'De arbeidsmarkt wordt overspoeld door sportmanagers en interieurontwerpers'

Minister van Onderwijs Marja van Bijsterveldt heeft het plan opgevat om het aantal pretstudies op de mbo's van Nederland stevig terug te dringen. Ze wil een licentiesysteem invoeren, afgestemd op de behoefte van het bedrijfsleven, om zo kansarme doch populaire studies als Artiest en Dierenverzorging een minder prominente plek in het Nederlandse onderwijs te geven. De mbo's hebben al te kennen gegeven niets in de plannen van de minister te zien, ongetwijfeld beredeneerd vanuit hun portemonnee.

Toch is dit een prijzenswaardig plan, dat helaas niet ver genoeg gaat. Want dit probleem beperkt zich niet tot de mbo's, maar is een wijdverspreid probleem in het hele onderwijsspectrum. Sinds de mbo's in 1996 de vrijheid kregen om zelf hun opleidingsaanbod vorm te geven, maken de pretstudies een onevenredig groot deel uit van het aanbod. En ook op de vele hbo's die Nederland rijk is, is de verhouding tussen de behoefte van de arbeidsmarkt en het aanbod van de scholen volledig scheefgegroeid.

Zo zie ik in mijn werk dagelijks starters met een hbo-diploma dat waardeloos voelt, omdat de arbeidsmarkt niet op ze berekend is. En dan gaat het om volledig geaccepteerde 'normale' studies als Communicatie of Eventmanagement. Hogescholen lokken de studenten binnen met prachtige beloftes over banen die er niet zijn. Hele drommen enthousiaste starters willen de organisatie van Vrienden van Amstel Live of Pinkpop wel op zich nemen, maar helaas organiseren we dat niet elke week. En hoewel interne en externe communicatie een belangrijke rol inneemt in menig bedrijf, hoeft de arbeidsmarkt niet jaarlijks overspoeld te worden door een tsunami aan communicatiestarters. Om over de belachelijke hoeveelheid aspirant sportmanagers, kunstenaars, interieurontwerpers, gamedesigners en piloten nog maar te zwijgen.

Eerlijk
Dit alles zou nog niet eens zo'n probleem zijn, als deze studenten eerlijk werden voorgelicht over de gevolgen van hun studiekeuze. Maar te vaak blijkt het aan het eind van de studie dat de gebrekkige perspectieven als een verrassing de kop opsteken. En hoewel dat bij de student wellicht op een gebrek aan realiteitszin duidt; de hogeschool die ze in eerste instantie verleidde, wist wel degelijk dat er gebakken lucht werd verkocht. Wat dat betreft snap ik de weerstand binnen het onderwijs wel, deze maatregel gaat ze bakken met geld kosten.

Wanneer de mbo's en hogescholen - en misschien zelfs universiteiten - echt het beste voor zouden hebben met hun dierbare studenten, hadden ze dit plan zelf bedacht. Het hele idee van al die studies is ten slotte toch de studenten klaar te stomen voor hun verdere loopbaan? Hun werkende leven? De praktijk wijst uit dat daar nu genoeg mis gaat, getuige alle gefrustreerde starters met een prachtig, maar irrelevant diploma. Wat dat betreft kunnen er legio grappen gemaakt worden over het gebrek aan opleiding van onze onderwijsminister, praktische realiteitszin heeft ze blijkbaar wel.

^{Jeroen van Rossum is arbeidsmarkt- en communicatiespecialist.}