Direct naar artikelinhoud
ANALYSEForum voor Democratie

Vertrek Baudet stort Forum in chaos: is hij wel echt van het toneel verdwenen?

Ruim honderd dagen voor de verkiezingen is de chaos bij Forum voor Democratie compleet. Oprichter Thierry Baudet treedt terug als lijsttrekker, maar blijft aan als Kamerlid en partijvoorzitter. Voor- en tegenstanders binnen Forum blijven verbluft achter.

Thierry Baudet spreekt tot de aanhang van Forum voor Democratie na een historische overwinning bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2019.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

‘We hebben gewonnen’, appte een interne criticus van Thierry Baudet toen de partijleider via een filmpje plotseling zijn vertrek als lijsttrekker aankondigde. Daarna sloeg de twijfel alweer toe. Is Baudet, die bij de verkiezingen lijstduwer wil worden, wel echt van het toneel verdwenen? 

De oprichter van Forum voor Democratie koos in zijn videoboodschap de vlucht naar voren. Hij noemde het ‘absurd’ dat prominente FvD’ers eisten dat hij de jongerenbeweging JFVD zou opheffen en daarbij ook nog eens zijn rechterhand en jongerenleider Freek Jansen zou offeren. ‘Trial by media’, aldus Baudet, die benadrukte dat hij de racistische en antisemitische berichten die het afgelopen weekend uitlekten uit JFVD-kringen ook ‘vreselijk’ vond. ‘Ik kom zelf uit een familie die zwaar heeft geleden in de Tweede Wereldoorlog’, merkte hij op. 

Extremistische berichten 

Maar anders dan al zijn critici binnen de partij wilde hij eerst een onderzoek afwachten, voordat er mensen ‘voor de bus’ zouden worden gegooid. Voor meerdere prominente FvD’ers was dat al lang een gepasseerd station. In april was er ook al een intern onderzoek gedaan naar de extremistische berichten die JFVD’er op sociale media verspreidden. Dat had amper iets opgeleverd. De belangrijkste personen in de beweging bleven gewoon op hun post. 

Toen Baudet het afgelopen weekend wederom geen afstand nam van zijn geestverwant Jansen, was de maat vol. Eerste Kamerlid Annabel Nanninga, die zondag als eerste ‘een volledige sanering’ van JFVD eiste, was volgens ingewijden uit op het vertrek van Baudet. Anders zou ze maandag zelf zijn opgestapt. Ook andere critici hadden hun buik vol van de weigering van Baudet om schoon schip te maken.

De positie van Baudet was daarmee uiterst precair geworden. Na overleg op het partijkantoor besloot hij maandag om zijn lijsttrekkerschap ter beschikking te stellen. Van de rest van het partijbestuur had dat niet gehoeven, aldus bestuurslid en Eerste Kamerlid Lennart van der Linden, die bij de gesprekken aanwezig was.  

‘We hebben nog gezegd: doe het niet, we willen het niet’, aldus Van der Linden. ‘Maar de kritiek lag hem zwaar op de maag. Het is heel jammer. Hij heeft deze partij uit de grond gestampt.’ 

Volgens Van der Linden heeft ook JFVD-voorzitter Freek Jansen besloten om af te zien van zijn zevende plek op de lijst. 

Machtsbasis behouden

De rol van Baudet is daarmee nog niet uitgespeeld. Hij blijft aan als Kamerlid en werpt zich op als lijstduwer. Nog opmerkelijker is dat hij volgens zijn woordvoerder ook wil aanblijven als partijvoorzitter. De rest van het bestuur zou daar al mee hebben ingestemd. Baudet kan zo een enorme machtsbasis binnen de Forum behouden, ook omdat de partijoprichter populair blijft bij een groot deel van de achterban. Als lijstduwer maakt Baudet daardoor mogelijk nog kans om met voorkeursstemmen in de Kamer te komen.

Of de tegenstanders van de afzwaaiende lijsttrekker genoegen nemen met Baudets aanhoudende invloed, is nog niet duidelijk. Maandagavond overlegde een groep FvD’ers naar verluidt nog in een Van der Valk in Tiel. 

Hoe het precies verder moet, leek maandagavond niemand te weten. Over 110 dagen zijn al de Tweede Kamerverkiezingen en Forum moet opeens op zoek naar een nieuwe lijsttrekker. Heel aantrekkelijk lijkt die post niet meer te zijn. In de peilingen was de partij al in een duikvlucht beland; met de nieuwste ontwikkelingen zijn de vooruitzichten er niet beter op geworden.

PVV-leider Geert Wilders toonde maandagavond medeleven met zijn belangrijkste electorale rivaal die steeds verder weg lijkt te zakken. ‘Heel veel sterkte Thierry. Ik mag je zeer.’

Lees ook: 

Thierry Baudet stapt op als lijsttrekker van Forum voor Democratie. Dat heeft hij zelf in een filmpje bekend gemaakt. 

Het Forum voor Democratie van vóór maandagavond bestaat niet meer. Het is de uitkomst van een richtingenstrijd. Maar waarom heeft Baudet de radicale stap gezet?

Freek Jansen was de spraakmakende voorzitter van de jongerenclub van Forum voor Democratie. Maandag werd hij ook degene die Baudet onbedoeld ten val bracht.

Vorige week uitten voor het eerst veel partijgenoten openlijk kritiek op de aanpak van de FVD-top.  Prominente senatoren en europarlementariërs van Forum voor Democratie eisten dat partijleider Thierry Baudet harder zou optreden tegen racisme en antisemitisme binnen jongerenclub JFVD. 

De onafhankelijk journalist Chris Aalberts loopt al sinds de oprichting mee met FvD en schreef het boek De partij dat ben ik, over de vorming van een partij waarin loyaliteit aan de grote leider wordt geëist. Inmiddels is Baudet niet meer zo blij met hem.

In de onder-onssfeer van appgroepen bieden leden van jongerenpartijen tegen elkaar op met extreme berichten. Die lekken, zoals bij Forum voor Democratie gebeurde, nogal eens uit – met vergaande consequenties.