Hoe houd je als gezin de vakantierust vast nu school en werk weer zijn begonnen?

Allereerst: het ligt niet aan u en uw stresserige persoonlijkheid dat het ontspannen vakantiegevoel na thuiskomst vrij snel verdampt. Het is doodnormaal. ‘Uit meerdere onderzoeken blijkt dat mensen gelukkiger zijn tijdens de vakantie dan in het dagelijks leven, maar ook dat dit gevoel snel verdwijnt als de vrije dagen voorbij zijn’, zegt Jeroen Nawijn van Breda University of Applied Sciences, die enkele wetenschappelijke studies deed naar de relaties tussen menselijk welbevinden en vakantie. Waar ligt dat aan? 

Volgens Nawijn kun je niet één oorzaak aanwijzen, maar hij heeft er wel wat ideeën over. ‘Tijdens de vakantie is onze keuzevrijheid een stuk groter. Je bepaalt zelf min of meer hoe laat je opstaat en wat je gaat doen.’ Juist die autonomie verdwijnt wanneer de kinderen weer om half 9 op school moeten worden afgeleverd en je baas deadlines stelt.’ Wat kun je doen om tóch de rust en vrijheid van de vakantie te blijven voelen?

Creëer een coolingdown

Calculeer ‘wentijd’ in, om de overgang naar het normale ritme te versoepelen, adviseert Nawijn. ‘Zie het als een coolingdown.’ Maak van dinsdag je eerste werkdag in plaats van maandag. Stel je ‘out of office’ een dag extra in. ‘Kom een paar dagen voordat alles begint terug van je vakantiebestemming. Uit onderzoek blijkt dat mensen de week vóór vakantie als stressvol ervaren, omdat ze druk voelen om hun werk af te krijgen. Het is goed voorstelbaar dat deze stress ook speelt ná de vakantie, want er ligt vaak weer werk te wachten.’

Ook kinderen vinden het vaak lastig om hun draai te vinden in het vaste schoolritme. ‘Ze kunnen opeens moeilijk gedrag laten zien: ze komen ’s avonds uit bed, zijn hangerig of opstandig’, zegt orthopedagoog Annalotte Ossen van praktijk Mevrouw Maan. ‘Het helpt ouders vaak om te weten dat dit normaal is.’

Doe minder

‘Vraag jezelf af: moet alles wat we doen eigenlijk wel?’, zegt opvoedexpert Annelies Bobeldijk van WOW Opvoedcoaching. Aan school, werk, zwemles en naschoolse opvang ontkom je niet als gezin, maar de rest van de activiteiten is een keuze. ‘Tegenwoordig is de norm dat kinderen vermaakt moeten worden: in het weekend nemen de ouders hen mee naar een pretpark. Maar zoals volwassenen ’s avonds op de bank ploffen om even helemaal niets te doen, zo hebben kinderen ook die behoefte. Als je alle dagen volstouwt, bouwt de spanning op.’ Dus in plaats van het plannen van een avontuurlijke fietstocht, zoals tijdens de vakantie in de Ardennen, is thuis aanmodderen soms een beter idee.

Geef kinderen meer regie

Kinderen mogen op de camping in Saint-Crépin-et-Carlucet of in het huisje op Terschelling vaak veel meer zelf bepalen dan thuis, en dat vinden ze fijn. Ouders kunnen hierop inspelen door hun kroost meer regie te geven in de dagelijkse routine, adviseert Ossen. ‘Laat je kinderen meedenken over de planning, als het kan. Dat kan al zo simpel zijn als de vraag stellen: wat zullen we na het eten doen? Muziek luisteren of nog even naar buiten gaan?’ 

Bouw kleine herstelmomenten in

Voor veel mensen is de vakantie fijn vanwege het gebrek aan haast. ‘Ouders kunnen iets leren van hun kind als het gaat om vertragen’, zegt Ossen. Daar hoeft niet direct een uitgebreide cursus yoga of mindfulness aan te pas te komen. Mini-herstelmomenten werken ook goed. Maar dan moet je er wél aan denken, en dat is vaak het probleem. ‘Hang als herinnering een post-it op de koelkast met de boodschap ‘tijd voor koffie’ of ‘leg de telefoon weg’.

Gooi de routine om

Op vakantie zijn mensen eerder geneigd iets nieuws te proberen: duiken, mountainbiken, een nieuw restaurant. Dat kan thuis ook. ‘Ga picknicken in de tuin om de sleur te doorbreken. Haal je kinderen eerder op van de opvang en ga naar de kinderboerderij. Of neem eens een andere route als je de kinderen naar school brengt’, tipt Ossen.

Plan een volgende vakantie

Onderzoekers menen dat het beter is meerdere korte vakanties per jaar te plannen dan één keer voor lange tijd vrij te nemen. Het vakantie-effect werkt immers snel uit en voorpret is een belangrijk onderdeel van het plezier. Ouders die met hun kind door de regen naar vioolles racen, met een groeiende to-dolijst in het achterhoofd, rest maar één ding: snel een volgend tripje plannen.