Petitie om provider XS4all te behouden krijgt veel bijval

Toen medewerkers van Nederlands oudste internetprovider woensdagavond een mail kregen dat donderdagochtend om acht uur een belangrijke mededeling zou worden gedaan, wisten ze al hoe laat het was. Dat soort aankondigingen beloven zelden iets goeds. Hun bange vermoeden bleek niet onterecht: net als de andere submerken Yes en Telfort moet XS4all verdwijnen. Het groene moederschip gaat in de toekomst al zijn diensten onder één merk aanbieden: KPN.

Voor oud-medewerker Kirsten Verdel, die in 1999 bij de helpdesk werkte en het bedrijf in 2006 verliet, was het meteen het sein om een petitie te starten. ‘Ik was woedend. Hoe kunnen ze dit doen?’ Ook al is ze al dertien jaar weg, Verdels hart klopt nog altijd geel. Zoals bij zoveel oud-medewerkers trouwens. Verdels persoonlijke geschiedenis is nauw verbonden aan haar voormalige werkgever. Toen haar zusje in 2001 ernstig ziek werd, betaalde XS4all de peperdure advocaatrekening die nodig was om de ziektekostenverzekeraar over de brug te laten komen met het geld voor een behandeling in het buitenland. ‘Anders had mijn zusje niet meer geleefd.’ Het verklaart – deels – haar woede. Maar Verdel snapt het besluit ook niet, zakelijk gezien: ‘KPN slacht het kip met de gouden eieren.’ Dat is ook de strekking van wat er boven de petitie staat: ‘XS4all is een sterk merk, dat jaar na jaar als beste wordt beoordeeld door de Consumentenbond.’ De verbazing over het om de nek omdraaien van dat sterke merk blijkt ook uit diverse reacties op Twitter: alsof Volkswagen besluit om voortaan Porsches te verkopen onder de naam Volkswagen. Tot slot benadrukt Verdel het belang van de provider als voorvechter van privacy en veiligheid.

Verstandshuwelijk

De relatie tussen KPN en XS4all is al vanaf de overname in 1998 roerig geweest. Het geel van XS4all en het groen van KPN stonden dikwijls lijnrecht tegenover elkaar, terwijl ze elkaar ook hard nodig hadden. Donderdag vochten de twee partijen bijna openlijk hun ruzie uit, nadat XS4all via Twitter zijn volgers wees op de petitie. Die tweet verdween op last van KPN en kwam daarna weer terug met de toevoeging: ‘hartverwarmend’. Overigens had niemand ooit verwacht dat XS4all het zo lang zou volhouden. Bij de overname in 1998 was afgesproken dat XS4all nog drie jaar zelfstandig zou bestaan. Dat werd uiteindelijk veel langer.

Simon Hania (technisch directeur XS4all tussen 2000 en 2008) kijkt wat nuchterder naar het besluit: ‘Voor KPN is XS4all altijd middel geweest, geen doel. Zolang XS4all goed presteerde, was er niets aan de hand. Maar de markt is veranderd. Iedereen heeft inmiddels razendsnel internet en XS4all is al lang niet mee de enige die zijn zaakjes technisch op orde heeft.’ Hania snapt de beslissing van KPN goed: ‘Het is verrekte duur om een apart merk in de lucht te houden. Dus ik vind het vooral heel knap dat XS4all het nog zo lang heeft weten te rekken. Met nostalgie komt niemand verder.’ De petitie vindt hij wat makkelijk: ‘Die helpt echt niet. Het enige wat helpt is als mensen massaal klant worden.’

Doke Pelleboer (directeur XS4all tussen 1998 en 2005) heeft in zijn jaren als directeur vele bazen bij KPN versleten. En even vaak kwam er met een nieuwe directeur weer ‘een dwaas plan’ voorbij om in te grijpen bij XS4all. ‘De kennis van internet bij KPN was toen minimaal.’ Pelleboer ziet ook nu niet wat het achterliggende plan is. ‘Bij KPN staan nu twee buitenlanders aan de top en ze gaan als olifanten door de porseleinkast. Als je van KPN een premiummerk wil maken, dan zou je XS4all juist moeten behouden, lijkt me.’ Daarnaast gaat met het opheffen van XS4all veel technische expertise verloren, vreest Pelleboer. ‘Ook nu nog werken er veel mensen van het eerste uur, onder wie mede-oprichter Cor Bosman. Je kan de waarde daarvan niet onderschatten. Dat gooi je allemaal weg, nog los van het idealistisch politieke verhaal.’ Pelleboer, die de petitie ook heeft ondertekend, heeft nog hoop: ‘Wellicht waait het over.’ De oud-directeur schat in dat nu ongeveer 8 procent van de naar schatting 225.000 XS4all-klanten de petitie heeft ondertekend. 

Maurice Wessling (woordvoerder XS4all tussen 1997 en 1999) heeft net als Verdel een persoonlijke band met zijn voormalige werkgever. Hij trouwde met een medewerkster van het in voormalig Joegoslavië verboden radiostation B92. XS4all zorgde ervoor dat de zender via zijn netwerk in de lucht bleef. ‘Dat was een mijlpaal. We lieten zien hoe krachtig internet kon zijn in de strijd voor vrijheid van meningsuiting. Geen andere provider deed zoiets.’ Net als Hania is Wessling niet niet verrast. ‘Het is ongelofelijk jammer wat er gebeurt. Niet alleen omdat er een stuk Nederlandse internetgeschiedenis verdwijnt. Nog altijd is privacy diep verankerd in het bedrijf. Vanaf het begin was internet bij XS4all meer dan het leveren van een telefoonlijn. Vrijheid van meningsuiting, privacy, maatschappelijk engagement gingen hand in hand met geweldige service.’ Het is het einde van een tijdperk: ‘Die hele cultuur gaat verloren. Internet is verworden tot kleurloos water dat uit de kraan komt.’

Sjoera Nas (woordvoerder XS4all tussen 1997 en 2001 en tot 2003 lid van de Raad van Advies) heeft het besluit naar eigen zeggen totaal niet zien aankomen. En snapt het ook niet: ‘KPN zet zichzelf de laatste jaren neer als partij die privacy enorm belangrijk vindt. Waarom hef je XS4all dan op? Dat gaat er bij mij niet in.’ Voor Nas is het – net als voor veel andere klanten van het eerste uur, onder wie De Digitale Stad-oprichter Marleen Stikker – reden om als klant niet mee te gaan naar KPN. ‘No way’, zegt Nas. ‘Ik vertrouw XS4all volledig als ik mail. Ik weet dat niemand meekijkt. Bij KPN heb ik die garanties niet. Dat label wil ik niet achter mijn naam hebben staan.’ Met het schrappen van XS4all verkwanselt KPN volgens Nas een essentiële producteigenschap: privacy.

De teller van de petitie stond vrijdagmiddag om 14.00 uur op 14.500 handtekeningen.