Alleen ouderen zonder toekomst maken zich druk om de toekomst

'Sparen is prachtig', heeft Winston Churchill gezegd, 'vooral als je ouders dat voor jou hebben gedaan.' Daarover had Churchill geen klagen. Zijn vader was een hertog die het landgoed Blenheim Palace had geërfd en zijn moeder was de dochter van een Amerikaanse miljonair. Winston zelf hield niet zo van sparen, meer van uitgeven. Hij had een chronisch tekort aan contanten en leefde volgens het motto van Gerrit Krol dat 'sparen nee-zeggen is tegen alles wat goed is'. Zo dronk Churchill in plaats van water liever champagne waarvan hij, naar het schijnt, zo'n 42.000 flessen soldaat heeft gemaakt.

Tot zover de harde feiten.

Helaas heb ik geen sparende ouders gehad. Dat kan ik ze moeilijk kwalijk nemen, want zij zijn nooit in de omstandigheid geweest veel opzij te kunnen leggen. Vandaar dat ik als zelfstandige zonder pensioen (zzp) mij in het kader van de zelfredzaamheid genoodzaakt zag om te gaan sparen. Daar ben ik jaren geleden mee begonnen en inmiddels heb ik twee spaarrekeningen bij twee verschillende banken.

Sparen, ooit rentenieren genoemd, is een levensstijl van een aangename kleinburgerlijkheid. Je hoeft er niets voor te doen. 's Avonds ga je naar bed en de volgende ochtend word je een heel klein beetje rijker wakker. Ik wil niet beweren dat je op die manier slapend rijk kunt worden, maar het helpt wel wanneer je dat appeltje voor de dorst werkelijk nodig hebt. Je hebt er geen omkijken naar, want anders dan bij die hijgerige aandelenbezitters hoef je je nauwelijks zorgen te maken over een plotselinge ineenstorting van je kapitaal.

In die rust heb ik jaren geleefd, maar onlangs keek ik bij toeval op mijn spaarrekeningen en tot mijn verbazing ontdekte ik dat er in het afgelopen jaar praktisch niets is bijgekomen. Op de ene rekening was het rentepercentage gedaald tot 0,00 procent en op de andere tot 0,05 procent.

Alles bij elkaar was het bedrag op mijn ene rekening gestegen met 1,48 euro. Daar kun je niet eens een hamburger voor kopen. Sparen heeft dus geen enkele zin meer, je kunt net zo goed je geld in een oude kous stoppen. Geld geef je in bewaring, zoals je jas bij de garderobe of je winterbanden bij de garage. Aan de garderobejuffrouw en de garagehouder betaal je bewaargeld. Het zal niet lang meer duren of de banken gaan daar ook toe over.

Wat betekent het voor een samenleving wanneer de leden ervan niet meer geacht worden te sparen? Het is zeker het einde van het calvinisme met al zijn zuinigheidswaarden. Dat wij momenteel een regering hebben met de ChristenUnie is geheel tegen de tijdgeest. Het kan niet anders dan dat ook de ChristenUnie op den duur zal worden aangetast door het Grote Uitgeven. Menig potje zal worden aangesproken, om de economie te laten groeien wordt het spenderen door de consument krachtig gestimuleerd en roepen om in Bunschoten en Spijkenisse de winkels op zondag gesloten te houden, zal de ChristenUnie alleen nog doen voor de bühne.

Als wij niet meer sparen 'voor later' dan wordt dat 'later' vanzelf niet meer urgent genoeg om erover na te denken. Het klimaatprobleem implodeert tot iets dat ze tegen die tijd zelf maar moeten oplossen. Je kunt net zo goed meteen de boel opstoken. In feite gebeurt dat al lang.

Niet meer sparen betekent ook dat je niets weglegt voor je kinderen, voor latere generaties. Of de jeugd dat wat kan schelen, vraag ik me af. De meest vervuilende scooters worden in de stad bereden door jongeren die te lui zijn om te fietsen. Ze leven in het nu, niet in de toekomst en geef ze eens ongelijk. Alleen ouderen die geen toekomst meer hebben, maken zich druk om de toekomst.

De studenten bij mij aan de overkant van de straat flikkeren elke dag hun vuil langs de stoeprand. Daarna gaan ze naar de universiteit om het probleem op te lossen van het plastic recyclen. Hun ouders hadden misschien nog een spaarrekening, maar zij zullen die niet meer hebben.

Mijn zoon volgt de bitcoin, het ethereum en de gulden die je digitaal weer kunt kopen. Soms stuurt hij een sms'je: 'Bitcoin vandaag drieduizend euro gestegen!' Ja, sufferd, nu is het te laat om in te stappen.

Sparen is schaken, beleggen is pokeren, dikwijls zelfs gokken. Inmiddels heb ook ik naar de digitale gulden gekeken. Volgens de site stuur je elkaar guldens en word je daar allemaal rijker van, zonder dat het een piramidespel is. Haast u. Dus als er binnenkort iemand langs de weg staat te liften, slechts gekleed in een regenton met twee bretels, dan ben ik dat.