Waarom het moeilijker wordt om de verzekering te tillen

Aangedikte claims, dure iPhones die altijd precies in de wc vallen en opvallend veel parkeerschade bij auto’s. Verzekeraars ontdekten volgens de laatste bekende cijfers in 2017 101 miljoen euro aan frauduleuze claims bij schadeverzekeringen. Hoe hoog de ­totale fraudeschade is, is een populair onderwerp van speculatie. In elk geval is het een veelvoud van het opgespoorde bedrag.

^{Wilt u dit verhaal liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.}

Volgens Bob Stehmann, oprichter van verzekeringsconcept Deck, is de werkelijke schade zesmaal zo hoog. Dat wil zeggen dat elk Nederlands huishouden 100 euro te veel premie betaalt per jaar. Het Verbond van Verzekeraars schat de schade lager in. ‘Het gaat om enkele tientjes per jaar’, aldus woordvoerder Oscar van Elferen.

Het Verbond stelt dat verzekeraars steeds beter worden in het opsporen van fraude. In 2016 was het raak bij 33 procent van de gerichte onderzoeken. Het jaar daarna was dat gestegen naar 40 procent. In totaal konden 11.500 verzekerden naar hun centen fluiten omdat ze fraudeerden.

‘Uit onderzoek blijkt dat het begrip voor fraude ook afneemt’, zegt Van Elferen. ‘Het is niet meer stoer op een feestje te roepen dat je je reisverzekering hebt opgelicht.’ Desalniettemin proberen tienduizenden verzekerden jaarlijks een slaatje te slaan uit hun verzekering onder het motto dat ze er toch voor hebben betaald. ‘Na een inbraak vroeg iemand op Facebook om bonnen voor een dure tv om die te kunnen claimen’, vertelt Van Elferen. ‘Autobezitters met een kleine schade schoppen nog eens hard tegen hun auto om de deuk groter te maken. Dan is het schadebedrag hoger dan het ­eigen risico’, aldus Stehmann.

Volgens Stehmann hebben verzekeraars het gulzige claimgedrag deels over zichzelf afgeroepen. ‘In reclames werd de indruk gewekt dat je voor elk wissewasje een claim kon indienen. Zelfs als je kind een tekening maakt op de muur. Dan moet je niet vreemd staan te kijken als verzekerden al snel aan hun verzekering denken als er iets misgaat.’

Stehmann heeft als reactie hierop Deck opgericht. Dit bedrijf hanteert een hoge claimdrempel om te voorkomen bezig te zijn met kleine schades. ‘Verzekeringen zijn er voor grote pech die je niet kunt betalen. Driekwart van de claims gaat over zaken van minder dan 1.000 euro.’

‘Wij zoeken klanten die er net zo over denken. We stellen ze daarom eerst een aantal vragen over hun visie op verzekeringen. Zo hopen we een groep fatsoenlijke mensen aan te spreken’, aldus Stehmann. Deck is zelf geen verzekeraar. Het brengt de risico’s onder bij onder andere Nationale Nederlanden.

Een hoog eigen risico is een van de manieren om fraude in toom te houden. Hier volgen vier andere methoden.

Slimme software

Kunstmatige intelligentie in combinatie met veel betrouwbare data kan veel fraude voorkomen, stelt Bas de Voogd. Hij is directeur van Voogd & Voogd, dat de volledige administratie doet voor verzekeraars en tussenpersonen. Jaarlijks handelt het bedrijf 150 duizend claims af. ‘Vroeger zochten we naar fraude op grond van kennisregels. Dat gebeurde handmatig en kostte enorm veel tijd. Nu hebben we slimme software die verbanden ziet die mensen niet waarnemen. Die software ziet bijvoorbeeld eenzelfde telefoonnummer of adres bij een vergelijkbare claim. Zo halen we fraudeurs uit de anonimiteit. De ervaring leert dat ze meestal meer dan één keer frauderen. Als het een keer is gelukt, proberen ze het nog een keer, maar dan voor een ­hoger bedrag.’

Er is De Voogd ook veel aan gelegen de voordeur goed te bewaken. ‘Het levert veel meer op als je fraudeurs niet accepteert. Wij kunnen zien dat iemand zich met een iets veranderde naam opnieuw aanmeldt. Die weigeren we dan. Dat kunnen we doen omdat we data hebben van alle soorten schadeverzekeringen over de afgelopen tien jaar. Bij verzekeraars zijn dat vaak nog aparte systemen die ze niet kunnen koppelen.’

Ook een claim niet uitkeren is vele ­malen efficiënter dan later terugvorderen. ‘Met onze software zien we sneller dat er iets niet klopt. We melden dan dat we niet betalen omdat we fraude vermoeden. De meeste verzekerden die de kluit belazeren, maken zich dan klein en vertrekken stilletjes via de achterdeur.’

Boete

Sinds 2016 mogen verzekeraars fraudeurs een soort boete opleggen. Ze ­mogen bij fraude de helft van de onderzoekskosten in rekening brengen. Verzekeraars stellen dat zo’n onderzoek ruim 1.100 euro kost. Arbeidsloon is de belangrijkste kostenpost. Gemiddeld besteden medewerkers zo’n dertien uur aan een fraudezaak. Per uur rekenen verzekeraars 62 euro.

De boete is vooral bedoeld om kleine fraudeurs af te schrikken. Wie zijn zonnebril onterecht als gestolen opgeeft voor de reisverzekering, loopt het risico op een boete van bijna 600 euro. De ­ondernemer die zijn loods in de brand steekt om de opstalverzekering op te lichten, zal niet wakker liggen van deze boete.

Verzekeraars laten nog maar een ­gering aantal fraudeurs opdraaien voor de onderzoekskosten. In 2017 haalde verzekeraars een half miljoen op aan opgelegde boetes. Minder dan een op tien ­oplichters betaalde mee aan de onderzoekskosten.

Repareren

Repareren is beter dan een geldbedrag uitkeren, menen veel verzekeraars. ‘Een scooter waait om en de eigenaar ontvangt 500 euro om de krassen te laten ­repareren’, zegt Stehmann. ‘Die kan dan denken: laat die krassen maar zitten. Ik stop dat geld in mijn zak.’

Om dit te voorkomen, laten veel verzekeraars de schade liever herstellen. Zo werken autoverzekeraars vaak met door de verzekeraar goedgekeurde herstelbedrijven. Dan weten ze zeker dat de reparatie tegen het juiste tarief wordt uitgevoerd. En dat er niet nog een andere ­reparatie van een oude schade wordt meegenomen. ‘Op deze wijze bestrijd je bovendien het idee dat het mogelijk is met een verzekering geld te verdienen als het slim aanpakt’, aldus Stehmann.

Zwarte lijst

De namen van notoire oplichters geven verzekeraars door aan het het Centraal Informatie Systeem (CIS) dat alle verzekeraars kunnen raadplegen. Afhankelijk van de ernst van de fraude blijft een fraudeur maximaal acht jaar staan op deze zwarte lijst, die zo’n achtduizend namen telt. Het aantal groeit al enkele jaren omdat verzekeraars strenger zijn geworden. Lang niet altijd leidt fraude tot een registratie. Eenderde van de 11.500 fraudeurs in 2017 kwam terecht op de lijst met kwaadwi­llende klanten.