Moeten studenten meer met de hand schrijven of langzamer typen?

Het was dinsdag de internationale dag van het handschrift. Het Platform Handschriftontwikkeling vroeg met een petitie aandacht voor het schrijven met de hand. Zij stellen voor om van schrijven op de basisschool een apart vak te maken in plaats van het bij 'taal' onder te brengen. Schrijven schijnt goed te zijn voor de hersenontwikkeling van kinderen.

Studenten zouden er ook veel baat bij hebben om goed te kunnen schrijven, vooral omdat ze iets anders veel beter kunnen: snel typen.

Paul Kirschner, hoogleraar onderwijspsychologie aan de Open Universiteit, zei eens: 'De huidige generatie studenten kan zo snel typen dat ze bijna letterlijk overschrijven wat gezegd wordt. Maar zo gaat informatie het ene oor in en er via je tien vingers weer uit. Je hersenen verwerken het niet.'

Dat amuseerde me wel. Vooral omdat ik zelf niet zo snel kan typen. Kunnen die studenten van nu eens een keer iets beter dan wij, hebben ze er mooi geen profijt van.

'Wie daarentegen schrijft', zei Kirschner, 'maakt een motorisch geheugenspoor waardoor een uitgebreider patroon van hersenactiviteit kan plaatsvinden. Wie overtypt wat de docent zegt, hoeft niet meer samen te vatten of te parafraseren. Terwijl dat juist heel belangrijk is. Als je iets in je eigen woorden opschrijft, dan doe je er iets mee en daardoor onthoud je het veel beter.'

Ik dacht nog, kun je niet gewoon tegen die studenten zeggen: typ het niet over maar parafraseer? Maar het is natuurlijk wel handig als de omstandigheden je dwingen tot parafraseren. Met de hand schrijven lijkt goed te zijn, juist omdat het moeilijk is.

Parafraseren kost meer moeite dan overtypen. Te veel vrijheid. Te veel vrijheid is te veel mogelijkheden om het verkeerd te doen. Niet voor niets had ik op de middelbare school een hekel aan elke opdracht waarin het zinsdeel 'met je eigen woorden' voorkwam. Zeker wanneer je een oordeel krijgt, wil je graag weten waar je aan toe bent. Elke leerling is dol op multiple choice, een eindig aantal keuzen. Iets in je eigen woorden navertellen betekent een oneindig aantal mogelijkheden tot falen. Maar we worden er ongetwijfeld betere mensen van. Een handschrift dat ons dwingt tot parafraseren zou dus ideaal zijn.

Dat het ook gruwelijk mis kan gaan met dat maken van aantekeningen met de hand, was donderdag in de krant te lezen. De man die beweerde te hebben bewezen dat mannen zieker worden van griep dan vrouwen, bleek nogal veel onzin te hebben opgeschreven, maar zijn kostelijke excuus was: 'Ik denk dat het komt doordat ik aantekeningen met de hand heb gemaakt en die verkeerd heb teruggelezen.'

Is dit een argument om handschriften af te schaffen of te verbeteren? Moeten studenten meer met de hand schrijven of langzamer typen?

Alles wat trouwens echt bewezen lijkt te zijn over de mannengriep is dat mannen met griepverschijnselen meer zuchten dan vrouwen. Als ik deze conclusie in mijn eigen woorden zou navertellen, zou ik kunnen zeggen: vrouwen zuchten te weinig als ze griep hebben. Maar als ik dit met mijn abominabele handschrift opschrijf, nalees en overtyp, kan er zomaar ineens in de krant staan: uit onderzoek blijkt dat vrouwen te weinig zuchten.