Als een gekko de wand op klauteren: op het eerste NK Speedklimmen zetten tieners de toon

Met beide handen, wit bepoederd met magnesium, heeft Jules Kluwer (17) grillig gevormde grepen schuin boven hem vast. Een voet steunt op een treetje, de ander staat op een metalen plaat op de vloer. Naast hem heeft Leto Cavé (16) dezelfde houding aangenomen.

Als ze omhoog kijken, zien ze een wand van 15 meter opdoemen, bleek uitgelicht in de schijnwerpers. De muur helt 5 graden over in hun richting. Helemaal bovenaan zit een grote vierkante knop. Dat is het doel. Drie keer klinkt er een pieptoon.

Het is de start van de mannenfinale van het eerste open Nederlands kampioenschap Speed, zaterdagavond in het IVY climbing klimcentrum in Sittard. De discipline geldt als de 110 meter hordenloop in het sportklimmen. Eén hapering in de sprint omhoog naar de zoemer, één keer mistasten en je kunt een goede tijd of klassering vergeten. In het uiterste geval zeil je machteloos in je gordel aan een riem weer terug naar vaste grond.

Speed geldt onder het gros van de klauteraars als onontgonnen terrein. Het is vooral het domein van deelnemers uit de voormalige Oostbloklanden en Rusland, waar al decennia wedstrijden worden gehouden. De meeste klimmers boulderen liever, waarbij je zonder touw of gordels een wand van 4,5 meter moet bedwingen.

Lead is populair. Dan probeer je zo hoog mogelijk te komen, langs een onbekend parcours. Maar wie ambities heeft voor het allerhoogste podium, de Olympische Spelen in Tokio, waar de klimsport voor het eerst op het programma staat, zal er toch aan moeten geloven. Deelnemers dienen te scoren op alle onderdelen.

Volgens bondscoach Aukje van Weert, die een selectie van zes senioren en twaalf jongeren onder de 19 traint, was er aanvankelijk weinig enthousiasme. Boulderen en lead zijn veelzijdiger: die vragen kracht, ja, maar ook creativiteit, vindingrijkheid, tactiek en lenigheid van het hele lijf. Speed is beperkter. De route naar boven ligt vast: 20 grepen (in het vocabulaire van het wereldje ‘vogels’ genoemd) en 20 treetjes (‘vogelpoepjes’) leiden naar de zoemer. Het draait om explosiviteit, coördinatie en automatismen.

De aversie van het begin taant, stelt Van Weert vast. ‘Vanaf het moment dat het verplicht werd, zagen klimmers al snel de charme ervan. Zo’n intense training levert veel op. Er was ook berusting: dit hoort er dus voortaan gewoon bij voor wie naar de spelen wil.’

Het zijn tieners die de toon zetten in Sittard. Kluwer en Cavé zijn onderweg. Als gekko’s, met ledematen die alle kanten opschieten, winnen ze snel hoogte, zichzelf optrekkend. Soms maken ze zelfs een sprongetje, waarbij een fractie van een seconde het contact met de wand kwijt is. Ze kijken vooral naar de plekken waar ze hun handen moeten plaatsen. Een slipper met de voet kun je nog corrigeren, een greep in het luchtledige is meestal fataal. Bovendien: naar beneden kijken kost tienden van seconden.

In deze fase draait het om winnen, in de kwalificaties om tijd. Kluwer, een middelbare scholier uit Amersfoort, had al 10,40 seconden neergezet, sneller was een Nederlander nog niet geweest. Naar internationale maatstaven valt er nog een wereld te winnen: het wereldrecord staat op 5,48, op naam van de Iraniër Reza Alipour. Bij de vrouwen is 7,32 de snelste tijd, gedeeld door een Française en een Russin.

Kluwer houdt van speed. ‘Het is duidelijk, er zijn geen variabelen, het absolute ervan is mooi. Maximaal presteren.’ Hij heeft de weg op de wand zelf uitgestippeld, in overleg met andere klimmers in de Utrechtse klimhal Neoliet, waar hij kinderen traint en routes uitzet. Aan coaches heeft hij een broertje dood. ‘Ik denk dat ik ontrainbaar ben.’ In Sittard is hij nu halverwege, een lichte voorsprong op Cavé tekent zich af.

Vera Zijlstra (30), Nederlands kampioen boulderen, kijkt toe. Zojuist heeft ze net de vrouwenfinale verloren van Lynn van der Meer (19), Nederlands kampioen lead. Het verschil was twee tiende seconde. In de slotfase gleed de rechterhand van Zijlstra van een greep.

Zij is tot dusver de enige onder de senioren die voluit gaat mikken op Tokio. Twee andere topklimmers aarzelen nog. Nikki van Bergen komt terug van een blessure, Tim Reuser heeft nog geen keus gemaakt. Beiden ontbreken in Sittard. Deelname past niet in hun trainingsopbouw.

Zijlstra, docent wiskunde, heeft slechts twee keer kunnen trainen op speed. In de kwalificatie klimt ze in 13,47 seconden naar de bel, ook een Nederlands record. Het zal op termijn tot onder de 10 seconden moeten worden, wil ze op mondiaal niveau kunnen meekomen.

Ze heeft als specialist in het boulderen er geen moeite mee zich op een onderdeel extra te richten. ‘Voor ons allemaal is het nieuw en iedereen is nu fanatiek aan het trainen. Het past ook wel bij mij, dat explosieve heb ik al. Het gaat er nu om dat ik een vloeiende beweging kan vasthouden. Het is weer eens wat anders, zo kun je het ook zien.’

Kluwer nadert de top, een cruciale fase. Hij had het van tevoren gezegd: op dat punt val ik altijd stil. Daar moeten beide handen naar één greep. Dan kijkt hij altijd naar beneden, of zijn voet goed staat. Daar ontbreekt nog de zekerheid.

Het oponthoud is niet waarneembaar. Als Kluwer de verlossende klap op de zoemer geeft, springt de teller beneden op 9,93. Weer een record. Kluwer zet 15 meter lager juichend vaste voet aan de grond. ‘Onder de tien! Ik zat in een flow, het vertrouwen was er. Ik ben nu de beste speedklimmer van Nederland! Supervet.’