Rekenkamer vernietigend over gang van zaken rond Utrechtse Uithoflijn
De gemeente en de provincie Utrecht hebben slecht samengewerkt bij de aanleg van de zogeheten Uithoflijn, die mede daardoor ruim 100 miljoen euro meer gaat kosten. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de Randstedelijke Rekenkamer.
Een moeizame samenwerking tussen gemeente en provincie, onervarenheid met grote ov-projecten, ramingen waarin niet alle kosten zijn opgenomen en gebrekkige informatievoorziening aan de Provinciale Staten. De Randstedelijke Rekenkamer publiceerde dinsdagavond opnieuw een vernietigend rapport rond de gang van zaken rond de Utrechtse Uithoflijn. Die valt door al deze tekortkomingen inmiddels 102 miljoen euro duurder uit dan begroot, nog meer dan de 84 miljoen euro overschrijding die eerder dit jaar bekend werd gemaakt.
Het is een tracé van nog geen 10 kilometer, van het Utrechtse stationsgebied naar de Utrechtse universiteitswijk De Uithof. Maar de tramlijn is uitgegroeid tot het hoofdpijndossier van gemeente en provincie. In februari van dit jaar trad gedeputeerde Jacqueline Verbeek (VVD) af, vanwege de kostenoverschrijdingen. Sindsdien worden er steeds weer lijken in de kast gevonden.
De ambtelijke en bestuurlijke aansturing van het project Uithoflijn vertoont vanaf de start van het project belangrijke tekortkomingen, concluderen de Rekenkamer Utrecht en de Randstedelijke Rekenkamer in dit gezamenlijk uitgevoerd onderzoek. Ook de informatievoorziening van de projectorganisatie aan de verantwoordelijke bestuurders was lange tijd gebrekkig. De gemeente Utrecht en de provincie Utrecht hebben daarnaast te weinig gezamenlijk sturing gegeven aan het project. Onduidelijk was wie waarvoor verantwoordelijk was.
Moeizaam
Daarbij verliep de samenwerking tussen de gemeente, provincie, projectorganisatie en andere direct betrokkenen, waaronder de hoofdaannemer BAM, moeizaam. De informatie over de voortgang van de Uithoflijn aan ambtelijk en bestuurlijk verantwoordelijken was lange tijd gebrekkig. Mede hierdoor vertoonde ook de informatievoorziening aan de gemeenteraad en Provinciale Staten van Utrecht belangrijke tekortkomingen, wat hun controlerende rol heeft bemoeilijkt.
De tramlijn zou in juli 2018 gaan rijden. Aanvankelijk waren de kosten geraamd op 320 miljoen euro. Eind 2017 werd bekend dat de exploitatie van de Uithoflijn met ruim anderhalf jaar is vertraagd tot eind 2019. Toen werd ook duidelijk dat de kosten 84 tot 102 miljoen euro hoger zijn dan geraamd. Dit komt niet alleen door de vertraging, maar ook doordat niet alle kosten van de tramlijn bij de start zijn meegerekend. Zo zijn de kosten voor de voorbereiding van de exploitatie en het beheer van de nieuwe tramlijn pas eind 2017 bij de gemeenteraad en Provinciale Staten bekend geworden. Het gaat daarbij om een bedrag van 34 miljoen euro.
Hoewel gemeente en provincie sindsdien proberen het proces te verbeteren, zien de rekenkamers nog risico’s in de samenwerkingsrelatie en de haalbaarheid van het project binnen de planning en het budget. ‘Alle betrokkenen zullen zich de komende tijd stevig moeten inzetten om de beoogde verbeteringen daadwerkelijk te realiseren.’
Spelen wethouders en provincie vieze politieke spelletjes rondom Uithoflijn?
Het debat verhardt en eist eerste slachtoffers. De Utrechtse VVD-gedeputeerde Verbeek die anderhalve week geleden aftrad vanwege forse kostenoverschrijdingen bij de Uithoflijn voelt zich misleid. Want kritiek op haar zou bewust zijn aangescherpt door onder anderen de Utrechtse GroenLinks-wethouder Lot van Hooijdonk.