Echtscheiding? Voortaan wordt nog vaker het pensioen verdeeld, als het aan Koolmees ligt
Bij echtscheidingen moet in de toekomst ook het pensioen worden verdeeld. Beide ex-partners krijgen dan een eigen pensioen, zodat zij in dat opzicht niets meer met elkaar te maken hebben. Minister Koolmees van Sociale Zaken hoopt zo vooral de financiële positie van veel vrouwen te verbeteren.
Dinsdag publiceerde de minister zijn voorstel voor nieuwe regels die per 2021 moeten gaan gelden. De mogelijkheid tot verdeling van de pensioenaanspraken bij een echtscheiding is al wettelijk geregeld, maar is volgens de minister te weinig bekend, ook bij ‘echtscheidingsprofessionals’. De minister wil er daarom een automatisme van maken: bij een scheiding dient voortaan ook het pensioen te worden meegenomen.
Overbodig
Bij de introductie in 1995 van de wet die het pensioen na scheiding nu nog regelt, was het idee dat de pensioenverdeling door emancipatie uiteindelijk overbodig zou worden. Als de loopbaan en daarmee de pensioenopbouw van vrouwen gelijkwaardig zou worden aan die van mannen, zou pensioenverdeling niet meer vaak nodig zijn, was de gedachte.
Dat blijkt bijna 25 jaar later fictie. Vrouwen werken gemiddeld nog altijd minder dan mannen en hebben een lager inkomen. De te bereiken pensioenaanspraken van een man bedragen gemiddeld 12.900 euro per jaar, die van een vrouw gemiddeld 8.600 euro. Hierdoor blijft pensioenverdeling bij echtscheiding actueel.
Nu moet de verdeling binnen twee jaar na de formele echtscheiding worden aangevraagd bij het pensioenfonds. Als dat niet gebeurt, moet de ex die het minste pensioen of geen eigen pensioen heeft – meestal de vrouw -, het soms jaren later zelf bij de ex-partner claimen. ‘Dat is vaak geen prettige situatie’, schrijft Koolmees.
Overeenkomst eindigt bij overlijden
De ex-partner uit een geregistreerd partnerschap of een huwelijk heeft recht op een percentage dat is gekoppeld aan het deel van het samenzijn in de opgebouwde pensioenjaren. Als de pensioenaanspraken nu wel verdeeld worden, is dat nog geen garantie voor een goede verzorgde oude dag van de ex-en. De ex-vrouw is in de praktijk afhankelijk van de keuze die haar ex-man maakt. Pas als hij met pensioen gaat, krijgt zij haar deel uitbetaald.
Daar komt nog een nadeel bij: het pensioen eindigt volgens de huidige spelregels meestal met het overlijden van de pensioengerechtigde. Als een man pensioen heeft opgebouwd en zijn ex bij de echtscheiding haar deel van het pensioen heeft toegezegd en dit bij het pensioenfonds heeft aangemeld, dan stopt het pensioen als hij sterft. Ook voor de ex-vrouw. Slechts af en toe biedt het pensioenfonds een bijzonder partnerpensioen voor de achterblijvende ex-partner.
Hier wil Koolmees wat aan doen door vast te leggen dat per 2021 de pensioenaanspraken echt verdeeld moeten worden. Nadat de scheiding in de basisregistratie is opgenomen, informeert de pensioenuitvoerder de ex-en over de pensioenverdeling. Ze krijgen de tijd om bezwaar te maken en afwijkende afspraken te melden. Als ze dat niet doen, krijgen beide ex-en ieder eigen pensioenaanspraken. In de praktijk komt het er dan op neer dat de ex-vrouw dan een eigen pensioen krijgt bij het pensioenfonds van haar ex-man. Maar zij kan dit ook laten overmaken naar haar eigen potje bij haar eigen pensioenfonds.