Iedereen een tiny house, maar in caravans mag je niet wonen

Wethouders met grote plannen willen kleine huisjes. Het is de trend van het moment. Dus komen er tiny houses op de Drentse leegten van Hoogeveen, in de eeuwige ruimte van Flevoland, en onder de eindeloze luchten van Den Helder.

Een klein huisje is supersexy en maximaal 50m2. Minder huis, meer leven is de slogan. Overgewaaid uit Amerika waar veel mensen wonen in tiny houses, ook al hadden ze het graag groter gehad.

Hoogeveen ziet 'kansen' aan de Griendtseveenweg. In Den Helder ligt de 'focus' op 'eenvoudig en milieubewust leven' en, uiteraard, op 'vrijheid'. Een woonwijk met kleine huisjes is er onderdeel van de 'magic mix' die Den Helder voorstaat met z'n 'uitdagende en inspirerende innovatiekalender'. In de woonvisie van Zeist vallen ze onder het kopje 'flexibiliteit, creativiteit en diversiteit'. Nissewaard ziet een kans voor twintigers die ondanks de gemeentelijke woonvisie geen huis kunnen betalen, en is onverwijld een 'focusgroep' begonnen.

Iedereen een tiny house, in het land waar het permanent bewonen van caravans, trailers, chalets, boten en andere campingonderkomens te vuur en te zwaard wordt bestreden. 'Wie in overtreding is kan uit de woning worden gezet of een dwangsom tegemoet zien', meldt dreigend de afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving van Den Helder. En Amsterdam ontmantelt de creatieve krakersgemeenschap van het ADM-terrein, een plek in de rokende havens waar ze al jaren duurzaam wonen in tiny houses en oude tramstellen. Die verhuizen maar naar Almere Oosterwold. Daarover is inmiddels 'ambtelijk overleg' geweest.

Het ene goedkope wonen is het andere niet. Arme mensen in een tiny house op een camping zijn een maatschappelijk probleem, sexy hipsters in een duurzame caravan een aanwinst. Vrijheid, leuk, maar wel binnen de beleidslijnen.

Ter bestrijding van mijn opflakkerende cynisme klop ik aan bij Hennie Tibben, die een prachtig tiny house bewoont en daar overduidelijk gelukkig is. Het is een 'wikkelhuis' van kartonnen muren, afgezet met hout. Veertig vierkante meter, maar de ruimte voelt groter, warm als de buik van een schip.

Haar persoonlijke ontwikkeling maakt ze duidelijk aan de hand van haar veranderde stemgedrag: 'VVD-D66-GroenLinks-Partij voor de Dieren'. Ze stamt uit de marketing en sales 'op strategisch niveau' in 'levensmiddelenland', een wereld 'waarin alles maakbaar lijkt'. Ze had zoals het hoort een koophuis met een hypotheek totdat ze zichzelf 'niet meer kon motiveren om geld te verdienen voor een huis'. Hennie besloot 'tijd en geld te herverdelen', verkocht haar huis en kwam hier terecht.

Midden in het Homeruskwartier is een landje vrijgemaakt voor kleine huisjes; het doet denken aan een verzamelplaats voor huifkarren en Hennie is er de enige permanente bewoner, wat haar meteen een soort van burgemeester maakt. Het Homeruskwartier is sowieso de leukste plek van Nederland, omdat je er ziet hoe Nederlanders willen wonen. Ze mogen er zelf hun huizen bouwen zonder veel ambtelijk overleg, en nu barst het van de notarislandhuizen met pilaren en elektrische rolluiken. Er staat ook een houten ranch, plus hyperduurzame architectenstaaltjes, alles doorsneden door die machtig vrije Almeerse busbanen.

Plus negen tiny huisjes, op proef.

'Dit is waar we naar verlangen', zegt Hennie: 'meer vrijheid'. Alles in Nederland is gemaakt zoals het hoort, zegt ze: huizen voor mensen met een baan en een gezin en een auto. 'Alles is bedacht: zo werk je, zo leef je. Veel mensen denken niet eens meer na over de mogelijkheden. We zijn allemaal consumenten geworden. Er is weinig ingericht voor een- en tweepersoonshuishoudens, voor samengestelde gezinnen. Voor mensen die iets anders willen.'

Het kleine wikkelhuis geeft haar ook de mogelijkheid 'te ontspullen'. De zolder van haar dure koophuis stond uiteindelijk ook alleen maar vol met 'uitgestelde beslissingen'.

Vrijheid!

Maar dan begint Hennie over wat er allemaal nodig is, waar je aan moet voldoen, welke ambtelijke lijnen naar ambtelijke rotondes lopen en weer terug voordat je met al je idealisme permanent bewoner kunt zijn van een klein huisje. Het was een dagtaak, zelfs in een vrijhaven als deze, om zich er op papier permanent te vestigen met bedrijfje (Moedige Marketing) en al. Vergunningen. Nutsvoorzieningen. 'Dit huis heeft de geest van vrijheid. Maar echte vrijheid is het natuurlijk niet.'

Zeewolde, Lelystad, Emmeloord, Dronten - het enthousiasme over kleine huisjes waait vanuit Almere de hele polder door. Maar Hennie zegt: waar moeten ze komen? 'Er is geen grond, alles is verkocht en te gelde gemaakt. Alles in Nederland is dichtgetimmerd, en wordt uitgedrukt in geld en vergunningen.'

Gedogen, dat gaat nog net in Nederland, en af en toe een sexy alinea in een woonvisie voor de vorm.

Reageren? t.heijmans@volkskrant.nl