Thee voor bij stress, liefdesverdriet of een ochtendhumeur
Thee bij het diner of als aperitief in een restaurant: het is de meest universele drank ter wereld. Bij elk moment van de dag kun je wel een geschikte thee vinden. Wij zochten elf soorten thee voor je uit.
Richard Schukkink (53) serveert jasmijnthee in champagneglazen als hij iets te vieren heeft. Bij pizza drinkt hij geen bier of rode wijn, maar een lauwwarme matcha. En ’s avonds, na een vermoeiende werkdag, neemt hij in zijn luie stoel nipjes uit een whiskyglaasje. Niet van whisky, maar van – verrassing – thee, een zware en moutige soort uit het zuiden van China.
Nu duizenden mensen niet op café kunnen gaan, schiet de Nederlandse theesommelier te hulp. Schukkink startte 18 jaar geleden de theetak van zijn International Coffee & Tea Academy en ziet de afgelopen vijf jaar steeds meer ‘serieuze interesse’ in thee. Terecht, vindt hij, ‘want thee kan een perfecte vervanger van alcohol zijn.’
Neem thee bij een maaltijd. ‘Mensen die niet drinken, nemen vaak water of frisdrank. Zonde, dat doet niets met je eten. Thee kan de smaak van voedsel afzwakken of sterker naar voren halen. In luxe restaurants kom je steeds vaker een theearrangement naast een wijnarrangement tegen.’
Thee is de meest universele drank, zegt deze theesommelier. Je kan het op elk moment drinken. Volgens de biografie op Schukkinks website stroomt thee (en koffie) door zijn aderen. Schukkink wijst elf theeën aan voor specifieke stemmingen of momenten van je dag. ‘Met Assam kan je een nacht doorhalen, maar als je te veel drinkt ga je shaken en krijg je hartkloppingen.’
Bij zijn theetips onderstreept hij wel dat de effecten niet op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd zijn. ‘Het is moeilijk en kostbaar om de effecten van thee te bewijzen. Omdat niemand er voldoende belang bij heeft, is er weinig onderzoek gedaan.’ Dat frambozenthee dus bevorderlijk kan werken voor het libido, baseert Schukkink vooral op eigen smaakassociaties en zijn twintig jaar ervaring als theeconnaisseur.
1. Thee om mee wakker te worden als je een ochtendhumeur hebt. Pickwick Original English (€1,15)
‘Heb je cafeïne nodig? Begin dan met Pickwick Original English. Hier zijn we allemaal mee grootgebracht. Simpel, maar ook mooi krachtig en vol, met thee uit Afrika. Ik zou dit eerder adviseren dan Earl Grey. Daar zit bergamotolie in, of een stofje dat erop lijkt. Meteen heel veel aroma. Veel mensen willen de ochtend rustig beginnen.’
2. Thee voor als je gestresst bent. Pukka Chai Original (€4,39)
‘Ik ben bang dat deze thee wordt overvraagd. Maar als ik iets moest kiezen, dan deze Pukka. Die geeft een duwtje om in de goede mood te komen. Iets met veel kruiden, zoals een chai, is heel geschikt. Deze kruiden – kaneel, kardemom, gember – werken eerder prikkelend dan kalmerend, volgens de Oosterse leer van de Ayurveda. Je kan dus een beetje melk toevoegen, dat maakt het wat zachter en… vriendelijker. Van de melk kan je je rustig gaan voelen, door de toevoeging van specerijen val je niet in slaap.’
3. Thee tegen liefdesverdriet. Lipton Time to Relax (€2,09)
‘Mensen denken bij depressieve klachten vaak aan Sint-Janskruid. Maar pas op: hier is een medische contra-indicatie tegen, omdat het klachten kan geven in combinatie met antidepressiva en andere medicijnen. Ik zou eerder adviseren: lavendel, vanille, lindebloesem. Die kunnen troostend werken. Lavendel geeft een herinnering aan vakanties, het rustige dat we daarmee associëren. Lindebloesem geeft juist het huiselijke. Dat kan helpen om uit het verdriet te komen.’
4. De champagne onder de thee. Teamasters Blooming Bohemian (€3,59), koud zetten
‘Wij maken vaak koffie op locatie, dan ontvangen we mensen met champagne. We willen niet dat mensen die geen alcohol drinken met water komen te staan, dus maken we ook een cold brew van groene jasmijnthee. Je laat de thee dan een uur of zes trekken in koud water, bruisend of zonder koolzuur. Zo krijg je een frisdrank waarbij je niet het wrange van thee proeft. Heet water maakt dat grote wrangmakende moleculen in de thee komen. Turbulentie doet dat ook – als je een zakje veel bungelt. Niet doen dus.’
‘Wij zetten deze cold brew met prikwater en serveren hem in champagneglazen. De bubbels maken het feestelijk. Het bloemige van jasmijn past bij de setting. Groene thee is mild, dus je kan er veel glazen van drinken voordat je er genoeg van krijgt. Deze losse blaadjes hebben meer oppervlak dan versnipperde thee in zakjes, waardoor het aromatischer wordt. Je krijgt de kleur van champagne, naar in smaak lijkt het er op geen enkele manier op.’
5. Thee om met eten te combineren. Pizza + English Tea Shop Mighty Matcha (€3,59)
‘Mensen zijn gek op pizza. Dat komt volgens mij doordat veel van de ingrediënten umami hebben – een hartige smaak. Tomaat, kaas, peperoni of salami. Het is mooi als een thee dat benadrukt. Die umami proef je in matcha. Dat is Japanse thee waarbij de bladeren worden vermalen tot poeder, waar je een papje van maakt en helemaal opdrinkt. Matcha is erg duur, dus wordt het hier vaak in kleine hoeveelheden aan groene thee toegevoegd, maar dat geeft niets. Veel Nederlanders vinden pure matcha vies.’
‘De combinatie thee en eten schrikt mensen vaak af. Ze denken aan dat wrange, wat je kan vermijden met water van maximaal 70 graden. Bij pizza drink ik mijn thee lauw. Als je niet gelooft dat dit lekker is, probeer het dan. De matcha maakt de pizza nog hartiger. Toch sceptisch? Begin dan met chocolade of kaas. Eet je lievelingschocolade met een zoete zwarte thee die je op 80 graden zet, of probeer een blauwschimmelkaas met zwarte thee. Dan ben je om.’
Hoe zet je het perfecte kopje thee?
Schutterink geeft een tip die geldt voor alle zwarte en groene thee: laat het water afkoelen voordat je de thee erin doet. De smaak wordt vooral bepaald door de temperatuur van het water. Giet je water van 100 graden over zwarte thee, dan wordt ’ie krachtiger maar gaat het ook eerder wrang smaken. Laat het water eerst afkoelen tot een graad of 80, en de thee krijgt een zoetere smaak. ‘Niet het wrange dat mensen soms vies vinden.’
Fijnproevers kunnen proberen om thee te zetten met mineraalwater of met eigen kraanwater dat door een filter ontkalkt is. Dat geeft volgens Schukkerink ‘tienduizend keer meer aroma’. Daarnaast raadt de sommelier de overstap naar losse thee aan. ‘Blad geeft zijn aroma gelijkmatiger af dan thee die in stukjes is gehakt. Zo krijg je mooiere smaken.’
‘Hengelen en bengelen’ met een theezakje is volgens hem de grootste fout die je als theedrinker kunt maken. Je krijgt weliswaar snel meer kleur en smaak, ‘maar niet de lekkere smaak’.
6. Thee waarop je een avond kan doorhalen, op werk of in de club. Simon Lévelt, Assam Mokalbari Zomerpluk (€8,95 per 100g)
‘Neem Assam-thee, vernoemd naar de provincie in India waar ’ie vandaan komt. Die is krachtiger dan English Breakfast en kan je met kokend water zetten, terwijl de smaak lekker blijft. Qua cafeïne heb je dan de helft van koffie. Maar de rush is denk ik gunstiger. Een vrachtwagenchauffeur die moe is en drie koppen koffie drinkt bij een benzinestation, is even heel actief en valt dan na twee uur in slaap. Spreidt je drie glazen Assam over de avond, dan kom je de nacht wel door.’
7. Thee tegen de kater. Lipton Green Tea Organic Fresh Mint (€2,49)
‘Maak iets lichts en heel veel ervan. Het vocht heb je nodig om te ontgiften. Net als iets dat je stofwisseling op gang brengt. Groene thee bijvoorbeeld, laat hem 2 minuten trekken op 80 graden. Groen is beter dan zwart, want je kan er meer van drinken. De munt is een prima toevoeging. Die geeft het gevoel van een opkikker en zorgt dat je lekker uit je mond ruikt. Handig bij een kater.’
8. De perfecte opvoedthee. Simon Lévelt, Grand Pouchong Oolong (spreek uit: Oelong) (€18,80 per 100g)
‘Met Halloween kwam bij mij een groep jongens van groep 8 aan de deur. ‘Willen jullie een Mars of thee?’, vroeg ik voor de grap. Ze kozen thee, wat ik totaal niet zag aankomen, ik heb koude Oolong-thee voor ze ingeschonken. Dat stond altijd bij ons in de koelkast, omdat mijn eigen kinderen er gek op waren. Kinderen zijn gevoeliger voor wrangheid dan volwassenen, en houden van zoet. Deze Chinese thee is lekker zoet. Het is frisdrank zonder suiker.’
‘Ik voorspel: de komende jaren wordt Oolong populair bij het grote publiek, net als matcha nu. Dat weet ik zeker. Het is ook de ultieme beginnersthee. Het is alleen kostbaar, waardoor het in blends toegevoegd zal worden.’
9. Thee die je helpt als je (echt) niet kan slapen. Zonnatura 100% Kamille (€1,75)
‘Het is de truttigheid ten top, maar dat is echt kamille. We geloven sinds de middeleeuwen dat kamille een rustgevend effect heeft – de monniken hadden kamillebloemen om hun kloosters staan en trokken er ook thee van. Moet je er echt je bed voor uitkomen als je niet kan slapen? Het kan helpen om uit die loop van het niet kunnen slapen te komen. En omdat er geen zwarte of groene thee in zit, kan je hem zo lang laten trekken als je werkt. Hoe langer, denk ik, hoe beter je slaapt.’
10. Thee om in een erotische stemming te raken. Clipper Raspberry & Mint Organic Green Tea (€2,66)
‘Daar moet ik even over nadenken. Het moet rustig, niet te heftig, vriendelijk. Deze groene thee van Clipper is mooi fris. Groene thee bevat de stof EGCG, dat is een polyfenol, net als cafeïne en theïne. Naar de effecten wordt op dit moment nog onderzoek gedaan. In mijn ervaring maakt het je alert, maar brengt het je niet in een rush. Ideaal voor dit scenario. De framboos is fruitig en maakt je mellow, terwijl de munt juist iets opwekkends geeft. Het zorgt dat je een goede adem krijgt, ook handig.’
11. Thee in plaats van een glaasje whisky of port. Simon Lévelt Puerh (€4,40 per 100g)
‘Pu’er-thee was niet bekend in Europa, tot een jaar of 3 of 4 geleden werd gezegd dat je ervan zou afvallen. Als afvalthee werd het goed verkocht, maar dat slaat volgens mij nergens op. Dit is de whisky onder de theeën. Robuust, krachtig, moutig. Mannen die thee niet lekker vinden, vinden deze vaak wel lekker.
‘Pu’er is gefermenteerde thee. De groene theeblaadjes worden in een wok verhit, zodat het geen zwarte thee wordt. Het wordt verwelkt, gerold, gedroogd, dan gaat het op een grote hoop. Dan weer bevochtigd, en gaan er kleden overheen. Nu gaat het broeien, een beetje als op een composthoop.
‘Het maakt de thee zoeter, en geeft het een typisch aroma dat je kan omschrijven als edelrotting: een mooie manier van rotten, zeg maar. Klinkt vies, is lekker. Je ziet het ook bij sojasaus en kimchi. Je moet er niet te veel van drinken, zelf schenk ik het in een whiskyglaasje.’