bestrijden van uitbraken van ziekten die de industrie teisteren.
Zo zijn er al jaren (chemische) schimmeldodende middelen verkrijgbaar, maar die worden niet gesubsidieerd door de overheid, noch zijn er trainingen voorhanden over het correct toepassen van deze middelen. Daarbij is het gebruik van dergelijke chemicaliën omstreden, omdat veel Ethiopische koffie een biologisch keurmerk draagt. Biologische bestrijdingsmiddelen zijn nauwelijks beschikbaar, omdat er weinig geïnvesteerd wordt in onderzoek daarnaar. Ook ontbreekt de prioriteit in de zoektocht naar en het verspreiden van CBD resistente koffiebonen. Ethiopië is het land met de grootste variatie aan genetisch verschillende Arabicaplanten. Er ligt dus veel potentie in het maken van goede selecties. Hier komt nog bij dat de distributie veel efficiënter en effectiever zal moeten worden.
De overheid zou boeren de gelegenheid moeten geven te experimenteren met nodige aanpassingen. Koffieproductie verschilt per regio, en elke regio kent zijn eigen specifieke klimaat. Aanpassingsstrategieën zullen locatiegebonden moeten zijn, dus deelname van de boeren is essentieel. Grote investeringen en betere betrokkenheid zijn nodig. Het verbeteren van de sociale zekerheid zou boeren de solide basis te geven om te kunnen experimenteren.
Het vergt een flinke investering, maar uiteindelijk zullen deze kosten lager zijn dan de kosten van nietsdoen, wat desastreus is voor zowel de boer als de Ethiopische economie, en uiteindelijk voor u. Van de c. kahawae-schimmel heeft het ook op de door ons o zo geliefde bonen voorzien.
Annewies Hilberink is student voeding en gezondheid aan de Wageningen Universiteit.